VOV4.K’ho- Sơnơm kháng sinh là dùl tàm ală bơta kơlôi sơnơng lơh gơs dờng màng ngan rlau jơh bơh rài lơh sơnơm dê. Bơta geh mat bơh sơnơm kháng sinh dê neh dong gi\t nđờ tơlăk nă cau bời ală kòp sồt [ơ\ sơbơng roh. Mơya, broă ngui uă ir sơnơm kháng sinh gơlik gơs wơl là bơta jê bồ jê tơngoh ngan tu\ do, gơ là jơnau tờm lơh gơlik bơta geh ngan sơndră sơnơm kháng sinh. Tu\ sơnơm kháng sinh roh bơta [ă tàm kung là tu\ kòn bơnus pal kong mờ uă bơta pơhìn bè pràn kơldang să jan mờ geh tu\ là gơtìp chơ\t. Den tàng bè hơ\, ngui sơnơm kháng sinh di jơnau sồr là broă dờng màng ngan.

Sơnơm kháng sinh là sơnơm geh lơh bơh phan kis dềt, geh nggùl tàm bơrlu\ bal halà tàm bơrlu\ bal hoá học, geh tơl pràn gơ sơ\t halà kơryan bơta rơ\ rài bơh vi khuẩn lơh gơlik kòp dê. Kờp du\ tu\ do geh pơgăp 8 rbô bơta sơnơm kháng sinh, tàm hơ\ geh pơgăp 100 bơta sơnơm kháng sinh geh ngui tàm gah lơh sơnơm. Bơta [ă tàm bơh sơnơm kháng sinh dê là ngui nàng sơm bàr pe bơta kòp sồt [ơ\ tài bơh vi khuẩn bè as sồt klờm soh, as sồt gùng dà đồm lik, as sồt dơlam ngkhài tồr, jê ndul gơjroh, sồt [ơ\ mhàm…Sơnơm kháng sinh ờ geh [ă tàm lơi tàm broă sơm ală bơta kòp tài bơh virus, bè: kòp nggụ mrềt tàm să jan, nggụ muh…Mơya, tu\ do, uă cau ờ hềt gi\t loh bè bơta [ă tàm bơh gơ dê, gơlam tus broă ngui uă ir sơnơm kháng sinh, lồi du\t là ờ mìng ờ dong bơta lơi tàm broă sơm kòp mờ gam pal kong mờ bơta gơ aniai ndai bơh sơnơm dê. Ală bơta gơ aniai bơh sơnơm kháng sinh dê geh tus 1/5 ală cau gơbàn kòp kơn jơ\ gơrềng tus sơnơm. Broă ngui sơnơm kháng sinh khăt gơboh kung là jơnau tờm lơh gơlik bơta sơndră sơnơm kháng sinh. Hơ\ là vi khuẩn neh sơndră wơl mờ sơnơm kháng sinh geh lơh gơlik nàng gơ sơ\t gơ. Bơta do gơrềng uă ngan tus broă dong kờl sơm kòp kơn jơ\ mờ sơm kòp.

Dược sĩ bi Đặng Sang, Kuang ătbồ Cơldu\ Gàr bơta niam, Công ty Cổ phần sơnơm tơm ba- phan bơna lơh sơnơm Dăk Lăk, pà gi\t: Jơnau gơlam tus sơndră sơnơm kháng sinh, lài ngan là blơi sơnơm kháng sinh ờ go\ geh sră ai blơi bơh bác sĩ dê. Dơ\ 2 là, cau kòp dan ngui is sơnơm kháng sinh ai he in. Dơ\ pe là sơm kòp ờ tơl tu\ tơngai sồr. Tu\ ngui sơnơm kháng sinh mờ ờ gơ sơ\t geh ală bơta tờm lơh gơlik kòp den ală vi khuẩn, bơ sềt, kí sinh trùng geh rơ\ rài wơl bè ờs, bơta do lơh kòp jê gơ gơs kơn kơ\ rlau tai mờ digơlan pơhìn tus màng kis. Mờ tàm hơ\ tai là, sơndră sơnơm kháng sinh lơh priă tă sơm kòp uă rlau, tơngai sơm kòp jo\ jòng rlau mờ sơm kòp geh kal ke rlau.

