Glơng pơr hê gam là broă lơh pa dong làng bol kơn hòal }ư\ Mgar, càr Dak Lak bơtàu tơnguh lơh sa hìu nhă. Là cau sơn rờp mut lơh broă lơh do, bi ùr Nguyễn Thị Huyền Trang ơm tàm bòn 3, ntum }ơ\ Mgar pà git, ngui wàng ròng iar lài do, bi ùr Trang lơh pơng gàr lòs B40 gùt dar , ròng 200 nơm glơng, tàm hơ\ ge 50 nơm glơng me. Jat bi ùr Trang, ròng glơng buơn ngan, tài phan siăm gơtùi ngui bơh phan sa jơngkah hìu nhă dê, ală bơta biăp, kơnuh tah lề. Bi ùr Trang pơn drờm, broă ròng glơng gam ru rlau mờ ròng iar, tài glơng pràn, ờ huan gơtìp kòp lơh aniai. Bi ùr Trang pà git:“ Tu\ a` lòt bơsram hờ tiah đah tô dà lơgar den a` kung ưùeng mờ ờ uă cau ròng glơng, den a` go\ ròng glơng buơn ngan, broă sền gròi kung ờ huan roh uă tu\ tơngai, glơng kung ờ huan gơtìp kòp lơh aniai. A` go\ là dilah ròng tàm Tây Nguyên den broă lơh do gơtùi bơtàu tơnguh, den tàng a` cèng ròng tơr lòng ndo.”

Bi ùr Trang pà git, glơng poac geh khà priă rlau 300 rbô 1 ki\, mơya hìu nhă bi ùr ờ hềt gơtùi ròng geh uă nàng tac. Broă lơh tu\ do kung ờ hềt tơl nàng tac sơntìl ală cau kờ` ròng in. tơ nơ\ 8 `hai, glơng sơn đờn deh tap. Tơl nơm glơng me deh mờr 80 nai tăp sùm tàm 3 nhai. Khà priă tơl nai tap là 35 rbô. Ròng glơng 2 ngai den tac geh 80 rbô 1 nơm. mờ tơl nơm glơng dờng ròng nàng lơh bơka, den khà priă kas rlau, pơgap rlau 2 tơlak. Pa ròng tơr lòng tai neh lơh geh priă jền uă, bi ùr Trang geh rề ơnàng wàng ròng nàng ròng pơgap 500 nơm glơng pơr hê.

Sền gròi broă lơh ròng glơng pơr hê bơh hìu nhă bi ùr Trang dê, ồng Trương Bảy, kuang atbồ anih pơlam broă lơh sa kơn hòal }ư\ Mgar pà git, do là broă lơh pa, gơtùi rề ơnàng dong làng bol bơtàu tơnguh lơh sa. Ròng glơng pơr hê ờ kal ke, gơtùi ngui wàng ròng yau, mờ bơcri priă blơi sơntìl, lời tu\ tơngai sền gròi. Mơya glơng pơr hê kung gam ơm tàm sră cih mat jơi phan brê, den tàng tu\ ròng làng bol pal tus cih mat mờ đah sền gàr brê. Ồng đơs:“ Mờ khà priă anih priă jền dong kờl cau rơbah ai hìu nhă rơbah in càn tu\ do, den bol a` go\ là broă lơh do gơtùi mut ngui tus mờ ală hìu nhă rơbah tàm gùt kơn hòal. Do là jơi phan brê, den tàng tu\ ròng glơng, den kung kơp kờ` ală hìu nhă, ală anih ròng, tus dăn sră ròng bơh gah sền gàr brê, nàng tu\ tac tàm drà kă bro den geh tơl sră pơ àr, cau nac buơn pin dờn rlau.”

……………………..

Sềm glơng pơrhê geh đơs la cèng geh cồng nha lơh sa jơnhua ngan tàm jơh ala\ bơta phan ròng tàm mpồl iar, ơda. Tu\ do,  sềm glơng pơrhê gam di la phan kis is tàm brê, den tàng tu\ ròng làng bol pal yal mờ đah lơh broa\ sền gàr chi brê bòn lơgar. Làng bol pal jòi tus ala\ aniah ròng neh geh ai sra\ nàng blơi sơntìl mờ geh ai go\ git ngan ngồn di pal, mờ geh pơlam nền nòn broa\ ròng.

