VOV4.K’ho - Kờ` tơnguh jơnau g^t wă bơh ală cau mè cau bèp bè bơta kuơ màng bơh vi chất dinh dưỡng gơwèt mờ broă tơnguh bơtàu bè să jan bal mờ bơta ngăc ngar tàm kơnòm dềt, pah nam 2 dơ\, gah lơh sơnơm gùt lơgar bơyai lơh bơtơl Vitamin A ai kơnòm dềt bơh 6 nhai tus 5 sơnam, pơgồpbal mờ broă gơsơ\t jrơs ai kơnòm dềt bơh 2 tus 5 sơnam in.

Kơnờm mờ hơ\, uă nam do, broă lơh do geh gùt mpồl bơtiàn kờ` bal, kuơ màng là ală cau mè cau bèp, sền do là dùl bơta phan pà geh kuơ màng ai kơnòm dềt tàm ngai dunia kơnòm dềt ngai 1 nhai 6 in. Jơnau cih bơh cau ai tơng^t jơnau đơs do bè dơ\ bơtơl Vitamin A ai kơnòm dềt tàm kơnhoàl Cư\ Mgar, càr Dak Lak.

Tàm càr Dak Lak, broă bơtơl Vitamin A ai kơnòm dềt bơh 6 nhai tus 5 sơnam, pơgồp bal mờ broă gơsơ\t jrơs ai kơnòm dềt bơh 2 tus 5 sơnam in geh bơyai lơh sùm pah nam bàr dơ\, tàm nhai 6 mờ nhai 12 tàm jơh 15 kơnhoàl, thị xã mờ [òn dờng.

Kờ` geh khà rơlao 98% kơnòm dềt geh bơtơl vitamin A mờ gơsơ\t jrơs, ală anih lơh broă gah lơh sơnơm rơcang sơndră mờ kòp bơh càr tus tàm xã neh lơh ngan lơh jăt uă broă  lơh kờ` hòi jà broă kờ` bal bơh ală cau mè cau bèp.

Tàm hìu sơnơm xã Ea Kiết mờ Ea Tul, kơnhoàl Cư\ Mgar, ală kuang bàng lơh sơnơm tàm hìu sơnơm neh tus hờ hìu sơnơm gờ` rơlao mờ ngai lơh broă bè ờs tài ală cau lơh sơnơm ờ mìng lơh jăt kơnòl broă lơh mờ gam pal jùt, lơh kloh hìu sơnơm, rơndăp wơl anih nggui, gàr bơta ngài 2 thơ\k tơl nă cau, gàr niam ală kơrnoăt geh ai tàm broă bơto sồr rơcang sơndră mờ kòp Covid-19 bơh Bộ Y tế dê. Mò Nguyễn Thị Hiền, kuang atbồ hìu sơnơm xã Ea Kiết pà g^t:

-Hìu sơnơm bơyai lơh pơrjum cau lơh sơnơm tàm [òn mờ jơh ală cau gơrềng bal tus ngai bơtơl vi chất dinh dưỡng, jăt jơnau geh ai 1 nam 2 dơ\: dơ\ 1 bơh ngai 1 tus ngai 4 nhai 6, dơ\ 2 bơh ngai 1 tus ngai 4 nhai 12, geh tam pà ai ală [òn in.

Lài mờ tu\ bơyai lơh, hìu sơnơm neh tơnguh broă lam sồr, đơng lam ală kuang bàng, cau lơh broă bal gah lơh sơnơm tàm ală [òn lam sồr tus tơl hìu geh oh kòn tàm sơnam, mờ yal bè tơngai, anih bơyai lơh, lam sồr cau mè cau bèp in cèng oh kòn tus bal.

Kơnờm mờ hơ\, bu\ lah ờ ru mờ broă lơh, ală cau mè cau bèp kung neh rơndăp tơngai kờ` cèng kòn tus hờ hìu sơnơm kờ` geh hùc bơtơl vitamin A mờ gơsơ\t jrơs.

Lo\ H’ Luôr Byă, kis tàm [òn 4, xã Ea Kiết cèng kòn rơlao 1 sơnam tus hờ hìu sơnơm di ngai 1 nhai 6. Bu\ lah bồ kàl mìu là tu\ sơn đờm broă lơh suơn mìr, ờ ru ngan, mơya tài gơnoar tòm bal mờ bơta pràn kơl dang să jan kòn in, lo\ H’ Luôr neh tơnru nàng cèng kòn tus. Lo\ H’ Luôr Byă yal:

-A` g^t vitamin A niam ngan tus mờ bơta pràn kơl dang să jan kòn dềt, tơnguh bơta pràn sơndră mờ kòp ai kòn in uă ngan, mhar dờng tai. A` mờng bơtơl vitamin kòn in mờ brkă sào sa, sa uă biăp tơlir, ală bơta kơnuh bè carot mờ plai bơlhong...

