Mờ bơta pơn rơ is là buơn tam, buơn sơngka sền gàr den tàng tàm ală nam rềp do, bă ù tam bùm blàng tàm ală càr Tây Nguyên gơguh uă ngan.

Jat khà kờp bơh đah tam phan di gah lơh broă sa mờ bơtàu tơnguh bòn lơgar dà lơgar ai go\, bă ù tam bùm blàng tàm ală càr Tây Nguyên pơgap 160 rbô lồ, uă rlau mờ ală tiah ndai bè tiah đah tô tàm gùl lơgar, tiah đah jum tàm gùl lơgar mờ tiah đah jum mattơngai lik dà lơgar.

Tàm Tây Nguyên, jơh ală càr ndrờm geh bă ù tam bùm blàng sơr lèt rlau mờ broă rơndap lơh uă ngan. Pơn rơ bè tàm càr Dak Lak, bồ nam 2014, bă ù tam bùm blàng càr do dê neh gơguh tus 35 rbô lồ, tàm tu\ broă rơndap lơh mìng geh 15 rbô lồ. Kon Tum rơndap ù tiah tam bùm blàng là 28 rbô lồ, tàm tu\ khà mùl màl là 34 rbô lồ.

Jat tiến sĩ Trương Hồng kuang jat jơng atbồ anih kơ lôi sơ nơng jak chài lơh sa suơn sre brê bơ nơm Tây Nguyên, den rơndap ù tiah tam mờ bă ù tam bùm blàng ờ dipal là 1 bơta lơh klàr ù. Mìng tơ nơ\ 2 kàl tam bùm blàng, ù tiah hơ\ gơbàn klàr tơn, mờ ală bă ù kơh, den mhar gơtìp klàr rlau, tơ nơ\ hơ\ kờ` tam chi lơi kung ờ gơtùi.

Tàm tu\ bă ù tam bùm blàng tàm ală càr Tây Nguyên sùm gơguh uă, den geh 1 bơta mùl màl là broă lơh sa kung ờ hềt kơ\ kơljap. Tàm tu\ cồng nha tơnhàu bơh uă ngan suơn mìr làng bol dê mìng geh bơh 18 tus 25 tấn bùm ris tàm 1 lồ, geh tu\ gam lơyah uă rlau, den tàm uă tiah ndai bè tàm càr Tây Ninh, geh 30 tấn, geh tu\ rlau 50 tấn tus mờ ală bă ù sơngka sền gàr niam.

Den tàng broă tơn lơyah bơta lin cồng nha tơnhàu mờ broă tam gơl sơntìl mờ tam jàu bơta chài lơh broă làng bol in là geh kuơ ngan tàm broă rơndap ù tiah nàng làng bol ờ rề ơnàng ù tam, mơya kung gam gàr tơl khà bùm tac ală hìu mai\ mờ gàr niam priă jền lơh geh làng bol in bơh broă tam bùm blàng.

Dờp git broă lơh do, gơnuar atbồ kơnhòal Đak Hà càr Kon Tum mờ mpồl lơh sa kă bro bòk bùm blàng Tây Nguyên -Đak Hà gam mut lơh broă lơh tam bùm blàng ai cồng nha tơnhàu uă mơờlơh hìu mai\ gàr niam tiah ơm kis, bơh sơn rờp lơh geh cồng nha pal geh pơn jờng ngan.

            Nàng wa\ loh rlau tai bè broa\ lơh do, cau ai tơnggit  broa\ lơh bol a` dê geh dơ\ lùp jơnau đơs mờ ồng Huỳnh Nam Giang kuang at bồ Mpồl duh broa\ geh jơng tàm mpồl lơh broa\ sa bòt bùm blàng Tây Nguyên-Đak Hà.

            -Ơ ồng, ba\ ù  tàm  kơnhoàl Đak Hà nàng tam bùm blàng ờ gam ua\ tai. Gơbàn ờ ơnàng ù tam, ồng bơsong broa\ do mbè lơi?

            Ồng Huỳnh Nam Giang:Mo bơh tu\ a` geh mut lơh broa\ lơh lơh bơr nàng nàng lơh hìu mai\ bòk bùm blàng Tây Nguyên-Đak Hà do, den a` neh ngui mo dùl sơntùl bùm blàng pa nàng geh tam tàm Dak Hà. Sơntìl bùm blàng do bơh Tây Ninh mờ Đồng Nai làng bol neh tam di 2, 3 nam do. Làng bol tam  bùm mờng sơnđan bùm do la bùm sơntìl cút lùn nông lâm hala bùm blàng ua\ ngan bòk, mat sơnđan khoa học gơ la KM94. Tàm Tây Ninh neh geh ala\ hìu nha\ tam bùm, geh hìu geh bơh 90 tus 100 tấn bùm tàm dùl lồ. Kờp bal bùm geh bơh 50 tus 60 tấn tàm dùl lồ. Tàm tu\ a`  go\ tàm Đak Hà do ua\ ngan ala\ ù tam bùm blàng lùp làng bol tơnhàu geh, cau mìng đơs la geh bơh 18 tus 25 tấn tàm dùl lồ. Mờ ua\ ngan geh ngui sơntìl bùm blàng ờ gơ kờ` ngan mờ ù, ờ bè sơntìl KM94. Gơ geh nha dờng, ơnàng, geh ua\ ntê den tàng gơ gơ glòm ua\ ơnàng ù. Khà bùm geh tam tàm dùl ồ di 12.500 tờm tus 13 rbô tờm, êt rlau pơndrờm mờ sơntìl bùm cút lùn. Bùm cút lùn geh bơta niam la nha ờ ơ nàng, tờm song, lơyah, ờ hoan geh kồ mờ gơ geh gơtùi tam  bơh 16 rbô tus 17 rbô tờm tàm dùl lồ. Bơh hơ\ den cồng nha tơnhau gơ geh ua\ rlau, la broa\ lơh nàng tơmù ba\ ù tam mờ gam geh cồng nha gơguh jơnhua rlau.

