VOV4.K’ho- {òn Kon Kơlok, xã Đak Mar, kơnhoàl Đak Hà, càr Kontum ală nam rềp ndo gam bơtàu tơnguh pràn ngan broă tam uă tờm chi tam, ròng uă phan ròng jat gùng lơh sa kơ\ kơl jăp, tơnguh khà priă tàm dùl bă ù tam phan. Kơnờm gi\t ngui cồng nha jak chài tàm broă lơh sa, lùp bơsram bơta mờng chài mờ tàm pơrlòng lơh broă lơh sa, [òn Kon Kơlok neh geh uă cau pơnrơ jak là cau kòn cau lơh sa jak, priă lơh geh gi\t nđờ rhiang tơlak pah nam. A Hler là dùl tàm ală cau hơ\.

Ồng A Hler, cau Sơdàng kis tàm [òn Kon Kơlok, xã Đak Mar, kơnhoàl Đak Hà, càr Kontum wa\ rò sơnam pa do neh 66 sơnam. Ồng yal, nam 1995 rê hờ lài, hìu bơnhă ồng tìp uă ngan kal ke, jơh gùt nam sùm mìng gi\t lơh kòi mìr dùl kàl lơm. Nam lơi trồ tiah ai mìu nhàc niam den kung mìng lơh geh tơl phan sa lòt gan pa ngai lơm gời. Nam lơi trồ tiah prang dờng, dà ko\ dà cò là gơtìp jơgloh ờ geh phan sa là jơnau bè ờs ngan. Ờ kờn bài ko\ng mờ bơta jơgloh r[ah, ồng ờ ngòt lòt gùng ngài bòl glar, ồng lòt còp sền, lùp bơsram ală hìu bơnhă lơh sa jak tàm ală tiah ndai bè Daklak, Gialai…Tus nam 1996, ồng lơh kòi mìr mờ kung lơh nền tam bal kơphê, kau su mờ bời lời.

Tus tu\ do, hìu bơnhă ồng A Hler geh rlau 2 lồ kơphê, 1 lồ kau su, 5 sàu sre lơh kòi mờ uă ngan iar, ada, sur rơpu, kơnrồ tus gi\t nđờ jơ\t nam…Kờp jơh priă tă lơh, pah nam, hìu bơnhă ồng lơh geh rlau 250 tơlak priă. Yal bè mờng chài lơh sa bơh he dê, ồng A Hler đơs ngan là, lùp bơsram bơta jak chài, tơryang tơryồng lơh broă lơh sa nàng lơh geh cồng nha:

“Kờn pal sùm lùp bơsram nàng gi\t wa\, pal gi\t kờp du\ kơlôi sơnơng tàm broă lơh sa, đòm jat ngui ală broă lơh jak chài den lơh sa hơ\ sồng geh cồng nha. Bal mờ hơ\ là pal tơrgùm jơh pràn, tam klac, tàm dong kờl bal tàm rài kis kung bè tàm broă lơh sa. Lài do, a` lơh broă bòl glar ngan, ngui bơta pràn să jan uă ngan. Tu\ do, ờ gam bòl glar bè lài do tai ờ, jơh ală broă ndrờm geh ngui măy mok lơm, mờ tơn ru\c lơyah tu\ jiơ lơh broă. Hìu bơnhă a` tu\ do neh tam chi jo\ nam bè kơphê, kau su, bời lời mờ lơh kòi sre”.

Ồng A Hler tu\ do neh geh phan bơna wil tơl ngan, dùl nơm hìu dờng niam ngan, hìu đam geh lơh jat cau phương Tây dê, lơh bơh nam 2015. Tàm hìu geh tơl ală phan ngui kas priă tàm hìu bơnhă. Sươn gùt dar hìu ơnàng 3 sàu 4 chuồng mờ dùl bơnah ù tiah kềng đah hìu là anih nàng ơn rơndeh măy mờ ală bơta măy mok drơng tàm broă lơh sa sươn sre.

Ai geh bơta mờng chài bơh broă tam chi jo\ nam mờ ròng phan, ồng A Hler ờ kơlôi rơcang dùl êt lơi mờ neh jơh nùs ngan dong kờl mờ bơto pơlam ală hìu làng bol tàm [òn bơta chài sơngka sền gàr, ơn phơng kơphê, kau su, bời lời in. Uă hìu làng bol đòm jat broă lơh bơh ồng A Hler dê tam gơl bă ù nàng tam chi jo\ nam, bal mờ ròng phan, neh sơrlèt gan lơh ngan klàs bơh rài kis r[ah. Ồng A Bôm, cau kra [òn Kon Kơlok đơs bè ồng A Hler, bè do:

“Ồng A Hler là dùl nă cau jơh nùs jơh tồr ngan dong kờl làng bol tàm [òn, ồng neh lời tu\ jiơ uă ngan nàng bơto pơlam làng bol bè broă chài lơh sa. Ờ mìng bơto yal làng bol in tàm dơ\ pơrjum lơm gời ờ, mờ ồng gam să tờm tơn bơto pơlam làng bol in tàm sươn mìr tơn bè bơta chài tam ală sơntìl chi tam, tu\ do uă hìu làng bol neh geh phan sa phan prăp pềr”.