Lo\ Nguyễn Thị Nhi, kis tàm [òn 6, xã Ea Kiết geh kòn klao rơlao 2 sơnam mờ dơ\ lơi kung tus hùc lơm, lo\ kung cèng kòn tus bal sơl. Lo\ Nhi pà g^t bơh broă lùp sền mờ geh kuang bàng lơh sơnơm bơto tai, lo\ wă bè bơta kuơ màng bơh broă bơtơl vitamin A mờ gơsơ\t jrơs ai kòn dềt in den tàng di dơ\ do, bu\ lah ờ ru, lo\ kung tơnru broă lơh kờ` cèng kòn tus hìu hìu sơnơm. Lo\ Nguyễn Thị Nhi  yal:

-Vitamin A geh gơnoar kuơ màng ngan gơwèt mờ kòn dềt, dong kờl kòn dềt tơnguh `hoa să... bè ờs a` mờng ai kòn bơtơl vitamin A mờ broă sào sa, bơtơl tơl  ka, poăc mờ ală bơta biăp, kơnuh.

Kờ` gàr niam broă rơcang sơndră mờ kòp Covid-19,  broă ai kơnòm dềt in hùc vitamin A pơgồp bal mờ gơsơ\t jrơs geh ală hìu sơnơm xã lơh jăt di broă broă geh ai.

Tu\ tus hờ hìu sơnơm xã, tơl nă cau mè ndrờm geh sồr pơn chèo gòm muh măt, rào tê lơh kloh vi khuẩn tềng mpồng mu\t, tơnơ\ mờ hơ\, jào sră c^t sơnơm ha là sră sền gròi c^t sơnơm tềng kơ[àng dờp sră, cau lơh broă geh was bơta duh să jan, k^ bơta `jơ\, was bơta `hoa, kham bơta pràn kơl dang să jan ală bơta, rơwah, bơto pơlam, ơm ing ală cau ờ gơtùi.

Tàm tơngai geh bơyai lơh, kuang bàng lơh sơnơm drơng broă tàm hìu sơnơm lơh broă ngai kung bè mang kờ` g^t jơnau yal mờ di tu\ bơsong ală kơnòm dềt kờ` geh broă dong kờl bơh gah lơh sơnơm kờ` gàr niam ờ do ờ dă ai kơnòm dềt in.

Tàm broă bơyai lơh dơ\ sơnrờp nam 2020, càr Dak Lak geh di pơgăp 300 rơbô nă kơnòm dềt tàm sơnam pal hùc bơtơl Vitamin A mờ gơsơ\t jrơs. Gah lơh sơnơm ai khà rơlao 98% nă kơnòm dềt geh tus bal broă lơh do, rơlao 85% nă cau mè tơnơ\ mờ tu\ deh 1 nhai tàm 6 nhai do geh hùc vitamin A.

Vi chất dinh dưỡng là ală bơta phan mờ să jan mìng kờ` geh dùl khà dềt pah ngai, mơya geh gơnoar kuơ màng ngan tàm broă lơh gơs ală gơnoar sinh lý, geh sùm bơta pràn kơl dang să jan.

Ờ tơl ală vi chất dinh dưỡng là dùl tàm ală bơta tòm lơh kòn dềt ờ pràn, ờ mhar dờng, bơta pràn sơndră mờ kòp ờ geh mờ [uơn ngan gơtìp ală kòp ngòt rơngơ\t.

Jăt Viện Dinh Dưỡng dà lơgar gơwèt Bộ Y tế yal, vitamin A là dùl tàm pe bơta vi chất dinh dưỡng mờ kòn dềt tàm lơgar Việt Nam mờng gơtìp ờ tơl, bơdìh mờ I-ốt bal mờ sắt. Vitamin A gam dong kờl lơh loh măt, tơnguh bơta pràn rơcang sơndră mờ kòp, dong kờl rơcang sơndră mờ ală kòp mồr tus mờ să jan kòn dềt in.

Ờ tơl vitamin A geh lơh ờ loh măt, kơnra` măt, sồt klồng măt lơh gơtìp jơngo măt, ờ mhar dờng, [uơn gơtìp ală bơta kòp mồr bè: as sồt gùng tă nhơm, kòp jê ndul gơjroh… den tàng, ală cau mè cau bèp ba` tài ală bơta lơi mờ lơh gơbàn ờ niam tus mờ gơnoar kơnòm dềt.

Bơtơl Vitamin A tơl liều, di tơngai geh pơgồp bal tàm broă pràn kơl dang să jan, ngăc ngar bồ tơngoh uă ngan ai kơnòm dềt in.

Cau mblàng Ndong Brawl