            -Ơ ồng, ồng gơtùi ai git loh rlau tơngai kis dờng, mờ dờng pràn bơh bùm blàng do tàm nam mờ  ala\ ồng gơtùi tam nđờ  kàl dơ\ tam bùm blàng tàm dùl nam?

            Ồng Huỳnh Nam Giang:Tờm bùm blàng do neh geh tam 2, 3 nam tàm Tây Ninh mờ Đồng Nai, gơ ờ sơnđìng tàm trồ mìu geh mìu hơ\ ồng tam. He tam tu\ lơi kung di lơm, tu\ jơh tơnhàu den he gơtùi tam mo bùm blàng do. Tam di tơnơ\ 7 nhai den he tơnhàu. Bè tàm Tây Ninh cau tam 2 nam geh 3 kàl, 3 dơ\ tơnhàu.

            -Ơ ồng, Đak Hà tu\ do geh ba\ ù ơnàng ngan la ù gơbàn gơ ngơr bam dà gùl gơl bơh bơtơt dơng dà hìu mai\ pờ tơlik ồs đèng Plei Krông. Ngan la bùm blàng do gơtùi geh tàm tàm  ù tiah gơbàn gơ ngơr dà gùl gơl do, gơtùi lah ờ?

            Ồng Huỳnh Nam Giang: Ù tiah gơ bàn gơ ngơr bam dà gùl gơl bơh tơnau dà hìu mai\ đèng  Plei Krông den, la geh gơtùi tam geh bùm blàng do, tài tàm Tây Ninh geh tơnau dà Dầu Tiếng, cau kung tam tềng ù tiah gơbàn gơ ngơr bam dà gùl gơl, tơnhàu geh bùm ua\ ngan. Mìng geh dùl bơta la tiah gơ ngơr bam gùl gơl bơh tơnau dà Plei Krông den gơ sơnđìng ngan tàm tu\ hìu mai\ đèng tu\ lơi cau yuh dà. Dilah tơl 6 nhai den bùm blàng kung gam geh bơh 24 tus 25 anih prap den tu\ hơ\ he gam gơtùi tơnhau geh.

            -Ơ ồng, tàm broa\ lơh ơnàng ua\  ù tiah tam geh bùm blàng he dê, tus mờ cau tam, den ala\ ồng neh geh ala\ broa\ lơh dong kờl lơi tus mờ khi in?

            Ồng Huỳnh Nam Giang: Bol a` neh geh lơh bal mờ anih duh broa\ làng bol kơnhoàl Đak Hà ai sơntìl bùm blàng cút lùn ua\ ngan bòk do nàng geh tam phàt tus ala\ ntum tàm kơnhoàl. Tơnơ\ nam do, di lah làng bol go\ mùl màl lơh sa mờ cồng nha tơnhàu geh niam den tu\ hơ\ bol a` geh dong kờl ua\ rlau tai tus  cau tam mờ broa\ lơh nàng dong làng bol geh sơntìl niam, bùm tơnhàu geh ua\ mờ hìu mai\ bol a` kung geh anih nàng blơi geh ua\ ngan bùm.

            -Ơ ồng, pơndrờm mờ bùm blàng geh tơnhàu ua\ bè do mờ ờ ua\ chi tam ndai den ồng go\ bơ kuơ lơi bơh tờm bùm blàng?

            Ồng Huỳnh Nam Giang:Đơs tus mờ bùm blàng den gơ geh ua\ ngan bơta kuơ. Tu\ he tam gơ, den he ờ hoan sơng ka sền gàr. Dơ\ 2 tai la gơ la chi tam lơyah ngai, bươn tam mờ tu\ do gơ tac kas pria\, bè pa do tàm Kon Tum he, bùm tac geh kung bơh 2 rbô tus 2.100 đong tàm dùl kg. Dilah tam bùm tơnhàu geh rlau 50 tấn tàm dùl lồ, den ja` a` kan gan geh chi tam ndai  pơr lòng mờ gơ.

            -Ơ ồng, đơs tus chi tam bùm blàng, den cau sơnơng mo tus broa\ tam gơ den gơbàn klàr ù. Mờ broa\ geh tơnhàu ua\ tàm dùl ba\ ù, ala\ ồng pin la, ngan broa\  klàr ù geh kơryan di mơ ờ?

            Ồng Huỳnh Nam Giang: Ua\ ngan ala\ chi tam, bol he tơnhau geh bơh ù, den bol he pal jàu wơl ù in ờ go\ di mìng is bùm blàng. Go\ ngan la tàm Tây Ninh pơgap mờ do di 13, 14 nam den tàm dùl lồ ù cau tam kung geh di 18 tus 20 tấn phan tam geh lơm. Mơya, tus tu\ do, den slơ ngai phan tam slo geh ua\ rlau, kơnờm ngan, lài jơh la bol he geh rwah sơntìl pa geh cồng nha  tơnhàu ua\. Dơ\ 2 den bol he pal  lơh broa\ bal mờ cau jak chài nàng cau geh pơlam broa\ tam phan, ala\ broa\ lơh tuh phơng, lơh nhơt nàng cồng nha ngui ù geh niam rlau. Ai di lah jat a` sùm sơnđìng ngan  tàm ù, den bol he tồt tam chi sùm, den ờ ù lơi lah ờ gơbàn klàr.

            -Ưn ngài ồng ua\ ngan!