VOV4.K’HP - Kơnhoàl Krông Pach là tiah tam uă sầu riêng bơh càr Daklak dê mờ git nđờ rbô lồl; pah nam priă lơh geh git nđờ rhiang tơmàn priă. Mơya bơh lài sa tềp tus tu\ do, cau tam sầu riêng tàm do gam ờ suk ngan tài kòp gơlik geh, lơh tờm sầu riêng gơtìp chơt 1 ròt mờ ờ hềt git loh jơnau bơh tài lơh gơbàn. Bulah gah lơh broă geh gơnoar tàm [òn lơgar mờ dà lơgar neh jal mhar lơh broă mơ, jòi broă lơh dong tờm sầu riêng, mơya kung ờ hềt geh tơnggo\ lơi niam.

Tơnơ\ dơ\ mìu nisơna jo\ jòng lài mờ dơ\ sa tềp Đinh Dậu, uă suơn sầu riêng tàm kơnhoàl Krông Pach, càr Daklak gơbàn jrùh nha, ro cồng hơ\sồng chơt dùl ròt lơh làng bol lơh broă sa ờ suk ngan. Hìu nhă ồng Nguyễn Trọng Quý, ơm tàm [òn 19 nhai 5, xã Ea Yông, kơnhoàl Krông Pach geh rlau 1 lồ 2 sàu ù tam 140 tờm sầu riêng pà git: Kàl tam sầu riêng lài, hìu nhă ồng geh rlau 500 tơlak priă bơh tac sầu riêng mơya nam do den ờ kơp kơ nờm tu\ suơn sầu riêng gơtìp jrùh jơh nha. Ồng đơs: “Suơn sầu riêng hìu nhă a` dê hoàc huơr mờr 70%, hơ\ là ờ uă tờm gam geh nha. Geh suơn gơtìp jrùh nha jơh tơn, ờ jai gam 30% tờm gam nha sơl. Jơh dùl [òn gơbàn bè do, ờ di mìng hìu nhă a` dê. Hìu cau lơi kung ờ suk tài tờm sầu riêng. Đơs ngan den lời tu\ tơngai nàng kơ lôi rơcang tờm sầu riêng in.”

Kung gơbàn bè do, hìu nhă bi Lê Trung Hậu, ơm tàm [òn Phước Thịnh, xã Ea Yông, kơnhoàl Krông Pach gam lơh ngan nàng jòi sơnơm kơryan kòp. Mờ rlau 70 tờm sầu riêng, rlau 1 nhai do, bi Hậu neh hoàc mờr 30 tơlak priă nàng blơi ală bơta sơ nơm [ồm, cit, ơn… kơp kơnờm dong suơn sầu riêng. Bi pà git: “Dong kờl suơn chi den a` mut tàm internet jòi git ală bơta sơnơm mờ cau neh ngui, dilah khi go\ gơtùi den he kung jòi blơi nàng [ồm. Gùt dar tiah do cau lơi đơs sơnơm lơi den a` kung đòm nàng [ồm. Tơngai lài a` [ồm 3 dơ\, a` sền go\ là kòp ờ bơ tờp, mơya tơnơ\ sa tềp mìu sùm bơh 4 tus 5 ngai a` lòt sền den go\ kòp gơlik geh wơl.”

Bơta tờm sầu riêng bơ tờp kòp, chơt dùl ròt ờ mìng lơh gơbàn ờ suk tàm làng bol mờ gam bal mờ mpồl lơh sa kă bro geh mpồl kuang bàng khoa học kỹ thuật bè Công ty kơphe Phước An kung ờ suk ngan. Ồng Dương Kim Nhung, Phó kuang atbồ Công ty kơphe Phước An pà git, mờr 420 lồ sầu riêng tam bơrlu\ tàm suơn kơphe Công ty dê kung gam gơtìp chơt hời rơ hời, lơh gơbàn hoàc huơr dờng ngan tus mờ ală hìu nhă dờp ơpah. Ồng pà git: “Tềng đap bơta tờm sầu riêng gơtìp kòp lơh aniai, gơwèt mờ công ty neh jà ală anih lơh broă ờs mờng nàng tam dră kòp tờm sầu riêng in. Tu\ do, geh ờ uă anih lơh broă neh mờ gam tơr lòng lài tàm tơl suơn mờ pơnjat tai công ty kung gam sền sơwì tus mờ ală hìu nhă geh gơ rềng tus dờp ơpah lơh suơn sầu riêng pal tong phan lơh gơs den công ty sền sơwì bơsong dipal làng bol in.”

Lòt bal mờ làng bol lơh broă sa, mpồl lơh sa kă bro tam sầu riêng tàm kơnhoàl Krông Pach gam pal kong mờ kòp lơh aniai hoàc huơr kơnjơ\ ngan, ală cau kơlôi sơnơng, gah lơh broă geh gơnoar càr Daklak dê kung gam jal mhar jòi broă lơh dong kờl chi tam; geh tu\ jà ală cau kơlôi sơnơng jak chài tus bơh ală Viện kơlôi sơnơng tàm tiah đah jum, tiah đah tô dà lơgar tus nàng bơsong bơta do. Ồng Trương Văn Cao, atbồ mpồl sền gàr phan tam kơnhoàl Krông Pach pà git: Rlau 1 nhai do, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, Sở nông nghiệp mờ phát triển nông thôn, Viện Khoa học Lộc Trời neh jòi git bè jơnau bơh tài lơh gơbàn. Jat jơnau pà git bơh sơn rờp kơnhoàl dê, tài trồ tiah tam gơl nisơna, mìu sơr jo\ jòng lơh tờm chi [uơn gơtìp bơsềt lơh aniai. Tu\ do, gơnoar atbồ tàm [òn lơgar gam lam sồr làng bol kơl chu tờm sầu riêng gơtìp kòp kơnjơ\, ngui ală bơta sơnơm rơcang sơndră bơsềt nàng dong suơn chi. Ồng Trương Văn Cao đơs: “Tàm tơngai kơp, bol a` geh dùl broă lơh ing nàng làng bol tơmù dimơ bơta bơ tờp bơh kòp do dê. Bơh lòt sền bol a` neh tơlik broă lơh lài ngan là gơ wèt mờ ală suơn chi pa bơ tờp kòp 1 êt, ro ntê halà jrùh nha den bol a` sồr làng bol koh sang ntê ro gơ in ha pah mờ cèng sơbì bơdìh suơn nàng pleh kòp bơ tờp. Dơ\ 2 là [ồm ờ uă bơta sơnơm, den jat bol a` sền go\ geh tơnggo\ ờ uă bơta bơ sềt bè bơ sềt phitop mờ Ladoc den kung sồr làng bol ngui ờ uă bơta sơnơm ờs mờng nàng [ồm, bong tềng tềl gơbàn kòp halà [ồm tềng nha nàng tơmù dimơ hoàc huơr tềng đap mat kung bè bơta bơ tờp suơn sầu riêng in.”

Tu\ do ờ hềt tơr gùm kòp git bă ù mờ kờp du\ hoàc huơr tài bơh kòp lơh gơbàn tàm tờm sầu riêng, mơya cồng nha lùp sền bơh sơn rờp bơh Chi cục tam phan mờ sền gàr phan tam càr Daklak, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên pà git, jơh ală suơn chi ndrờm bơ tờp kòp mờ khà aniai bơh 70 tus 80%.

                   Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn