VOV4.K’ho – Bơhìan jun lòng bau bơh cau K’ho dê geh bơh jo\ rài ngan. Bơhìan jun lòng bau nàng kờ` lơh gơlik bơta đềt mềr đah 2 hìu cau prui, tàm dong kờl bal mờ gơp sơr lèt gan bòl glar, kal ke tàm rài kis.

Jat jơnau yal bơh ồng K’Brỏh, ơm tàm tổ dân phố K’Ming, thị trấn Di Linh, kơnhòal Di Linh, càr Lâm Đồng dê, bơhìan jun lòng bau bơh cau K’ho Sre dê neh geh bơh yô yau ngan. Lòng bau geh hìu ùr jun hìu klau in ndrờm là lòng kuơmàng mờ geh bal mờ trầm huơng. Bơhìan jun lòng bau geh lơh tơ nơ\ tu\ hìu bơnhă 2 gah neh lơh sir `ô bau 2 nă kòn in.

Gơ wèt mờ cau K’ho Sre yau den khi sơ nơng là “Rơpu là bồ broă lơh dê”, là jơtài dờng ngan, kuơmàng ngan. Gơ wèt mờ hìu bơnhă đah klau pas sơm, tu\ kòn klau rê lơh bơr tơu den geh cèng dùl nơm rơpu nàng lơh broă lơh sa. Bè hơ\ den tàng tơ nơ\ tu\ dờp rơpu, hìu ùr rơcang lòng nàng jun pà wơl hìu klau in, sền bè kờ` ai tơnggo\ nùs nhơm git ưn ngài. Đơs bè pơrya bơh bơhiàn jun lòng bai cau K’ho Sre dê, ồng K’Brỏh pà git: “Lòng bau là bơhìan geh bơh yô yau ngan, lòng bau là bơhìan hìu ùr jun hìu klau in nàng hìu klau, mè bàp gah hìu klau geh lòng sing, geh lòng nàng tru\ gơm phan sa tàm rài kis. Lòng bau do là ală bơta lòng sing kuơmàng ngan, rơnga gơ dê hơng jo\ ngan bè mhê, cha, pơnggo\... Lòng jun hìu klau in, hìu ùr ờ go\ dê kơl lòng bơh ală tờm chi ờs mờng nàng jun. Khi jòi lòng niam nàng jun hìu klau in, nàng tu\ sing den ồs hơng jo\, gơtùi gàr ồs hơng tàm kàl mìu sùh iò, geh ồs nàng sền gàr rài kis hìu bơnhă jat jơnau kơ lôi sơ nơng bơh cau rài yau dê. Tus tu\ do, tàm ờ ua\ [òn làng bol kòn cau K’ho, kung gam geh hìu bơnhă gam prap wơl 2, 3 gơl lòng kuơmàng, lòng dờng, bè kung gam sền gàr dùl bơta niam tàm bơhìan lap klau tam bau ùr bơh kòn cau K’ho yau dê”.

Broă jun lòng bau bơh cau K’ho dê là bơh hìu klau pà rơpu hìu ùr in, den tàng hìu ùr pal dờp wơl, là jun lòng hìu klau in nàng hòi là bơh hìu đah klau neh dong hìu đah ùr geh rơpu nàng ngui lơ ùr ù, dong tai hìu bơnhă đah ùr geh bơta [uơn nàng lơh broă, bơtàu tơnguh lơh sa. Broă jun rơpu mờ jun lòng tàm ưn ngài đah 2 hìu bơnhă kờ` ai tơnggo\ bơta đềt mềr đah 2 hìu bơnhă. Bơh hơ\, lơh gơlik bơta [uơn nàng lơh sa, nàng bal mờ gơp bơtàu tơnguh.

Nàng geh lòng niam jun pà hìu klau in, hìu ùr pal rơcang lài nền nòn ngan. Lài mờ tu\ bau, hìu ùr bơ tòm tơrgùm jơh oh mi tàm hìu bơnhă, bal mờ gơp mut tàm brê rơ wah lòng, koh lòng mờ à` lòng rê. Sùm den hìu ùr lòt ai lòng kung pal geh pơgap bơh 50 tus 60 sơ\ dờng nàng jun hìu klau in, lòng jun hìu klau in kung pal là lòng niam, hơng jo\, rơnga bat chơt den hơ\ sồng ai tơnggo\ nùs nhơm niam mờ hìu klau. Ngai mờ hìu ùr jun lòng tus hìu klau, hìu klau pal rơcang lài piang sa dà hùc ai oh mi jơi nòi hìu ùr in. 2 đah hìu prui, ùr ơruh klau pơnu bal mờ gơp tàm tìp, lơh quèng, `ô sa nàng git wă tai bè hìu bơnhă 2 gah. Tàm dơ\ `ô sa jàu lòng do, khi cribơyai bè broă lơh sa, đòm jat ală mờng chài, lơh gơlik bơta đềt mềr bơh hìu prui 2 gah dê.

