VOV4.K’ho - Pah tu\ nhai mìu tus, ală suơn kơphe tàm Tây Nguyên gơlik geh bơta jrùh plai bơnung. Bơta do ờ mìng lơh gơbàn ờ suk làng bol lơh broă sa in mờ gam lơh aniai tơn tus cồng nha tơnhàu kơphe.

Bơta kơphe jrùh plai gơlik geh uă ngan tàm uă suơn kơphe tàm Dak Lak, Lâm Đồng, Dak Nông, Gia Lai…lơh làng bol lơh broă sa ờ suk là cồng nha tơnhàu kơphe kàl tus digơlan gơmù. Bulah ờ hềt geh khà kờp ngan ngồn bè bă kơphe tàm Tây Nguyên gơtìp jrùh plai mơya jat jơnau đơs bơh uă cau tam kơphe dê, khà jrùh plai gơ lơh bè uă rlau pơn drờm mờ ală nam lài.

Tàm Dak Lak, tàm uă suơn kơphe bơh hìu nhă lơh broă sa dê, ală `srum plai lir gam jơngkah wơl là ală tềl jù tềng ntê, hơ\ là tềl bơh bơta jrùh plai dê lời wơl. Uă tờm chi, plai neh jrùh jơh, mình gam wơl ntê mờ nha, khà jrùh plai gơguh bơh 10 tus 15%. Ồng Bùi Thanh Lê, ơm tàm bòn drà Quảng Phú, kơnhòal Cư Mgar, càr Dak Lak pà git, hìu nhă a` geh 5 sàu kơphe gam tàm tơngai plai bơnung, mơya pơgap 20 ngai do, den gơlik geh bơta jrùh plai, pah tu\ geh mìu sơr den plai jrùh uă ngan. Dilah bơta jo\ jòng den cồng nha tơnhàu ngan là ờ geh. A` neh blơi ală bơta sơnơm sền gàr phan tam bồm mơya kung ờ geh cồng nha.

Tàm Dak Nông, tàm ală tiah tam uă kơphe bè Cư Ju\t, Dak Song, Dak Mil, Krông Nô…khà jrùh plai gơguh tus bơh 15 tus 20%, geh tu\  uă tiah gơguh tus 30%. Jat ờ uă hìu nhă lơh broă sa, jơnau lơh gơbàn bơta do là tài trồ tiah tam gơl ni sơna, trồ prang duh jo\ jòng, tơnơ\ hơ\ mìu sùm lơh ồm buai hơ\ sồng jrùh plai. Tàm kơnhòal Di Linh, càr Lâm Đồng, tơngai lài kung geh mờr 1 rbô lồ kơphe gơtìp jrùh plai, tàm hơ\ geh git nđờ rhiang lồ gơtìp sras `sồp lơh aniai.

Jat jơnau đơs bơh anih kơlôi sơnơng bơta chài lơh sa suơn sre brê bơnơm Tây Nguyên, geh uă jơnau lơh gơbàn jrùh plai kơphe, digơlan tài bơta geh is tờm kơphe dê, uă ir plai tàm dùl nsrum, pal gơ jrùh bà, jrùh plai tài kòp tu sa aniai halà ờ tơl phơng. Bơh lòt sền tàm ală suơn kơphe tàm Dak Lak, jơnau jrùh plai uă ngan tài ờ tơl phơng, ơn phơng ờ ring. 1 jơnau tai lơh gơbàn bơta kơphe jrùh plai là tơngai tờm chi lì bơkàu gơtìp trồ prang jo\ jòng bơh bồ nam tus nhai 6. Do là bơta buơn ngan nàng kòp tu sa aniai gơlik geh uă. Mơya, tus tơngai tơnơ\ tơt plai den trồ tiah mìu sùm lơh plai bơnung gơtìp bơ sềt jù lơh aniai tềng buai mờ gơ jrùh. Den tàng nàng tơmù bơta jrùh plai, pal ơn tơl phơng mờ tam pà àng mattơngai sòl dipal mờ bơta geh is tờm chi dê, nàng tờm chi ròng plai niam, mờ geh tơl khà ntê pràn nam tơnơ\ in.

Nàng làng bol geh wa\ rlau tai  bè bơta bơh tài gơbàn gơ jrùh plai kơphe mờ broa\ bơsong niam, cau ai tơnggit jơnau đơs Việt Nam neh geh  dơ\ tus lùp ồng Đặng Văn  Hoà kuang  atbồ anih lơh broa\ sền gàr phan tam  Krông Pach lài do, càr Dak Lak.

            -Ơ ồng! Bơh bơta mùl màl sền jat ala\ suơn kơphe,  geh bơta lơi lơh gơbàn gơ jrùh plai kơphe?

            Ồng Đặng Văn Hoà: Gơbàn gơ jrùh plai kơphe lài jơh la bơh gơbàn gơ jrùh is, tài bơh broa\ gơ tam bơ tềt ala\ ngkur plai lơh gơ jrùh plai. Dơ\ 2 tai la la bơh mo\ cuh plai mờ cuh ntê. Dơ\ 3 la bơh tuh phơng ờ ring bal mờ khà phơng vi lượng êt ir. Ua\ ngan làng bol tuh phơng mìng dùl lơm  den tàng lơh ù ờ tơl nđiơm gơs, kơphe ờ gơtùi dờng den tàng gơ jrùh plai. Bol he  geh đơs,  gơbàn bơh sơnrờp gam la ờ tơl khà phơng geh tuh, tài làng bol tuh phơng  mìng is dùl bơta phơng lơm ua\ ir mờ bơta gơbàn  gơ jrùh plai bơh ờ tơl vi lượng.

            -Den, nàng geh lơh niam bơta gơ jrùh plai bơh ờ tơl vi lượng, he pal lơh bè lơi?

            Ồng Đặng Văn Hoà:  Kờ` kơphe ba` gơ jrùh plai ir den palbồm tai ua\ ngan phơng vi lượng. Geh  ua\ bơta phơng vi lượng  krơi is, làng bol  pal lơh ngan sền nền pơlam lài mờ tu\ ngui phơng, dơ\ 2 tai la tu\ bồm phơng pal sền nền lài mờ tu\ bồm. Pa do, bol a` geh pơ lam lòng broa\ lơh bồm phơng tàm nha Bom Plower go\ geh cồng nha jơnhua. Làng bol pal sền nền nòn mờ bồm nàng pleh gơbàn gơ jrùh plai, lơh gơbàn aniai tus cồng nha mờ khà plai geh tàm suơn.

            -Mờ ala\ suơn kơphe gơbàn gơ jrùh plai bơh bơsềt kòp den he pal lơh bè lơi? 

            Ồng Đăng Văn Hoà:  Gơ jrùh plai bơh kòp ồm den he ngui Carban 50 SC bồm la gơ geh tàm ngan. Bồm tu\ gơbàn kòp, ai dilah lời kòp neh kơnjơ\ den ờ geh cồng nđờ. Do la dùl bơta kòp geh lơh aniai ua\ ngan tàm suơn, lơh gơ ồm plai,  tep rtèl nha, chơt ntê. Tu\ geh lòt sền ntê,  plai, nha go\ gơbàn ala\ tep rtèl jù la ai go\ bơh kòp ồm. Tu\ gơbàn kòp den he ngui sơnơm Carban 50 SC bồm la gơ geh cồng nha jơnhua.

-Ơi, dan ưn ngài ồng neh dong mblàng làng bol cau tam kơphe bè broa\ rcang mờ sơndra\  gơbàn gơ jrùh plai  tàm kơphe.

                                      Cau mblàng K’ Duẩn mờ K’ Brọp.