VOV4.K’ho - Kờ` làng bol mờ gơp bơyô geh git wa\ tai bè broa\ rwah mờ ngui phơng tuh di pal, geh cồng nha tờm kơphe tàm tơngai gam dờng pràn, tiến sĩ Trương Hồng kuang jat jơng atbồ  Viện khoa học, Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên geh tơng kah  ờ ua\ bơta chài bè tuh phơng tus  kơphe in.

-Ơ ồng, ồng đơs mbè lơi bè bơta mùl màl ngui phơng tuh tàm suơn kơphe bơh ua\ ngan hìu nha\ làng bol tam kơphe tàm Daklak tu\ do?

Tiến sĩ Trương Hồng: Kơphe la chi tam geh kờ` ngan bơta tuh phơng ua\, bulah bè hơ\ pơndrờm mờ ala\ jơnau yal đơs lài bè broa\ tuh phơng kơphe  kung bè pơndrờm mờ bơta kờ` phơng bơh kơphe tu\ do den cau tam kơphe tàm Tây Nguyên kung gam geh gùng ngui phơng ua\ rlau mờ bơta kờ`. Pơnyơu mờ suơn kơphe geh bơh 3 tân mơ gùl tus 4 tấn bơnang geh đơs   bơh cau lơh broa\ geh gơnoar, bơh cau jak chài den khà tuh phơng di 7 tạ urê, 6 tạ lân mờ bơh 7-8 tạ kali. Bulah bè hơ\,  tàm bơta mùl màl jat lùp lap bơh Viện khoa học nông lâm nghiệp Tây Nguyên den khà hìu nha\ làng bol tuh phơng ua\ rlau mờ khà phơng geh sôr tuh gah do dê bulah cồng nha ờ jơnhua rlau. Bơta do kung geh pơrya la cau tam kơphe gam ngui dùl khà phơng hoàc hươr.

-Ơi, ơ ồng, tu\ tuh phơng cau  tam kơphe kờ` sền gròi tus ala\ bơta lơi kờ` tuh phơng geh cồng nha, di pal?

            Tiến sĩ Trương Hồng: Bơta chài tuh phơng la bol a` geh đơs mờ làng bol kờ` pal tuh phơng di pơlam sơnđìng tàm 4 bơta di. Tuh di bơta phơng, pơnyơu bồ nhai mìu, bol  he gơtùi tuh phơng đàm, lân ua\ rlau mờ phơng kali. Tàm gùl nhai mìu den tuh phơng đàm mờ kali drờm bal, phơng lân êt rlau. Lồi nhai mìu den kali jơnhua rlau mờ đàm  di bơh 10 -15%, lân den êt rlau. Hơ\ la  bơta bal bơh broa\ tuh phơng di phơng. 2 la di khà geh ai tuh. Hơ\ la suơn chi lơi ù gam gơs den bol he tuh êt phơng rlau. Suơn chi lơi plai ua\ den he tuh phơng  ua\ rlau. Bè hơ\,  bol he ngui phơng pal gơ jat mờ ù gơs, ù klàr. Mờ  bol he pal tuh di bơta chài. Jơh ala\ bol he  geh tuh phơng jat gơ lì ntê kơphe. Tu\ do,  jat bol a` sền geh mùl màl ai go\ pal tus bơh 30-40%  broa\ tuh phơng tìs bơta pơlam, hơ\ la, tuh sih tàm tờm mờ tuh sih  bè hơ\ den cồng nha geh ngui phơng ờ  jơnhua, geh lơh hoàc hươr. Bal mờ broa\ tuh phơng ờ di pơlam,  bol a` geh đơs mờ làng bol tuh phơng di pơlam,  tu\ tuh phơng bol he pal bồr phơng. Làng bol bol he tu\ do,  mờng ngan geh pơrya  sùm  geh mìu, go\ trồ mờr mìu den cèng phơng lik tuh. Bơta  do geh lơh  ờ niam tài tu\ trồ mìu dờng  geh lơh phơng gơbàn dà  cò pơrdô đah đang mờ  gơ cò tus tap jrô.  Hala tu\ kơp mìu mờ trồ ờ mìu gơlik trồ tơngai den khà phơng tuh geh gơbàn roh bơh phơng gơ ta\ nhơm bơh 15-20% mờ khà phơng gơbàn roh bơh dà  cò la 40%, lơh geh hoàc hươr ua\ ngan phơng bol he  tuh  chi tam in. Tu\ bol he tuh phơng ờ di bè hơ\ den kơphe geh ờ tơl phơng ròng plai mờ gơ geh lơh plai gơ jrùh. den tàng,  bol a` geh đơs lài mờ làng bol la ba` tuh phơng kơp mìu, mìng tuh phơnhg tu\ ù neh tơl ìo mờ niam ngan rlau jơh la  tuh gơs phơng den he bồr mờ ù di bơh 5-10 phơng. Jat sền sơnơng bơh Gah  lơh broa\ bol a` dê, dilah làng bol lơh di pơlam bè do den geh lơh tơngguh cồng nha ngui bơh 10-20%. Bơh hơ\ geh dong tềm pềr  phơng geh mờ kuơ màng ngan la dong sền gàr tiah kis.

            -Ơi ơ ồng,  tu\ do geh ua\ ngan cau tam kơphe gam kiơ kuơ ngan tàm broa\ ngui phơng hữu cơ kơphe in tu\ lơi la niam ngan rlau jơh tàm nam, ồng  gơtùi geh  đơs loh  rlau bè bơta ơ ồng?

            Tiến sĩ Trương Hồng: Bol a` geh đơs mờ làng bol pal sền gròi ngui phơng hữu cơ ua\ rlau mờ phơng hữu cơ pal niam, niam ngan rlau jơh la phơng  chuờng, bal mờ hơ\ la gam geh ờ ua\ phơng hữu cơ vi sinh  ala\ bơta phơng do bol a` geh đơs lài mờ làng bol tuh phơng tàm bồ nhai mìu tam gùl nhai mìu,  tuh phơng pal bồr do la broa\ lơh geh ai go\ loh ngan. tài phơng hữu cơ mờ tuh  đang ù den la gơ ờ  geh kuơ. Tu\ tuh phơng hữu cơ sùm gơ geh dong  geh lơh niam geh bơta nđiơm gơs  bơh ù, ngan la ù geh nđiơm gơs, gàr niam dà tàm ù, gàr phơng niam rlau. den tàng, geh lơh tơngguh cồng nha ngui phơng tuh.

            -Ơi,  ưn ngài ồng ua\ ngan!

                                      Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp