VOV4.K’ho – Dak Lak là tiah tơrgùm ua\ jơi bơtìan kòn cau oh mi, bal mờ rài kis niam chài li la mờ niam ngan. Tềng đap bơta gơ rềng bơh rài kis pa tu\ do dê, niam chài bơh jo\ pơhìn gơtìp roh hui\, ua\ cau ùr kòn cautàm do neh geh ală broă lơh ngan ngồn nàng sền gàr.

Mò H’Bất PangTing (kòn cau M’nông Gar) ơm tàm [òn Bai Yang, xã Krông Nô, kơnhòal Lak, càr Dak Lak neh đềt mềr mờ broă tà` ồi kòn cau neh nđờ jơt nam do. Bơr nơ\ ta` mờ mpàng tê chài rơ gơi bơh mò dê neh mòn gơs ală blah ồi niam, krơi is ngan cèng bơta niam chài bơh kòn cau M’nông Gar dê.

                                                                Mè Doan uh kơm buat Đing năm

Mò H’Bất sơn đờm mờ broă tà` ồi kòn cau bơh jo\ bơh ală blah ồi ai să tờm mò in, ai bi ùr mờ ai ală cau tàm jơi nòi mờng quèng in. ală tờm mdrăm, r’nock (hơ\ là tờm chi rềt che brài) halà m’kieh (hơ\ là gơl dơm dờng nàng gàr bìai in ơm kơ\) tàm bơr nơ\ tà` mò dê ndrờm bơ cà bè cơng tàng ai go\ tu\ tơngai đềt mềr jo\ jòng đah bơr nơ\ tà` mờ cau tà` ồi. Bơh bơr nơ\ hơ\ mờ bơh mpàng tê chài rơ gơi mò dê, ală blah ồi bal mờ ală rùp bơka niam ngan bal mờ li la dà trum geh mòn gơs. Klo tiơng pơn rơ mò H’Bất tà` ồi niam, ua\ cau jòi tus tàm hìu mò nàng sồr tà` ală blah ồi kòn cau, mòn gơs ală blah ồi àu nàng soh tàm ală dơ\ lơh chờ, lơh yàng kuơmàng bơh hìu bơnhă mờ [òn lơgar dê.

Jat mò H’Bât yal, nàng gơtùi geh dùl blah ồi niam, kơ\ kơljap, cau tà` ồi pal ngac mat mờ tà` dùl bă nền nòn. Lài do, tơl bơnah broă mòn gơs phan tà` ồi ndrờm lơh mờ tê lơm. Pal ruồi che đềs gơs che brài; lòt tàm brê jòi ală bơta nha chi, kơmhò chi nàng tru\ gơs dà trum. Gơ wèt mờ cau M’nông den dà tơlir là dà mpờl go\ ua\ ngan rlau jơh tàm blah ồi, kal ke ngan nàng gơtùi mòn gơs dà trum mờ ờ huan geh ngan phan mòn gơs dà trum tơlir. Bè hơ\ den tàng, phan soh cau lơi dê mờ geh bơnah dà tơlir ua\ den là kuơmàng ngan mờ kas ngan.

Rùp bơka tàm blah ồi cau M’nông dê ua\ ngan là rùp yoas, do là phan ngui lơh sa sươn sre mờng quèng ngan tàm rài kis lơh broă sa cau M’nông dê bơh yô yau, geh bơka gơmù jat blah ồi; cau tà` ồi gam pal chài rơ gơi tơmut che brài mờ tà` gơs ală rùp bơkang mờ rùp tàm bơrlu\ bal lơh gơlik gùng bơka đah bơdìh ring ngan mờ krơi is ngan. Lơh kal ke bè hơ\ den tàng tơl blah ồi jòng 2 thơk, ơnàng 1 thơk nggùl pal roh rlau 2 poh hơ\ sồng tà` gơs (dilah tà` ồi ndang lơh sươn mìr tai den pal roh rlau 1 nhai).

