VOV4.K’ho - Kòp Covid-19 gam gơbàn tàm gùt dunia, lơh bơta pràn kơl dang să jan, màng kis bơh g^t nđờ 10 rơbô nă cau gơtìp pơhìn, tàm hơ\ geh cau dờng sơnam, kuơ màng ngan là ală cau gơtìp kòp jo\ nam là cau gơtìp aniai uă ngan.

Den tàng, broă sền gàr bơta pràn kơl dang să jan, rơcang lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp tàm cau dờng sơnam là broă pal geh lơh ngan.

Jăt khà kờp bơh ală lơgar gơtìp aniai uă ngan bơh kòp Covid-19, cau dờng sơnam là cau [uơn gơtìp ngan bơh kòp gơtòp do rơlao mờ cau kơnòm uă ngan. Khà cau rơlao 70 sơnam gơtìp chơ\t tài kòp Covid-19 uă rơlao mờr 10 dơ\ pơn drờm mờ mpồl cau dờng sơnam.

Tàm lơgar Lo, do là tiah gơtìp kòp do lài ngan, rơlao 80% khà cau chơ\t là cau dờng sơnam.

Tàm lơgar Italia, khà cau chơ\t tàm cau rơlao 80 sơnam là mờr 60%. Mblàng bè bơta geh ngan do, ală cau jăk chài gah lơh sơnơm pà g^t: Tàm cau dờng sơnam, bơta pràn sơndră mờ kòp gơtìp gơmù jăt mờ tơngai. Rơlao mờ hơ\ tai, ală cau do ndrờm gơtìp ală bơta kòp jo\ nam (kòp neh geh lài) bè kòp đồm sơdàng, kòp gơguh huyết áp, kòp nùs gùng mhàm, kòp as sồt klờm soh, kòp ờ pràn leh… den tàng tu\ tìp mờ kòp Covid-19, broă gơtìp bal bơh kòp pa mờ kòp neh geh lài, pơgồp bal bơh ală bơta sơnơm sơm kòp geh lơh kòp jroă rơhời, broă di gơlan gơtìp chơ\t là uă ngan.

Tàm bơta kòp Covid-19 gam gơtìp kal ke, Chính phủ bal mờ Bộ Y tế neh ai broă sền gròi uă ngan tus mờ bơta pràn kơl dang să jan cau dờng sơnam mờ neh geh sră nggal đơng lam, bơto sồr gơnoar atbồ bal mờ gah lơh sơnơm ală càr, [òn dờng bè broă tơnguh broă rơcang sơndră mờ kòp Covid-19 tàm mpồl cau do.

Jăt mờ hơ\, sồr ală hìu sơnơm ai sơnơm sơm kòp jo\ nam ai ală cau sơm kòp hờ bơdìh hìu sơnơm ờ uă ngan 2 nhai. Bơto sồr cau dờng sơnam pal lơh jăt nền nòn ală broă tơnơ\ do:

-Sùm rào tê mờ sơ[ong, tàm hơ\ uă ngan là lài mờ tu\ sào, tơnơ\ mờ tu\ neh lòt jă brê, tơnơ\ mờ tu\ l^k bơdìh hìu geh tìp mờ gal cau;

-Ba` tus mờ tiah gal cau. Di lah pal l^k bơdìh pal pơn chèo gòm muh măt mờ ngui dà rài tê lơh kloh vi khuẩn sùm;

-Gàr tiah ơm kis kloh niam, ngui phan puh càl ơla mờ măi lơh mrềt nhơm trồ tiah;

-B^c tơl bơh 7 tus 8 jơ tàm 1 ngai;

-Tơnguh broă ơwa` să, tàp pràn să jan tàm hìu. Kuơ màng, pal sào sa tơl phan bơkah. Cau dờng sơnam pal sa uă biăp tơlir mờ pal chi ris; bơtơl vitamin C dong kờl tơnguh bơta pràn sơndră mờ kòp, vitamin D dong kờl tam gơl canxi ai broă lơh bơh ală tế bào in; hùc tơl dà dong kờl đah tơl^k “tơl^k” ală bơta phan [ơ\ l^k bơdìh să jan.

Ală bác sĩ kung bơto sồr tai gơwèt mờ ală cau gơtìp ală bơta kòp jo\ nam gam sơm kòp tàm hìu bè kòp nùs, gùng mhàm, huyết áp, đồm sơdàng, as sồt klờm soh, ờ pràn leh… ba` lơh jăt nền nòn ir broă l^k bơdìh.

Tu\ să jan geh ală bơt tơngo\ lơi, ha là bơta gơbàn lơi jroă rơlao pal yal mơ mờ bác sĩ sơm kòp ha là tus hờ hìu sơnơm kham sơlơ gờ` sơlơ nam kờ` geh g^t mờ sơm kòp di tu\, pleh mờ broă sơm is kòp tàm hìu lơh kòp sơlơ gơbàn jroă rơlao.

Cau mblàng Ndong Brawl