VOV4.K’ho-Rơmi\t là dùl tàm ală phan sa mờng quèng ngan geh ngui tàm broă tru\ gơm phan sa pah ngai halà geh ngui nàng lơh sơnơm nàng sơm uă kòp. Tu\ do, mờ broă ngui geh cồng nha ală công nghệ jak chài nàng lơh phan curcumin bơh rơmi\t, bơta phan lơh gơs bơh sươn sre- phan lơh sơnơm do neh gơ gơs là phan bơna kă bro geh priă jền uă ngan, geh tam uă tàm uă tiah tàm gùt lơgar.

Mìng is tàm càr Daklak mờ tiah Tây Nguyên, gi\t nđờ rhiang nă cau lơh broă sa neh gơ gơs là cau geh priă tơlak, priă tơmàn tơnơ\ ală kàl tơnhàu rơmi\t uă ngan. Uă mpồl lơh sa kă bro neh sền Daklak là ù tiah kuơmàng nàng rề ơnàng tiah tam rơmi\t, drơng tàm broă lơh gơlik phan mờ tăc mờ lơgar ndai.

Nam 2016 pa do, tơnơ\ tu\ sền go\ uă cau lơh broă sa tàm kơnhoàl tam rơmi\t geh cồng nha uă ngan, mơkung sền go\ rơmi\t tăc yòm kas priă mờ geh cau blơi sùm, mò Hoàng Thị Hoa, kis tàm [òn 3, xã Ea Yiêng, kơnhoàl Krông Pach, càr Daklak neh tam gơl 1 lồ ù bơh tam bùm blàng nàng tam rơmi\t. Tơnơ\ kàl sơnrờp, mò Hoa neh tơnhàu geh 30 tấn rơmi\t, tăc geh cồng 180 tơlak.

Nam do, hìu bơnhă mò Hoa neh rề ơnàng tai bă ù nàng tam rơmi\t tus 1 lồ mờ nggùl bal mờ jơnau kơ\p kờ` là lơh geh priă jền uă rlau tai. Mò Hoa, đơs:

“Tus nam do là hìu bơnhă tam kàl dơ\ 2, hìu bơnhă sền go\ cồng nha bơh rơmi\t dê lơh geh priă jền uă ngan, kơ\p kờ` mờ priă tăc tàm drà gơ ơm sùm ai làng bol in geh priă jền uă rlau tai”.

Gơ wèt mờ ồng Y Suên Byă, kis tàm [òn H Ra Ea Hning, xã Dray Bhăng, kơnhoàl Cư\ Kui`, càr Daklak, cồng nha lơh geh bơh tờm rơmi\t lơh ồng in nrơ\t ndơl ngan. Nam 2015, ồng tam pa wơl 8 sào kơphê mờ rơmi\t mìng geh tam nàng kờ` lơh niam ù mờ lơh geh dùl êt priă jền, sơnđan là “ai phan lơyah ngai ròng phan jo\ ngai” tàm tơngai ơm kơ\p tơnhàu bơh tờm kơphê.

Cau mờ gi\t là jơh bal 2 kàl tam rơmi\t pa do, cồng nha lơh sa lơh geh kung ndrờm bal sơl mờ lơh kơphê tàm tơngai ai sa, uă rlau uă dơ\ pơndrờm mờ tam tơngời mờ tam bùm blàng. Pah kàl ồng lơh geh 16 tấn kơnuh rơmi\t, tăc bơh 6 rbô tus 8 rbô đong dùl ki\. Tơnơ\ tu\ kờp jơh priă tă lơh, hìu bơnhă ồng lơh geh priă cồng rlau 120 tơlak.

Dùl bơta niam ndai lơh ồng Y Suên kờ` tờm rơmi\t, là tờm chi tam do [ươn ngan tam, ờ huan gơtìp tu kòp lơh aniai mờ ờ huan roh uă tu\ jiơ sơngka sền gàr, phan lơh geh uă ngan cau kờ` blơi. Ồng Y Suên, đơs:

“Tờm rơmi\t khat gơ kis, ờ geh bơta lơi kal ke, mìng ơn dùl êt phơng mờ jì nhơ\t lơm. Bè drà kă bro den [ươn ngan, tu\ do geh cau lòt blơi, bè nam lài là geh cau tus tơn tàm hìu nàng blơi”.

Bơh bơta pràn bơh tờm rơmi\t dê tàm ù tiah Daklak, bồ nam 2017 pa do, uă mpồl lơh sa kă bro neh tus sền mờ bơcri priă tam rơmi\t gơ gơs là tiah tam phan nàng lơh sơnơm. Tàm khà hơ\, geh công ti Solavina, dùl tàm ală công ti sùm tam chi lơh sơnơm mờ bơcri priă lơh gơs phan mờ tăc hờ lơgar ndai. Bơh lòt sền bơh sơnrờp, công ti neh rwah geh 300 hìu bơnhă bal mờ 300 lồ ù tàm kơnhoàl Krông Pach, càr Daklak nàng lơh bal rơndăp broă lơh.

Ală hìu lơh bal rơndăp broă lơh do geh công ti dong kờl sơntìl, bơta chài mờ ki\ sră hơ blơi jơh phan lơh geh. Tu\ do, bă ù tam rơmi\t neh geh ală bơta bơtàu tơnguh gơn kơnờm ngan. Mò Hoàng Thị Thạo, kuang atbồ Công ti Solavina tàm Tây Nguyên, pà gi\t:

“Tu\ do, công ti bol a` dê gam lơh bơh 3 tus 5 nơm hìu măy lơh gơs phan dùl êt mờ ală tiah gùt dar geh ală hìu măy lơh phan nàng gàr bè khà priă blơi bơh kơnuh rơmi\t dê nàng làng bol in iang nùs. Bol a` gam lơh tus lồi nam 2017 do geh lơh gơs ală hìu măy lơh phan dùl êt nàng mu\t tàm bồ kàl rơmi\t bol a` tơnhàu rơmi\t nàng ai hìu măy in lơh gơs phan curcumin”.

Ală kàl lơh rơmi\t geh cồng nha uă, ală cau lơh broă sa geh priă tơlak bơh tam rơmi\t ngai sơlơ uă, mờ kung ngai sơlơ uă mpồl lơh sa kă bro lơh bal bơcri priă- lơh sa mờ cau lơh broă sa, gam pà go\ bơta gơn kơnờm loh làng ngan bè dùl tờm chi tam lơh gơs phan kă bro geh priă jền uă tàm rơndăp tăp sèng chi tam bơh Daklak dê đơs is mờ Tây Nguyên dê đơs bal.

Cau cih mờ yal tơngi\t- Lơ Mu K’ Yến