            -Broa\ lơh wàng ròng sềm: Làng bol he gơtùi ngui ala\ wàng neh klar, hala hìu prap phan yau, tơnơ\ hơ\ he geh lơh kloh niam wơl, wàng pal geh ha pah mờ sir nàng sềm ờ gơ par dô roh. Kơlik wàng gơtùi lơh mờ gak hala geh lơh mờ  sri\ B40, sri\ mat so rhau. Rkàng geh ngui slơ broxi măng hala phan bơna êt pria\ geh lài tàm bòn lơgar, mơya pal kah la lơh sềm ờ gơlik bơdĩh. Bơr nàng wàng pal geh rơsĩh dùl bơnah hala jơh tơn mờ bràs nàng sềm um bràs mờ lơh rsòn tap. Pal kah la kìng kơldìng niam ba` lời wàng gơbàn mìu prih, càl khồm.

            Làng bol pal sùm lơh kloh wàng ròng tàm di ngai du\ la 2 dơ\ dùl poh, mờ bồm sơnơm lơh kloh 1 nhai dùl dơ\. Sùm sền nàng sang sơbì ala\ phan mblà`, sồt, che nilong…tàm wàng ròng pal sèn ngac ngòt sềm sa lơh bluh pừm, chơt.

            -Rwah sơntìl: Rwah ala\  sềm geh tơnò mhir, pràn, ngac, ờ gơbàn geh gơ kuet, sồt. Dilah rwah sềm deh kòn, làng bol pal blơi sềm bơh 3 nhai dờng rlau. Rwah sềm dam dờng, jơnhua, tiang jòng, tơnò mhir, ngac ngar. Rwah sềm me dờng tơr è, ờ gơbàn kuet, sồt. Ròng sềm me dam jat khà deh kòn la dùl nơm dam, 3 npm me.

            -Broa\ sền gàr sềm:

            Sềm kòn hờ đơm 3 nhai: Ròng tàm wàng dềt mờ jàl sri\ mat so rhau, bơr nàng rơsĩh lơ\ ràm, wàng lơh tềng ơnih ờ geh càl, mờ geh jơm glòm nền nòn ba` lời ala\ phan ndai lơh aniai bè so, mèo, đe…lơh aniai. Phan siam: Ngui lơh  klac pơnai ngui siam iar kòn, mờ ala\ phan siam ndai  geh mai\ wi. Pal siam phan siam mờ dà hùc di pal, tu\ sềm sa jơh den pal  ỳơ bòng siam nàng lơh kloh mờ tam gơl dà pa. Khà ròng sềm hờ đơm 30 ngai: Di 20 nơm tàm dùl thơt vuông. Sềm hờ đơm 2 nhai: Di 10 nơm tàm dùl thơt vuông. Sềm rlau 2 nhai di 3 nơm tàm dùl thơt vuông.

            Sềm bơh 3 nhai dờng rlau: Ròng tàm wàng dờng, mờ khà bơh 1 tus 2 nơm tàm dùl thơt vuông, ngui phan siam la la lơ\ tơr gùm bal mờ ala\ phan siam ndai bè kòi, tơngời, khoah. Khà klài phan siam gơ jat mờ tơngai dờng bơh sềm dê, di gơlan ua\ ngan la ala\ phan geh lài bè phan siam iar, geh bal mờ ala\ biap ndai bè biap lơ puơn, nha bùm  lô, tờm prìt, tah rhền. Dà hùc  sềm in den kung pal la dà sàng kloh mờ geh gơl dà pa pah ngai. Sềm deh kòn kờ` pal siam tai lơ\ bè lơ\ siam iar nàng sềm sùm tap, diah ring.

            Broa\ lơh ròng ua\ sềm sùm gơlik geh bơta sềm tam kap, tam coh. Nàng kơryan bơta do, làng bol gơtùi cah is sềm gơbàn coh, hala sềm jak coh bơh 3 tus 5 ngai, tơnơ\ hơ\ geh đùh wơl tàm wàng bal bè ờs. Dùl broa\ lơh ndai la koh hala tồl bà mbùng đơm bơh sềm, do la broa\ pal lơh tàm broa\ ròng sềm jat broa\ ròng ua\.

            -Rcang sơndra\ kòp: Sềm glơng pơrhê la sềm pràn ngan, êt ngan gơbàn kòp. Bulah bè hơ\, làng bol gam kờ` pal rcang pleh ờ u\a bơta kòp bơh sềm sơntìl bè ròng iar, cit sơnơm kòp pluh iar, ơda. Nền nòn mờ sềm pa diah: Geh ngui mờ ala\ bơta sơnơm kháng sinh Ecoli klài bal mờ dà hùc, sơnơm Vime-Coam, hala Coliquin. Tu\ sềm tus 7 ngai diah den he pal bơyai lơh cuô\k sơnơm mat, muh mờ sơnơm vaccince lasota. Sềm 2 poh geh ngui sơnơm kòp gơ mhồm mhàm, mờ tàm 3 nhai cit dùl dơ\. Cit sơnơm tềng ntơh sềm.