Pah tu\ geh cau sồr tà` ồi nàng blơi, mò H’Bất chờ hờp ngan tài tơl nă cau kung gam kah broă lơh bơh jo\, phan soh ờs mờng kòn cau he dê. Mò gam chờ hờp rlau tai tài bơh kơ mòn H’Gơn kờ` ngan broă tà` ồi mờ kờ` tàm pơ dờn broă mơi dê. Ală bơta kơ lôi rơcang gơtìp roh hui\ broă tà` ồi bơh jo\ kòn cau dê kung gam sùm tàm nùs cau ùr neh đềt mềr jơh rài kis he dê mờ bơr nơ\ tà` ồi.

Ai tàm [òn Phơng, xã Ea Tul, kơnhòal Cư Mgar, càr Dak Lak geh mò H’ru Kđoh (mat mờng hòi là mè Doan) geh làng bol sền ngềr bè phan kươmàng bơh [òn lơgar dê, tài mò là dùl tàm khà êt ngan  ală nghệ nhân git yal khan, đơs pơnđik Ay ray.

Bèp bơh mè Doan dê là Y Ơm Niê, dùl tàm ală nghệ nhân yal khan, đơs Ay ray mờ teh, uh chài ngan ua\ bơta phan nhơl gùng đơs crih bơh jo\ kòn cau Rơđê dê. Den tàng, bơh tu\ gam dềt, mè Doan neh klo bèp, mè, wa đơs pơnđik, yal khan, Ay ray, teh ală phan nhơl gùng đơs crih bơh jo\ hơ\ sồng mò hời rơ hời kờ` mờ bơsram jat.

Ờ mìng git yal khan, đơs Ay ray, ală jơnau tamya kòn cau Rơđê dê, mè Doan gam git ală jơnau rac yàng bè: lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan, lơh yàng hòi mìu, lơh yàng hòi dan kàl lơh sa gơs niam. Mò kung teh, uh chài ngan ală bơta phan nhơl gùng đơs crih bè cing Kram, đing năm, đing buôt, đing Tăk mờ ua\ phan nhơl gùng đơs crih ndai. Mò gam tơrgùm mờ prap gàr ua\ phan yau bơh cau Rơđê dê bè: drap yang 100 sơnam, kọ bung, ală bơta rơ kèl đing nam, đing tut, cing Kram… Geh tu\, ală phan drơng broă lơh sa neh lòt gan git nđờ kàl lơh mìr bè sơ\, yoas, nhồng dà, đồng, phan tơmut che brài, khum gar, bơr nơ\, pềs… kung geh mò mờ hìu bơnhă prap gàr dùl bă nền nòn ngan.

Kờ` gơboh niam chài bơh jo\ kòn cau dê, mơya sền go\ cau kơ nòm să ờ kờ` mờ niam chài tờm kòn cau dê, mè Doan gơ lơh ờ suk ngan. Ờ suk tềng đap jơnau pơhìn gơtìp roh hui\ niam chài bơh jo\, bơh nam 2008, mè Doan neh hòi jà pờ ơdu\ bơto yal yau, yal khan, đơs Ay ray, ală jơnau tamya ai làng bol tàm [òn mờ bơdìh [òn in. Bơh ală ơdu\ bơsram do, ua\ cau tàm [òn kung neh sơn đờm lơh quèng, jòi git mờ kờ` niam chài kòn cau he dê. Bè bi H’Minh Ayun, bulah ơm tàm [òn Bling, xã Cư Mgar, mơya kung sùm 2 [ùi mang tàm 1 poh, đì rơndeh mai\ rlau 20 kơi sồ tus hìu mè Doan nàng bơsram yal khan, đơs Ay ray mờ bơta kơp kờ` git a;ă niam chài do nàng bơto wơl kòn mờ oh mi cau ùr tàm [òn in. Halà bi Y Doan Niê, lài do ờ kờ` mờ yal khan, đơs Ay Ray mìng kờ` gùng đơs crih pa, tơ nơ\ tu\ geh mè Doan mblàng yal, hòi jà, bi go\ he pal geh kơ nòl prap gàr niam chài bèp ồng dê lời wơl.

Bơta kơp kờ` bơh mè Doan dê là ală anih lơh broă geh gơnoar sền gròi, pờ tai ua\ ơdu\ bơto niam chài bơh jo\ ai cau kơ nòm să in, nàng niam chài kòn cau Rơđê dê pơn jat tai geh prap gàr, brồ guh.

Jat [a\o Dak Lak – Cau mblàng K’Duẩn