VOV4.K’ho– Tà` ồi geh sền là dùl tàm ală broă lơh mờ tê cèng bơta niam chài rơ gơi bơh kòn cau M’nông dê. Tàm rài kis tam gơl pa tu\ do, geh ua\ ngan bơta bìai niam, mơya tàm ală [òn kòn cau M’nông tàm càr Dak Nông kung gam ua\ cau ùr jơh nùs mờ broă lơh tà` ồi kòn cau bơh yau.

Mò H’Yon, ơm tàm [òn Pinao, xã Nhân Đạo, kơnhòal Dak Rlâp, càr Dak Nông geh bơta kờ` gơboh tà` ồi bơh gờ` ngan. Sền go\ ală cau git tà` ồi ring sơnam bè mò tàm [òn ua\ ngan, mơya ờ gơtùi geh tu\ niam nàng lơh broă, mò H’Yon neh mblàng yal, hòi jà ală oh mi cau ùr geh bal bơta kờ` gơboh tà` ồi, tơrgùm wơl nàng crơng gơs mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau: “Bol hi sơn đờm crơng gơs mpồl lơh bal pơgap mờ do 2 nam. Lài mờ tu\ geh lơh chờ ồi kòn cau Việt Nam den kuang bàng càr dê neh lam mpồl lơh broă bơh Kong ti Tấm Cám dê tus sền mpồl lơh bal, nàng sền ală bơta phan bol hi dê. Tơ nơ\ hơ\ khi neh blơi mờ cih mat lài blơi ală phan mờ bol hi mòn gơs nàng drơng tàm dơ\ lơh chờ ồi kòn cau pa do, tu\ hơ\ ồi tà` bol hi dê tac kung geh mờr 100 tơlak đong sơl mờ oh mi bol hi neh tà` sùm tàm rlau 1 nhai. Geh pria\ tac ồi kàr hơ\, bol hi neh blơi tai phan nàng drơng broă tà` ồi in”.

Nghệ nhân tà` ồi kòn cau tàm [òn Pinao

Tu\ do, Mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau [òn Pinao geh 14 nă oh mi cau ùr lơh broă sùm. Broă tà` ồi kòn cau tàm xã Nhân Đạo, kơnhòal Dak Rlâp gam pờ gơs dùl gùng lòt pa, tu\ [òn Pinao geh Ủy ban Nhân dân càr Dak Nông rơ wah là 1 tàm 10 tiah nhơl chờ [òn lơgar. Ồng K’Bang, cau atbồ [òn Pinao pà git, mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau bơh [òn Pinao dê neh geh càr rơ wah ai broă tà` ồi kòn cau bơh yau mut tàm broă lơh tơrmù r[ah, gơ gơs là dùl broă lơh sa dong làng bol kòn cau geh pria\ jền: “Tàm [òn bol hi geh gùng dà bơh Đảng, dà lơgar dê là lơh nhơl chờ [òn lơgar, ală oh mi cau ùr tàm [òn bol hi geh broă rơndap lơh là tà` ồi kòn cau nàng prap gàr broă lơh bơh yau, tu\ do den geh dùl mpồl lơh bal nàng dong ală oh mi cau ùr in geh tai pria\ jền kơ lôi rơcang hìu bơnhă in, bơh hơ\ gam pơgồp bơnah sền gàr broă lơh bơh yau, niam chài niam bơne\ bơh kòn cau M’nông dê”.

Ồi kòn cau M’Nông

Tàm xã Dak Nia, [òn dờng Gia Nghĩa, càr Dak Nông kung geh dùl Mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau bơh cau M’nông dê sơl. Nghệ nhân H’Bạch, ơm tàm [òn N’Jriêng, xã Dak Nia nam do neh rlau 80 sơnam, mơya pah ngai kung gam nggui kềng bơr nơ\ tà` ồi. Git tà` ồi kòn cau bơh tu\ rơp 14, 15 sơnam, mò H’Bạch tà` ua\ ồi krơi is bè ồi mă kòn, ồi tơ\, ồi mbơn, ồi lă kơ [àng… Hơ\ là ală phan ngui tàm hìu bơnhă, lơh phan jun bau, phan lùp bau, ngui tàm dơ\ lơh chờ [òn lơgar dê. Mò pà git: “A` kung gam sùm tà` ồi mbơn mờ àu kòn sau a` in soh, ală ồi ào geh soh tàm ală ngai lơh chờ kòn cau he dê, mơya pah tu\ ru den a` tà` tai, halà tà` jat jơnau kờ` blơi bơh làng bol tàm [òn dê. Do là broă lơh bơh jo\ kòn cau dê, a` ờ kờ` sang te, den tàng pah ngai a` ndrờm lơh ngan tà`, lơh ngan bơ to kòn sau a` in nàng gơtùi tà` gơs ală blah ồi niam rlau. Kơp kờ` tơ nơ\ do kòn sau a` kung kờ` tà` ồi kòn cau bè a`”.

Mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau [òn Pinao

Bơh jo\, tàm [òn N’Jriêng, tà` ồi kòn cau neh gơ gơs là broă lơh tàm pơ dờn bơh cau M’nông dê. Tài lơh ngan bơsram mờ kờ` gơboh, bi H’Bình, deh nam 1987 neh gờ` gơs là nghệ nhân mờ là cau atbồ mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau tàm [òn N’Jriêng, xã Dak Nia, [òn dờng Gia Nghĩa. Tàm dơ\ lơh chờ ồi kòn cau Việt Nam dơ\ 2 geh lơh tàm [òn dờng Gia Nghĩa pa do, Mpồl lơh bal tà` ồi kòn cau [òn N’Jriêng neh geh tu\ yal tơnggit phan lơh gơs mờ geh ua\ mpồl bal, cau dùl nă să cih mat dan blơi: “Tàm dơ\ lơh chờ ồi kòn cau pa do den a` kung tus bal tà` 2, 3 bơta phan nàng lơh quèng bal mờ ală bi nghệ nhân tàm [òn ndai, a` bơsram ua\ ngan. Tu\ hơ\, bol hi tà` kơldung triau, tà` ồi àu jat niam chài rài pa. A` kung lơh ngan bal mờ oh mi tàm mpồl tà` niam nàng drơng nac nhơl chờ in. Tàm dơ\ lơh chờ sơnam pa Liêng Nung pa do den bol hi tà` kung ua\ ngan nàng drơng nac nhơl chờ tus sền mờ blơi phan in”.

Dơ\ lơh chờ ồi kòn cau Việt Nam neh 2 dơ\ geh lơh tàm càr Dak Nông nàng kờ` jờng rơ bơta niam bơh ồi kòn cau mờ broă lơh bơh jo\ niam ngan do. Do là broă lơh kờ` prap gàr, tơnguh niam chài, phan soh bơh yau bơh tơl jơi bơtìan kòn cau dê, sơlơ tơrbo\ kơ\ bơta tam klac, jờng rơ niam chài [òn lơh broă gam geh prap gàr tus tu\ do.

Cau mblàng K’Duẩn