VOV4.K’ho-Tu\ do tàm càr Daklak, tờm rơmi\t rơmi\t đah đông y sơnđan là Khương Hoàng gam gơ gơs là tờm chi tam lơh geh cồng nha lơh sa uă ai uă làng bol lơh broă sa in. Tờm rơmi\t kung ngai sơlơ geh uă làng bol rwah nàng tam gơl ală tờm chi tam pah nam ờ lơh geh cồng nha.

Nàng làng bol geh tai jơnau gi\t wa\ bè tam mờ sơngka sền gàr rơmi\t, Kỹ sư Vũ Văn Tùng, cau mờng chài lơh broă kỹ thuật gơ wèt Công ti Solavina tàm càr Daklak geh bơto pơlam bè ală broă lơh tam rơmi\t lơh geh cồng nha uă.

Ơ kỹ sư, tu\ do uă cau lơh broă sa sền gròi tus tờm rơmi\t mờ kờ` mìng tam tờm chi tam do lơm. Bè hơ\, tàm ală tu\ tam rơmi\t, den bol he kờ` pal rơcang ală bơta lơi, ơ kỹ sư?

Kỹ sư Vũ Văn Tùng: “Broă sơngka sền gàr tờm rơmi\t bơh Công ti cổ phần Solavina dê den lài mờ tu\ kờ` tam, den làng bol pal rwah ù, ù rwah pal là ù puăc halà ù bơrlu\ bal mờ bràs. Tu\ neh rwah geh ù, den làng bol lơ òr crài lơh rài ù mờ jì jơh nhơ\t hòn lềng. Tơngai ìs ù là bơh 20 tus 30 ngai. Tàm ală tu\ ìs ù tàm tơngai, bol he pal ngui phơng vi sinh pơrhê [ồm nàng kơryan jơh ală bơta kòp digơlan gơdam tàm ù”.

Tàm broă rwah ù tu\ do, uă bă ù neh tam phan jo\ nam mờ ngui uă bơta phơng hoá học lơh ù geh bơta sràt, mờ kră. Bè hơ\, nàng tơn jơh jơnau do den làng bol pal lơh bè lơi?

Kỹ sư Vũ Văn Tùng: “Nàng gàr độ pH bơh ù dê lài mờ tu\ tam, den bol he pal ngui vôi [òk ngui tàm gah lơh broă sa sươn sre rơsìh ring bal tàm ală tu\ sơrlơ\ ù. Dơ\ dùl là lơh độ pH bơh ù dê gơ  ơm tàm khà pơgăp bơh 6 tus 7,5.

Dơ\ bàr là lơh geh tơl ală bơta dong kờl kơryan bàr pe bơta kòp gơdram gam wơl tàm ù mờ tơnguh tai broă lơh lề ală sồ siă nhơ\t chi che, lơh geh phan đềt hữu cơ ai tờm chi tơnơ\ do in. Gơ wèt mờ ù kơh, pal lơh àr lơyah mờ jat gùng kai ntùng, sih tam jat broă tờ bơtô, ală ală broă lơh geh gàr khà hòn căt bồ mat uă rlau. Pleh jơnau pơrdô jơh dùl ròt tu\ tìp trồ mìu”.

Kỹ sư geh jơnau lơi kờ` tơngkah làng bol tàm broă rwah sơntìl rơmi\t mờ bơta ngài tam bè lơi là dipal?

Kỹ sư Vũ Văn Tùng: “Tu\ rwah geh ù, bè tơngai sih tam, bol a` bơto pơlam làng bol lơh broă sa pal sih tam tàm tơngai pơgăp bơh nhai 4 tus nhai 5 pah nam, hơ\ là bồ kàl mìu tàm Tây Nguyên. Mìng is bè ală sơntìl rơmi\t den làng bol pal rwah kơnuh rơmi\t căt ntê geh ai bơh ală gơnru rơmi\t tàm sươn rơmi\t neh tơnhàu mờ sươn hơ\ ờ geh bơta kòp. Sơntìl rơmi\t pal là sơntìl pràn ờ geh kòp.

Dơ\ 2, bơta kơ` jơ\ bơh tơl gơnru rơmi\t cèng tam là bơh 200 gràm tus 250 gràm dùl gơnru. Nàng tơnơ\ do tờm rơmi\t rơ\ rài uă tu\ tơnhàu geh phan bơna jat di bè jơnau kơ\p kờ`. Tu\ tam lơh ù jat tơl àr. Pơgăp ngài tam bơh 30 nhân mờ 35 phơng, ndrờm mờ 1 tấn nggùl tus 2 tấn sơntìl tàm dùl lồ, kờp là 66 rbô tờm tàm dùl lồ.

Ală broă lơh kuơmàng tàm ală tu\ tam sơngka sền gàr tờm rơmi\t rơmi\t geh lơh bè lơi ơ kỹ sư?

Kỹ sư Vũ Văn Tùng: “Bơh sơnrờp làng bol pal ơn lài dùl dơ\ phơng hơ\ sồng tam. Tu\ neh tam bơh 30 tus 45 ngai den he ơn tai phơng dơ\ dùl, mờ làng bol kung pal jì nhơ\t mờ gul tờm. Tus tu\ tờm rơmi\t di bơh 90- 100 ngai den he ơn tai phơng dơ\ 2, bal mờ hơ\ là jì nhơ\t mờ gul tờm dơ\ 2.

Tu\ tờm rơmi\t tam bơh 150 tus 160 ngai, hơ\ là tàm ală tu\ tơngai geh kơnnuh den he ơn tai phơng dơ\ 3. Bal mờ ală ơn tai phơng hơ\ là jat sền bơta kis dờng bơh tờm rơmi\t dê kung bè di tu\ sền go\ jơh ală bơta tu kòp lơh aniai nàng geh broă lơh rơcang sơndră mờ kơryan tu kòp niam ngan rlau jơh, kờ` tờm rơmi\t kis dờng bè ờs”.

Ơi, ưn ngài kỹ sư uă ngan!

Cau cih mờ yal tơngi\t- Lơ Mu K’ Yến mờ K’Brọp