Uă bơta biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam gam pờ mpồng uă tàm ală drà kă bro, tàm hơ̆ geh Tiah đah Tô mat tơngai lik câu Á neh pơgồp bơnah ai gah tăc phan mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo lơh geh 7 tơmàn 200 tơlak dolar Mỹ nam 2024, khà biăp bùm kơnuh plai đo tăc mờ lơgar ndai jat sră blơi uă ngai sơlơ gơguh. Do là bơta tơrgùm cồng nha lơh geh bơh ală nam lài tŭ ală bơta tờm chi sa plai uă ngan kờñ geh tơngai bơcri priă jòng, ết ngan bơh 5 tus 7 nam lài do.

Jat hơ̆, bơh nam 2014 tus tŭ do, plai gơ àl den dơ̆ dồ dơ̆ là prìt, pơ ò, sầu riêng, plai dà toh, plai bung... dơ̆ dồ dơ̆ geh tăc mờ lơgar ndai. Bơdìh mờ khà lơh geh, ală mpồl lơh sa kă bro tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam ngai sơlơ lơh geh niam ngan ală jơnau sồr mờ jơnau sồr lơh jat bơh cau lơh broă bal mờ neh mut lơh bal jrô rlau tai tàm uă drà kă bro kal ke bè khà pin dờn sàng goh phan ngui sa. Den tàng bè hơ̆ broă pờ mpồng drà kă bro ai ală bơta biăp bùm kơnuh plai đo in gơ gơs ƀuơn rlau, dong priă lơh geh bơh tăc phan mờ lơgar ndai gơguh pràn tàm ală nam pa do.

Broă tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo geh tai bàr pe phan bơna ndai brồ guh ngài, bè: plai màk tăc tàm drà kă bro lơgar Mỹ; sầu riêng (ơn mrềt) ngan ngồn tăc tàm drà kă bro lơgar Lo... pà gŏ mpồl lơh sa kă bro neh rcang lài uă rlau mờ ală bơta gơlik geh kal ke mờ ngăc ngar bơh drà kă bro dê. Ồng Nguyễn Đình Tùng - Củ tịc Mpồl duh broă Atbồ broă lơh mơkung là Lam bồ dờng Vina T&T Group đơs là: “Tŭ do, jơnau sồr bơta niam sàng goh phan ngui sa... ndrờm neh gơ gơs gùng dà bal. Mờr tus sơlơ kal ke rlau mờ ală bơta, bè: jơnau sồr tơlir, lơh sa tàm pơdar, năng lượng lơh gơlik wơl... bal mờ uă jơnau sồr ndai. Nàng tăc phan mờ lơgar ndai mut tàm ală drà kă bro dờng bol he sồr plai lơh geh dilah kờñ cơnđoà jơng mut tàm drà kă bro. Kờñ geh tŭ tơngai niam tăc phan mờ lơgar ndai kơ̆ kơl jap den mpồl lơh sa kă bro, cau lơh gơlik phan sồr pal geh tơl làm ală bơta nàng tus bal drà kă bro hơ̆”.

Ală mpồl biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam pà gĭt, nam 2024 priă lơh geh bơh tăc biăp bùm kơnuh plai đo mờ lơgar ndai lơh geh cồng nha uă ngan rlau jơh mờ khà 7 tơmàn 200 tơlak dolar Mỹ. Drà kă bro tiah đah Tô Mat tơngai lik câu Á (Nhờk, Hàn Quốc, Lo) geh uă ngan rlau jơh priă lơh geh bơh tăc phan mờ lơgar ndai tàm tơngai do dê. Mờ jơnau kờñ ngai sơlơ uă, bơta niam, phan lơh geh pal geh sùm, Việt Nam neh lơh uă ngan nàng lơh geh ală jơnau sồr kal ke bơh cau lơh broă dê, hời rơ hời lơh geh gơnoar broă bơh he dê. Do kung là ală bơta ƀuơn nàng pơn jat tai lơh pràn broă lơh tăc phan mờ lơgar ndai, tơnguh priă lơh geh bơh tăc phan mờ lơgar ndai tàm nam 2025.

Jat ồng Đặng Phúc Nguyên, Gơnoar cih dờng Ală mpồl biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam yal, gah phan sầu riêng geh pà rlau 700 mã sồ tiah tam mờ pơgăp 300 mã sồ anih kơldung ơn, priă lơh geh bơh tăc phan mờ lơgar ndai kung geh khà tờm ngan tàm gah tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo dê. Mờ bă ù tam tam tiah lơi sir tiah hơ̆ tàm 6 nam rê wơl hờ ndo, kờp dŭ nam 2025, khà lơh geh sầu riêng rơ̆p gơguh 25% pơndrờm dùl tŭ bal mờ nam lài.