Sơnơm kháng sinh ờ mìng nàng sơm kòp tàm kòn bơnus mờ gam ngui tàm broă sơm kòp ai phan ròng in tai, bè phan puan jơng, 2 nơm jơng mờ phan tàm dà. Bơdìh mờ jơnau kờ` sơm kòp ai phan ròng in, sơnơm kháng sinh gam gơtìp ngui uă ir bơh broă klài bal tơn tàm phan sa pah ngai nàng phan ròng mhar dờng, gơguh ki\, gơmù tơngi, lơh gơlik puăc bơrlang, gơmù hoàc hươr phan sa, rùp să niam, sền niam măt. Mờ geh tu\ là uă tiah gam ngui ală bơta sơnơm kháng sinh tơnguh ki\ neh gơtìp kơryan tài bơh digơlan lơh gơlik kòp ung thư ai kòn bơnus in tu\ ngui jo\ jòng.

Tài bơh sơnơm kháng sinh geh klài bal mờ phan sa pah ngai bal mờ khà dùl êt den tàng bè jo\ jòng gơ ờ gam tơl pràn gơ sơ\t vi khuẩn lơh gơlik kòp den tàng [ươn ngan lơh gơlik ală bơta sơndră sơnơm kháng sinh. Tu\ do, sơnơm ờ gam geh kuơ sơm kòp tai tu\ phan ròng gơtìp bơtờp kòp, gơlam tus chơ\t. Bơta do lơh gơbàn hoàc hươr dùl êt tềng đăp măt bè lơh sa ai cau kă bro in mơya hoàc hươr gơ wèt mờ pràn kơldang să jan cau ngui sa in den là dờng ngan. Dilah rlau ngui phan sa gơtìp jơngkah sơnơm kháng sinh, ngan là ală bơta sơnơm kháng sinh neh gơtìp kơryan ờ ai ngui, bè jo\ jòng geh lơh gơlik uă bơta kòp sơbơng roh. Dược sĩ bi Đặng Sang, Kuang ătbồ Cơldu\ Gàr bơta niam, Công ty Cổ phần Sơnơm tơm ba mờ Phan ngui lơh sơnơm càr Dăk Lăk pà gi\t tai: Dilah kòn bơnus ngui phan sa geh jơngkah sơnơm kháng sinh den geh lơh gơlik bàr pe bơta gơrềng tơnơ\ do: Lài ngan là lơh gơrềng tus gùng lơh lề phan sa, geh tu\ là khih jơlai. Gơ wèt mờ bàr pe nă cau geh să jan ờ gơbài mờ sơnơm kháng sinh den geh lơh gơlik jơnau ờ gơbài mờ sơnơm kháng sinh tàm ală tu\ ngui. Lồi du\t, tu\ să jan cau gơtìp ală kòp bơtờp khuẩn, broă dờp sơnơm kháng sinh sơm kòp ngan là geh kal ke rlau.

Nàng sơm kòp mờ sơnơm kháng sinh lơh geh cồng nha uă ngan rlau jơh, tơl nă cau kờ` pal cih kah mờ lơh jăt ală bơta pal jăt tơnơ\ do:

- Sơnơm kháng sinh mìng ngui nàng sơm ală kòp tài bơh vi khuẩn lơh gơbàn, ờ geh [ă tàm gơ wèt mờ ală kòp tài bơh virus.

- Sơnơm kháng sinh digơlan lơh gơlik uă bơta gơ aniai ndai den tàng mìng ngui sơnơm kháng sinh tu\ kờ` ngan mờ pal geh bơta ai gơnoar bơh bác sĩ dê.

- Tơl bơta sơnơm kháng sinh mìng geh [ă tàm gơ wèt mờ bàr pe bơta vi khuẩn ngan ngồn lơm den tàng ờ go\ di khăt nùs is ngui sơnơm kháng sinh tu\ ờ hềt geh bác sĩ kham kòp.

- Tơl nă cau geh dùl bơta să jan, bơta pràn kơldang mờ bơta kòp krơi is, ờ go\ di ngui sră cih ai gơnoar ngui sơnơm kháng sinh bơh cau do dê nàng sơm kòp ai cau ne in.

- Ba` khăt gơboh ngui sơnơm kháng sinh tàm ròng phan. Pal lùp kuang bàng lơh sơnơm phan ròng tu\ phan bàr nơm jơng, phan puan nơm jơng bơtờp kòp.

Bơdìh hơ\ tai, nàng rơcăng pleh ală bơta kòp bơtờp khuẩn pal ràu tê sùm mờ s[ong gơ sơ\t khuẩn, sàu sa sàng goh dipal, bơtơl tai bơta pràn sơndră kòp bơh broă sàu sa bềng phan sa bơkah tơl pràn, tàp pràn să jan sùm, ci\t wil tơl sơnơm rơcăng sơndră kòp.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến