Broă ròng lơwe gam bơtàu tơnguh pràn ngan tàm càr Dak Lak. Tu\ do, uă hìu nhă neh brồ guh lơh pas bơh broă ròng lơwe. Jơnau  tơ nơ\ do geh yal bè cồng nha ờ uă broă lơh ròng lơwe tàm Dak Lak.

Tài ờ hềt git bơta chài sền gròi, den tàng lài do, hìu nhă bi Trần Huy Tâm ơm tàm bòn 3, ntum Ea Tu bòn dờng Buôn Ma Thuột mìng ròng 10 mpồl lơwe ai dà sut, uă ngan là nàng ngui tàm hìu nhă. Tơ nơ\ 3 nam go\ broă ròng lơwe ờ kal ke, ai cồng nha lơh sa uă, mờ ru tai, den tàng hìu nhă bi Tâm neh tơnguh tus 150 mpồl lơwe, lơh geh 2 rbô lít dà sut pah nam, tac geh mờr 150 tơlak priă. Bơdìh mờ tac dà sut, pah nam, bi Tâm tam cah mpồl lơwe nàng tac. Mìng is tàm nam 2013, hìu nhă di gam tac geh 10 mpồl lơwe sơntìl, geh rlau 5 tơlak.

Bi Tâm pà git, jơh ală bơta phan lơh gơs bơh lơ we dê ndrờm gơtùi tac, bè dà sut, dà toh bơtau lơwe,…ală bơta phan do ndrờm niam ngan, gơtùi sơm kòp, den tàng tàm drà kă bro tu\ do buơn tac mờ tac yòm ngan. Tàm tu\ hơ\, priă bơcri tus mờ broă ròng lơ we ờ uă, uă ngan là bơcri priă bơh sơnrờp nàng lơh thùng, blơi mpồl lơwe tờm. 2, 3 nam do, gơ jat bè tơl kàl bơkàu, bi Tâm gam ơpah rơndeh pơndiang lơ we lòt làm bă tiah nàng tơnguh khà dà sut lơ we. Bi Tâm yal:“ Tu\ do den tơngai tơnhàu là jo\ jòng ngan. Lài do den mìng geh kơphe, kau su. Mơya tu\ do den lài mờ tu\ geh bơkàu kơphe den gam geh điều, kau su, hơ\ sồng lòt hờ tiah đah tô lơgar he geh gơ àl, jràng, hơ\ sồng tờm keu tai.”

Tơ nơ\ 1 tu\ tơngai ai geh mờng chài mờ bơsram tai sră nggal bè ròng lơwe, bi Phạm Tiến Dũng ơm tàm bòn 4, ntum Ea Tu, bòn dờng Buôn Ma Thuột go\ broă ròng lơwe ai dà sut buơn ngan, ờ kal ke, mơya cau ròng pal chài. Rlau mờ hơ\, broă ròng lơwe pal git bè bơta pơn rơ is bơh lơwe dê là lơh hìu, tam cah mpồl, git bè ală bơta bơkàu, `hai bơkaà lì, nhai lơwe lòt ai dà sut, git broă tàm pơdar mpồl lơ we lòt jòi ală tiah geh dà sut bơkàu uă. Bi Dũng đơs:“Bơh sơn rờp geh nđờ nă oh mi quèng den he bơsram jat. Hơ\ sồng he blơi tai sră nggal nàng kơ lôi sơ nơng. Sră nggal bơh mpồl lơh sa kă bro lơwe, hơ\ sồng sră nggal ndai tai. Đơs bal den broă do he pal lơh ngan bơsram jat, pal jòi git uă, den hơ\ sồng git bơta chài. Ròng lơ we den sùm he lơh tàm mìr, ală tiah geh uă bơkàu. Nhai ròng den ơn tàm ală tiah geh kòi, tơ ngời, ală tiah geh uă phan tam geh bơkàu, tài khà dà sut bơkàu uă. Mơya nhai dà sut den he lòt tàm tơl tiah geh bơkàu. Bơh sơn rờp là bơkàu kơphe, hơ\ sồng kau su, keu, gơ àl,..nhai lơh dà sut den sơn đờm bơh nhai 12 là he tàm pơdar. Geh ală nam trồ tiah niam den gơtùi tam pơdar tus 15, 20 dơ\. Mơya kung geh ală nam 1 êt den mùng geh pơgap 10 dơ\. Gơ jat trồ tiah, mìu uă den dà sut 1 êt.”

Ồng Trần Kế Tóan kuang jat jơng atbồ anih duh broă làng bol ntum Ea Tu, bòn dờng Buôn Ma Thuột pà git, bơh priă jền lơh geh bơh uă hìu nhă ròng lơ we tàm ntum ai go\, bơta chài ròng lơwe ờ huan kal ke, priă bơcri bơh sơn rờp ờ uă, priă jền lơh geh den uă. Den tàng, gơnoar atbồ ntum gam mut lơh broă rề ơnàng cau ròng lơwe tus mờ làng bol kòn cau tàm bòn lơgar. Jat mờ hơ\, ntum geh mut lơh broă dong kờl 1 bơnah priă jền bơh sơn rờp bơh priă bơcri dà lơgar dê, mơkung pơ gồp bal mờ anih tờm pơlam broă lơh sa bòn dờng Buôn Ma Thuột hời rơhời mut ngui bơta chài sền gròi, rơcang sơndră kòp lơwe in tus mờ ală hìu nhă, bơh hơ\ dong làng bol ờ mìng geh broă lơh, mờ gam tơnguh tai priă jền lơh geh. Ồng đơs:“ Bol a` go\ broă ròng lơwe neh lơh geh priă jền niam ngan làng bol in, den tàng làng bol neh mut lơh broă do bơh uă nam do. Bol a` kung neh bơyai lơh ală ơdu\ bơto pơlam bơta chài ròng lơwe tus mờ ală hìu nhă ròng lơwe tàm ntum. Tàm tơngai tus, den bol a` kung neh geh broă lơh, kờ` ai broă do bơtàu tơnguh tus ală bòn làng bol kòn cau. Dà lơgar geh dong kờl tơl hìu nhă ròng lơ we pơgap 20 tơlak. Bơh priă bơcri bơh sơn rờp bè do, dilah kơ\ nùs bơtàu tơnguh den cồng nha lơh geh bơh broă ròng lơwe geh rề ơnàng mpồl lơ we, nàng tơnguh priă jền lơh geh làng bol in”.

………………………………………

Tàm ala\ nam rềp do, srơh ròng lơwe nàng ai dà sut tàm càr Dak Lak neh geh ala\ jơnau ai go\ cih dờp ngan. Jat jơnau đơs bơh ala\ hìu nha\ cau ròng lơwe, broa\ bơcri lơh ròng lơwe neh cèng geh ala\ cồng nha lơh sa dờng ngan tus sa\ tờm mờ hìu nha\. Broa\ ròng lơwe geh mut tàm rơndap lơh broa\ sa hìu nha\ neh cèng geh tai pria\ jền tus mờ làng bol. Kờ` làng bol ròng lơ we geh cồng nha, bol a` dan yal ờ ua\ bơta mờng ròng lơwe ai dà sut.

1.Phan ròng lơwe mờ ai dà sut.

Thùng ròng lơwe: Tu\ do, jat broa\ lơh ròng lơwe pa, lơwe geh ròng tàm ala\ thùng chi geh sơng tơlir, rmit hala kò nàng sơndra\ sù ìo, mờ nàng  lơwe bươn dal git rsòn.

Thùng rlac ai dà sut: Ngui nàng rlac ai dà sut bơh lơwe. Thùng ai dà sut geh lơh jat rùp wil, lơh mờ lòs ờ sek, tàm dơlam geh lơh bơnah ơn rsòn lơ we, geh phan lơh pơ dar. Tu\ pơrlac, dà lơwe geh bơh tàm dơlam do geh gơlik hờ bơdĩh, tềng kơlik thùng mờ geh trơgùm tàm tiah thùng.

Ơn thùng lơwe tềng anih jơnhua geh mbur, mpồng rsòn lơwe geh wèt đah jum nàng pleh tơngai sòl, pleh gơbàn mriềt. Thùng ơn jơnhua mờ ù di 30 phơng, thùng do ngài mờ thùng ne di bơh 3 tus 4 thơt. Tơl thùng ơn bơh 7 tus 10 cờ` nàng lơh rơsòn la di pal.

2.Sền gàr lơwe.

Phan siam tờm ngan bơh lơwe la dà sut mờ kơmbuh bơkàu geh is, den tàng pal ơn thùng lơwe tàm anih geh ua\ bơkàu li la. Tàm tơngai bòn lơgar ờ geh bơkàu hala bơh trồ tiah ờ bươn boài, lơwe ờ gơtùi lik bơh rơ sòn den pal siam lơwe sa sơ dàng geh bơsir vitamin. Pal kìng nền nòn ba` lời mìu càl gơmut tàm dơlam thùng ròng lơ we.

3.Tam gơl hìu lơwe pa.

Bơh ua\ rài kòn  gơ geh deh den tàng ala\ hìu lơwe jo\ neh klar, jù, bơ\ bơh lơwe è, lơ we bơtau ờ kờ` tap tàm ala\ hìu bè hơ\, den tàng he pal tam gơl hìu lơwe pa. Tu\ do ala\ anih lơh broa\ geh gơnoar ròng lơwe kung neh sền sơnơng mờ lơh geh ala\ hìu lơwe mờ sap neh lơh kloh tơl khà ơn tàm thùng nàng lơ we lơh hìu pa mhar sơbac. Bơtau lơwe kờ` ngan tap tàm hìu  lơwe pa lơh do geh tơngguh mpồl lơh we geh gal rlau.

4.Bơta gơ tam cah mpồl is mờ broa\ bơsong.

Tu\ bơtau lơ we deh pràn, khà lơwe tàm mpồl neh gal ngan, khà phan sa hờ bơdĩh ua\, dà sut mờ kơmbuh bơkàu prap tàm ala\ lơwe lơh rơsòn jơng kah, mpồl lơwe geh lơh hìu lơh bơtau  lơwe pa mờ geh cah is mpồl, cau ròng lơwe geh tai dùl mpồl lơwe pa. Gơya bơh tu\ phan siam ờ tơl, rơsòn lơwe duh,  bơtau lơwe deh ờ ua\, tap diah ua\  gơs lơwe dam lơm den lơh we kung geh lơh gơs cah mpồl lơwe. Tu\ do, bulah geh tai mpồl pa, gơya  jơh 2 mpồl lơwe ờ pràn, mhar ờ sô, lơh geh dà sut êt, lơh aniai tus cau ròng. Tàm bơta gơbàn bè do kờ` pal lơh geh mpồl lơwe geh hìu pa nàng bơtau lơwe geh anih  tap pa, rơsòn lơ we ờ hat hal, joh sang bà trồm rơsòn lơwe dam tàm ala\ sơne\ hìu lơwe, tam gơl bơtau lơwe, bơsir phan siam ai tus mpồl lơwe mờ bơyai lơh sơndra\ duh, sơndra\ mriềt ai tus rơsòn lơwe.

5.Lơh geh bơtau lơwe mờ bơtờp ua\ lơwe.

Cau ròng lơwe kờ` pal sền sùm nàng geh sùm gàr bơtau lơwe ai tus mpồl lơwe. Tu\ bơtau lơ we kra kờ` pal geh tam gơl mờ ala\ bơta bơchồl nàng lơwe geh pồ is bơtau lơwe pa hala ai bơsơt bơtau lơwe niam bơh mpồl ndai. Bơtau lơ we geh sa\ dờng, tap ring, tap ua\ tam pah ngai, khà tam geh gơ mòn gơs kòn ua\. Tu\ mpồl lơwe neh ua\, geh lơh is geh tau bơsơt bơtau lơ we nàng mpồl lơ we gờ` gơs 2 mpồl geh cah is.