VOV4.K’ho- Pik tơnhàu, ìs, pơr, prăp gàr kơphê là ală broă lơh mờng quèng ngan mờ làng bol he kung gam lơh bơh lài tus tu\ do. Mơya, nàng tơrmù [à tus khà ết ngan rlau jơh ală bơta gơ aniai ờ kuơ bơh broă pik tơnhàu tus bơta niam sươn chi dê, kung bè tơrmù bơta hoàc hươr tàm tu\ tơnhàu mờ lơh niam bơh sơn rờp den gơ sồr làng bol he kờn pal lơh jat bàr pe broă bơto pơlam bơta chài ngan ngồn. Kỹ sư Võ Văn Thắng, kuang bàng lơh broă tàm Viện Khoa học, Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên geh bơto pơlam bàr pe jơnau gi\t wa\ bè pik tơnhàu, prăp gàr kơphê tơnơ\ tu\ tơnhàu,

Ơ kỹ sư! Dan kỹ sư pà gi\t, broă pik tơnhàu kơphê ờ di pal geh lơh aniai bè lơi tus tờm kơphê kung bè bơta niam phan bơna kơphê dê?

Kỹ sư Võ Văn Thắng: Pik tơnhàu kơphê ờ di pal lài ngan là geh lơh cau pik in geh gơtìp bòl glar ngan, aniai tus cồng nha pik tơnhàu. Dơ\ bàr tai là gơ geh lơh aniai tus sươn chi, lơh kal ke ngan tus bơta pràn kis niam wơl tơnơ\ tu\ tơnhàu, lơh tơrmù cồng nha tơnhàu tus ală kàl tơnơ\ do in. Tu\ pik tơnhàu ờ di pal, bơta niam plai kơphê dê kung gơtìp aniai sơl, tài bơh làng bol geh pik tơnhàu dùl bơnah plai gam lir, kơnròm mờ pik jơh dùl ngkrum plai, tu\ hơ\ den gơ geh kal ke ngan ìs mờ ìs tàm tu\ hơ\ là ờ go\ gơ ranh ndrờm bal.

Bè hơ\, ơ kỹ sư! Pik tơnhàu bè lơi là dipal mờ bol he geh ală bơta kờn pal kah lơi tàm tu\ pik tơnhàu kơphê taih?

Kỹ sư Võ Văn Thắng: Bơh sơn rờp lài mờ tu\ pik 15 ngai, làng bol pal lòt gơ sơ\t jơh ngònh nàng gơ in ờ gơtìp kal ke tàm tu\ pik. Tơnơ\ tu\ gơ sơ\t ngònh, den bol he lòt còp sươn chi sền go\ sươn chi plai kơphê dum bơh 30 tus 40% den lòt pik dơ\ dùl. Lài mờ tu\ pik, làng bol kung pal rơcang lài bàr pe bơta phan dong kờl, bè jơtrơi koh ntê, cơghế jơnhoa di mờ bơta jơnhoa tu\ pik, sơprồm tê, toaltăng mờ [àu prăp kơphê. {ào prăp kơphê pal ngui ală [àu kloh. Dilah ngui [àu prăp phơng mờ dà sơnơm den pal pìh goh, mơya niam ngan rlau jơh là he ngui ală [àu pa nàng ờ go\ lơh aniai tus bơta niam phan bơna.

Làng bol pal tam pà gơs 3 dơ\ pik. Dơ\ dùl là ờ go\ di pik ală plai gam lir, tài bơh tu\ do ală plai gam lir gam ờ hềt tơl ală phan bơna ro. Dilah he pik ală plai kơphê gam lir hơ\ den geh lơh gơmù cồng nha tơnhàu mờ bơta niam plai dê kung ờ geh niam sơl. Tus dơ\ pe gơtùi pik jơh ală plai gam lir gam wơl tài bơh tu\ do plai neh ràm mơya gơ ờ hềt tus tơngai dum ngan ngồn den tàng plai kơphê ờ hềt pơrhê jù.

Ơ kỹ sư! Tơnơ\ tu\ pik tơnhàu, bol he kờn pal prăp gàr bè lơi nàng tơrmù ết ngan rlau jơh ală bơta gơ lơh aniai tus bơta niam kơphê dê?

Kỹ sư Võ Văn Thắng: Tơnơ\ tu\ làng bol neh jơh pik, dilah he geh tu\ he ìs tơn den là gơ niam ngan. Dilah ờ ìs tơn den gơ wèt mờ kơphê rơta den he ờ go\ di lời jo\ rlau ir 48 jiơ bơh tu\ pik. Dơ\ bàr tai là tàm ală tu\ ìs ranh, làng bol ờ go\ di ơn dùl gơnru jơnhoa ir rlau 40 phơng, tài bơh tu\ hơ\ gơ geh jơnau gơtìp duh. Ală tu\ gơtìp duh bè hơ\ den geh lơh bu\t bơsềt uă ngan kung bè bàr pe bơta phan kis dềt ờ kuơ geh lơh aniai tus bơta niam phan bơna, mờ aniai tus pràn kơldang să jan kòn bơnus dê. Dilah gơtìp trồ tiah ờ niam, ờ gơtùi ìs tơn, den bol he jòi anih mrềt niam, ìs te\ jòng kơphê mờ ai chi kàu he kàu rơpa sùm pah ngai kờn pleh gơtìp duh. Dilah geh priă jền den he gơtùi apah măy nàng pơr kơphê tu\ trồ tiah mìu ji\t mìu jir jo\ jòng.

Tơnơ\ tu\ ìs ranh, dilah anih prăp ơnàng, den he prăp gàr plai kơphê ranh geh niam rlau. Mơya, uă ngan bol he sùm măy gar nàng prăp gàr. Den pal kah là tu\ măy gar nàng prăp gàr, bol he pal kơrhia ngan bơta sùh ìo. Bơta sùh ìo geh tàm anih prăp kơphê ờ go\ di jơnhoa rlau 15 độ C. Dilah bơta sùh ìo jơnhoa lơh kơphê gơtìp bu\t bơsềt. Geh tu\ là bơta sùh ìo uă geh lơh ồm lề kơphê mờ ờ gam tai bơta niam phan bơna.

Tàm ală tu\ prăp kơphê tàm [àu nàng prăp gàr tàm anih ơn prăp, bol he pal kah sền ngac tềng hơđơm bơnàng anih ơn prăp pal ngui ală balet. Dilah ờ geh den bol he ngui ală nrang chi ơn jơnhoa tai nàng [àu ờ gơ ơm rềp mờ bơnàng hìu. Tài bơh ơm rềp mờ bơnàng hìu geh lơh kơphê sùh ìo, mờ tu\ tìp trồ tiah duh den ờ geh bơta càl hi mrềt. Dơ\ bàr tai là tu\ dăp kơphê tàm anih ơn prăp, bol he kung ờ go\ di dăp rềp kơlik hìu anih ơn prăp mờ bol he pal dăp ngài mờ kơlik hìu anih ơn prăp là pơgăp 30 phơng nàng geh bơta ha pah mờ nàng pleh gơ ơm rềp mờ bơta sùh ìo bơh kơlik hìu anih ơn prăp kơphê. Mờ anih ơn prăp den pal geh bơta ha pah ngan ngồn nàng geh anih càl bơh đah bơdìh in mu\t mờ bơta duh bơta tàm dơlam anih ơn prăp in gơ dô tus đah bơdìh.

Ưn ngài kỹ sư uă ngan!

Cau cih mờ yal tơngi\t- Lơ Mu K’ Yến mờ K’Brọp