Lòng bau tơ nơ\ tu\ geh hìu ùr jun rê tàm hìu, ndrờm geh rơndap ring ngan tềng rồm hìu rơng bơh hìu klau dê. Ồng K’Brẹp, ơm tàm thôn Kròt, xã Bảo Thuận, kơnhòal Di Linh, càr Lâm Đồng pà git: Rài yau, tus [òn cau K’ho tàm rài hơ\, dilah sền tềng rồm hìu rơng go\ bềng lòng geh rơndap ring ngan den hơ\ là hìu bơnhă hơ\ pa tam bau kòn klau, do là bơta pơn iờ să, bơta chờ hờp bơh hìu bơnhă, jơi nòi dê: “Bơta niam bơh bơhìan jun lòng bau cau K’ho dê là nàng kờ` lơh gơlik bơta đềt mềr, tam klac bal đah 2 hìu prui, geh bơta kờ` is, ờ rồn bơ klơn hìu bơnhă gah ùr, hìu klau jun rơpu hìu ùr in den hìu ùr kung geh lòng pà hìu klau in nàng geh bơta tam pà wơl đah 2 hìu prui, nàng 2 hìu bơnhă in geh bơta tam pà bal, git wă bal mờ gơp. Bơh bơhìan jun lòng bau nàng kờ` lơh gơlik bơta đềt mềr đah 2 hìu prui, ờ geh bơta tam cah is halà ờ rờm, kòn lơi kung là kòn lơm, lơh gơlik bơta tơrbo\ bal đah 2 hìu bơnhă, dờng ơnàng rlau là lơh gơlik bơta tam klac bal, đềt mềr bal mờ gơp sơr lèt gan kal ke, brồ guh tàm broă lơh sa, kơp kờ` geh rài kis hờm ram ai kòn sau in tơ nơ\ do”.

Kung jat bơhìan bơh cau K’ho Sre dê sơl, cau klau rê lơh bơr tơu jat bơhìan jat jơi mè, mơya kòn [an pa bau pal rê ơm hờ hìu klau tàm 7 ngai. Bulah bè hơ\, adat bơhìan kung cih, dilah kòn [an ờ gơtùi ơm hờ hìu klau 7 ngai den pal jòi lòng jun hìu klau in 7 sơ\ lòng.

Tài ală jơnau cih geh tàm Adat bơhìan mờ là bơta niam chài bơh jo\, den tàng gơ wèt mờ tơl nă cau ùr K’ho Sre, kuơmàng là ală ùr ơruh pa tàu dờng, bơdìh mờ broă git tru\ gơm phan sa tàm hìu den kung pal tryang tryồng bơsram mò, mè, bi ùr, pal git koh lòng, toh lòng mờ rơ wah lòng niam. Do bè dùl broă mờ ală ùr ơruh K’ho pal lơh tàm rài kis nàng kờ` geh bơklau jat bè bơta kơp kờ`, nàng geh hìu bơnhă gơboh gơbài, chờ hờp.

Tu\ do, tài rài kis bơh làng bol K’ho Sre dê neh geh ua\ tam gơl nàng dipal mờ rài kis mpồl bơtìan pa dê, bơhìan jun lòng bau ờ gam geh làng bol lơh ua\ tai. Tàm ală dơ\ `ô bau bơh cau K’ho Sre dê tu\ do, làng bol neh tam gơl bơhìan do mờ broă tam gơl ai ală phan geh kuơ ndai nàng [uơn mờ dipal mờ rài kis pa. Bulah bè hơ\, do là dùl bơhìan ờs mờng bè lap klau tam bau ùr bơh cau K’ho Sre dê mờ bơta kơp kờ` dong kòn sau tơ nơ\ tu\ bau geh phan nàng lơh sa, lơh gơlik bơta đềt mềr, tam klac bal 2 gah hìu prui, tàm dong kờl bal brồ guh tàm rài kis.

Cau cih K’Brọp – Cau mblàng K’Duẩn