Sền tàm bơta niam ngan tàm broă tăc phan mờ lơgar ndai, gơtùi gŏ bơta niam bơkah phan lơh geh bơh broă lơh sa suơn sre dê, tàm hơ̆, biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam geh tam gơl pa uă ngan. Mơya nàng broă lơh tăc phan mờ lơgar ndai geh bơta kơ̆ kơl jăp, lơh geh bơta tam gơl pràn, cau lơh gơlik phan pal sền ngài rlau tai bè bơta kis gơs bơh gah do mờ să tờm he dê rlau mờ kờp tus jơnau hoàc huơr, priă cồng lơh geh tềng đăp mat. Ồng Đặng Phúc Nguyên đơs là: “Ờ geh bơta lơi rlau là pal gàr kơ̆ bơta niam bơkah, khà lơh geh sùm. Kờñ ngan rlau jơh là khà gơguh gơ jat bal mờ bơta niam den bol he hơ̆ sồng gơtùi là gàr kơ̆ geh priă lơh geh bơh broă tăc phan mờ lơgar ndai nam do mờ gơguh tai pơndrờm mờ nam lài. Mờ bơta gơguh bè tŭ do, bol añ kờp tŭ tàm nam 2025, ết ngan rlau jơh broă lơh tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo rơ̆p lơh geh ết ngan rlau jơh pơgăp 8 tơmàn dolar Mỹ”.

Ơm kơ̆ lòt gan tŭ tơngai kal ke kòp dờng Kovid-19, bơh nam 2023 tus tŭ do, tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo Việt Nam neh geh ală broă lơh gơguh uă ngan. Nam 2023, tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo dơ̆ sơnrờp lơh geh khà uă ngan rlau jơh 5 tơmàn 600 tơlak dolar Mỹ, gơguh rlau 57% pơndrờm mờ nam 2022 mìng tàm pơgăp 1 nam. Tàm nam 2024, tăc mờ lơgar ndai biăp bùm kơnuh plai đo pơn jat tai lơh geh ală cồng nha pa tŭ sơr lèt khà 6 tơmàn dolar Mỹ mờ cồng nha 12 nhai nam 2024, priă lơh geh bơh broă tăc phan mờ lơgar ndai  lơh geh rlau 7 tơmàn dolar Mỹ.

Ồng Vũ Bá Phú, Lam bồ Kụk Hòi jà Kă bro phan Ƀộ Lơh sa mờ măi mok mờ Kă bro phan, pà gĭt: mờ bơta lơh ngan jơh nùs uă ngan, pờ mpồng drà kă bro bơh Ƀộ Lơh sa mờ măi mok mờ Kă bro phan, Ƀộ Broă lơh sa suơn sre mờ Bơtàu tơnguh Ƀòn lơgar mờ Ƀộ Cribơyai broă mờ lơgar ndai, uă bơta phan pa geh bơsong, bè: plai lơ u, sầu riêng tăc tàm drà lơgar Lo; plai bung tăc tàm drà ală lơgar Hàn Quốc, Nhờk, Mỹ mờ Hà Lan....

Bal mờ lơh ngan bơh anih lơh broă atbồ Dà lơgar dê tàm broă dong kờl lơh pràn hòi jà kă bro phan, tơnguh gơnoar broă ai phan lơh geh bơh broă lơh sa suơn sre, biăp bùm kơnuh plai đo den cau lơh gơlik phan kung pal kràñ cê jơh nùs tam gơl bơta gĭt wă tàm broă lơh jat jơnau sồr bơh ală drà kă bro mùl màl tàm tiah đah Tô Mat tơngai lik câu Á, Mỹ, EU, Trung Đông... wèt tus ală bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp bal bơh gah do dê. Ồng Vũ Bá Phú pà gĭt: “Tàm tơngai tus Ƀộ Lơh sa mờ măi mok mờ Kă bro phan rơ̆p pơn jat tai lơh pràn ală broă lơh dong kờl hòi jà kă bro phan mờ Ală mpồl biăp bùm kơnuh plai do. Is ồn là rơ̆p bal mờ Ƀộ Broă lơh sa suơn sre mờ Bơtàu tơnguh Ƀòn lơgar pơgồp bal bơyai lơh uă rlau tai ală dơ̆ ràng tơlik halà dơ̆ lơh chờ plai chi tàm lơgar ndai. Pơn yơu bè tàm Bắc Kinh halà digơlan lơh pràn tàm bàr pe drà ndai, bè: Mỹ, Tây, Đức,...”

 Nàng gàr niam geh bơta kơ̆ kơl jăp tàm broă tăc phan mờ lơgar ndai, ờ geh bơta lơi rlau là mpồl lơh sa kă bro Việt Nam pal pơn jat tai tam gơl nàng lơh geh ală jơnau sồr bơh cau lơh broă dê, geh broă lơh kwơ màng ngan ngồn, wèt sền ngài rlau tàm broă tơrmù ƀà bơta hoàc huơr. Bơh hơ̆ sơlơ tơnguh tai bơcri priă ai bơta niam, rùp hìn biăp bùm kơnuh plai đo, plai chi in, lơh geh tai uă tŭ tơngai niam pờ ơnàng drà kă bro tăc phan mờ lơgar ndai ai broă lơh sa suơn sre Việt Nam dê.