Ờ mìng lơh sa jak lơm gời ờ, ùr bơklau ồng A Hler gam sền gròi, bơto sồr mờ ròng oh kòn bơsram tus gùng tus dà. Ồng geh 4 nă kòn, 2 nă klau, 2 nă ùr,  tu\ do neh jơh dờng, geh broă lơh kơ\ kơl jăp. Kòn klau tơnhoa ồng dê tu\ do là kuang bàng lơh broă tơrgùm kờp bơh Kông ti kơphê 704; Kòn ùr là Pho\ Chủ tịch Mpồl tam klac cau ùr xã Đak Mar, kòn klau mờr pu\t lơh kông nhơn tàm Kông ti kơphê mờ kòn ùr pu\t pa jơh bơsram Hìu bơsram Trung học lơh sơnơm càr Kontum. Ồng A Hler, yal: “A` sền go\ jơnau gi\t wa\ là kuơmàng ngan, den tàng lơh broă lơi kung pal lơh ngan sồr kòn lòt bơsram. Lòt bơsram nàng cèng bồ tơngoh jak, nàng geh broă lơh, broă sa, gi\t kờp du\ kơlôi rơcang tàm broă lớh sa”.

Ồng A Hler, cau pơnrơ lơh sa jak tềng đăp hìu ồng dê

Ồng Đinh Thư, Pho\ Bí thư Đảng ủy xã Đak Mar, kơnhoàl Đak Hà, càr Kontum den pà gi\t:

“Ồng A Hler sùm jơh nùs mblàng yal làng bol tàm [òn pal bơsram, bơsram jơnau gi\t wa\, bơsram broă lơh sa, ơm kis. Ồng tơryang tơryồng ngan tàm broă bơto pơlam broă lơh jak chài đòm jat mờ ngui tàm broă lơh sa, ngan là broă bơsram bơh ală hìu bơnhă lơh broă jak bơh oh mi cau yoan ơm rềp [òn, tàm xã dê. Ồng bơto pơlam làng bol in bè broă chài ròng phan, sơngka sền gàr ală tờm chi tam. Ai sơntìl pa nàng tam bè lơh kơphê, kau su, ală sơntìl chi tam geh khà priă phan bơna uă. Nam 2016, ồng A Hler geh làng bol pin dờn pồ là cau geh bơngă pin dờn [òn dê mờ kung là 1 tàm 4 nă cau chờ hờp geh jờng rơ là cau geh bơngă pin dờn ngan rlau jơh xã dê”.

Tus tu\ do, jơh ală hìu bơnhă tàm [òn Kon Kơlok ndrờm tam chi jo\ nam, ờ mìng kơ\p kơnờm tàm kòi mìr bè lài do tai. Hìu bơnhă êt ngan kung geh 400 tờm kơphê ndrờm mờ 4 sàu. {òn ờ gam hìu jơgloh r[ah tai. Nam pa tus, ồng A Hler geh tai ală jơnau rơcang lơh pa:

“Làng bol tàm do đơs bal neh bơtàu tơnguh. Tàm nam 2017 do, pal lơh ngan tơrgùm jơh pràn mờ bồ tơngoh jak uă rlau tai. Nam lài, a` lơh geh kơphê kàr hơ\ gời, mơya mu\t tàm nam do a` geh lơh ngan lơh geh rlau 20 tấn rlau hơđang. Jat a` den làng bol pal lơh ngan tam klac bal nàng broă lơh sa bơtàu tơnguh uă rlau tai”.

Bồ sơnam pa Đinh Dậu 2017 mờr tus rềp. Kon Kơlok neh ờ gam hìu jơgloh tai, hìu pas sơm sơlơ uă tai. Srơh tàm pơrlòng lơh broă lơh sa neh gơ rề uă tus tàm jơh ală hìu bơnhă pa bau. Bè ồng A Hler kơ\p kờn, làng bol cau lơi kung lơh ngan sơrlèt gan ngui bơta pràn, bồ tơngoh jak bơh he dê den [òn lơgar geh hờm ram lơngăp lơngai!

Cau cih mờ yal tơngi\t- Lơ Mu K’ Yến