Ală nam pa do, uă hìu nhă cau lơh broă sa tàm ntum Ea Bar, kơnhòal Buôn Đôn, càr Dak Lak neh khin cha rề ơnàng broă ròng kơn rồ me deh kòn, pơ gồp bal mờ broă ròng kơn rồ tăc poac mờ ai è kơn rồ nàng ơn chi tam in neh mờ gam cèng wơl cồng nha lơh sa uă. Bơh broă lơh do, neh cèng wơl ală hìu nhă in priă jền lơh geh git nđờ jơt tơlak priă pah nam.

Nam 2009, bi Nông Văn Cềnh ơm tàm bòn 16a, ntum Ea Bar kơnhòal Buôn Đôn sơn đờm ròng kơn rồ, mờ 2 nơm kơn rồ me deh kòn. Mìng tơ nơ\ rlau 1 nam, 2 nơm kơn rồ me neh deh geh 2 nơm kòn bè. Bơh nam 2011 tus tu\ do, kờp bal pah nam hìu nhă bi geh mờr 10 tơlak priă bơh broă tac kơn rồ, mơkung geh tơl è kơn rồ nàng ơn 4 sàu kòi mờ 1 lồ kơphe in. kơ nờm bơh hơ\ mờ cồng nha tơnhàu kòi, kơphe ndrờm gơguh uă. Bi đơs:“ Dilah geh priă den a` kờ` ròng uă rlau tai, pah nam nàng priă jền lơh geh uă rlau. Pơn yơu 1 nam mờ ròng 1 nơm kơn rồ me den geh priă cồng mờr 10 tơlak, rlau 10 tơlak, mơya dilah ròng 5 nơm kơn rồ me den 1 nam geh priă cồng mờr 5, 6 jơt tơlak priă.”

Ndrờm bè hìu nhă bi Cềnh, bi Bế Văn Phủ kung ròng geh 7 nơm kơn rồ, pah nam geh mờr 40 tơlak priă. Jat bi Phủ den ròng kơn rồ mìng bơcri priă blơi sơntìl bơh sơn rờp mờ lơh wàng ròng, ai broă ròng den ờ duh pal bơcri priă blơi phan siăm bè iar, ơda, mờ uă ngan là he ròng, sền gròi mờ rơcang sơndră kòp. Bi pà git:“ Ròng kơn rồ den mìng roh priă blơi sơntìl mờ lơh wàng ròng bơh sơn rờp. ai tơngai ròng den sồr kòn lòt ê, ờ huan hoàc ir. kờp bal pah nam geh cồng mờr 30, 40 tơlak priă. Pơn drờm mờ ròng sur, iar den a` go\ geh cồng nha uă rlau.”

Ròng kơn rồ ai cồng nha lơh sa uă, mờ geh tai 1 khà phơng ơn chi tam in. Tàm bòn 16a, ntum Ea Bar, kơnhòal Buôn Đôn geh rlau 100 hìu nhă den geh tus 30 hìu nhă ròng, mờ mờr 200 nơm kơn rồ.

Ồng Hoàng Văn Sò cau atbồ bòn 16a pà git, nàng dong làng bol tàm bòn sền gròi mpồl kơn rồ ờ gơtìp kòp lơh aniai mờ gàr kloh niam tiah ơm kis, pah nam kuang bàng bòn sùm tus ntum nàng iat cau lơh sơ nơm phan ròng pơlam broă ròng, hơ\ sồng rê he pơlam wơl làng bol in. Ồng pà git:“ Mpồl pơlam broă lơh sa sùm bơto làng bol in bơta chài ròng, broă sền gròi. Pah tu\ gơtìp kòp lơh aniai halà geh bơta lơi den yal mờ bòn, ai bòn den geh kơ nòl yal mờ mpồl lơh sơ noam phan ròng tus nàng sền. bè broă kờ` geh den tàm do, làng bol kung kờ` tơnguh priă jền lơh geh hìu nhă in, mơya tài priă jền bơcri ờ uă, càn priă mờ anih priă jền den đơs bal kung geh, mơya mìng ai cau rơbah in lơm, ai kờ` bơtàu tơnguh lơh sa den ờ hềt geh, kal ke ngan làng bol in”.

Nàng dong làng bol ròng kơnrồ geh tai cồng nha, jơnau đơs ngai do geh pơlam làng bol in ờ ua\ bơta chài bơh sơnrờp, bơh rwah sơntìl, lơh wàng ròng, phan siam mờ r]ang sơndra\ kòp:

            Lài jơh la broa\ rwah sơntìl:

            Làng bol pal rwah sơntìl kơnrồ pa mpồl Zêbu dờng sa\.

            Rwah ala\ kơnrồ sa\ cham, pràn mờ geh ala\ bơta tơnơ\ do:

            Sa\ kơnrồ dờng ring, tơ nò mhir niam,  kơltau lơbơn. Bồ ngko  sơnbac sơbang. Muh mat lơyah, bìng lơyang ơnàng, mat sền loh, bơr gơlik ndì, sề gam niam.

            But jòng, song, lòt lài ỳai, kơljap. Nđias jơng niam. Kơltau ndul mờ gơ glòm tềng klo\ dờng.

            Dơ\ 2 la wàng ròng: Dờng wàng kờ` ngan tàm dùl nơm kơnrồ, kơnrồ kòn la bơh 2 tus 4 thơt.

            Wàng geh lơh niam nhai mriềt ram, nhai duh càl hi.Bơr nàng wàng geh da\ gak hala lơh mờ sơmang nàng bươn co\ è, pơs rào đồm. Ba` lơh bơr nàng wàng mhir ir bươn lơh kơnrồ gơbàn gơ cồt lơh ua\ sồt, Pal rơndap bòng siam mờ bòng dà hùc krơi is.

            Pal lơh bơto nàng gơ mù è kờ` sền gàr tiah kis. Dilah geh bơta he pal lơh broa\ lơh bơnha\ biogas rềp mờ wàng ròng phan ròng nàng bơsong è mờ ai nhơm chu kờ` ngui tus tru\ sa tàm  hìu nha\.

            Dơ\ 3 la bè phan siam:

            Pham siam tơlir: Geh bal nhơt geh is. Phan jơng kah bơh broa\ lơh sa bè tờm tơngời, tàu, khoah phòng. Nhơt tam bè nhơt rwas, nhơt Ghinê, nhơt Sweet Jumbo…

            Pham siam ra`: geh ala\ bơta tơnơ\ do, Rơhe, rhe pal geh lơh niam laà mờ tu\ siam kơnrồ mờ broa\ jơm sir rơhe mờ urê. Nhơt he tơ wès is ra`.

            Pham siam bòk: Lơ\ phe, tơngời, bòt bùm geh klaà bal tai mờ khoa tương ra`, bòk ka hala mờ urê nàng geh bơrlu\ pham siam tơl pràn.

            Dơ\ 4 la sền gàr ròng siam:

            Mờ kơnrồ kòn bơh 1 tus 6 nhai. Kờ` ai kơnrồ kòn bô dà toh mo tơnơ\ geh deh slơ gờ` slơ niam, slơ niam nàng sơndra\ mờ bơta gơbàn jor rgai tơnơ\ do mờ tơngguh bơta sơndra\ kòp gơbàn. Poh sơnrờp gar kơnrồ me mờ kòn tềng hìu. Tu\ kơnrồ kòn geh di 1 nhai den geh ai lòt ê bal mờ kơnrồ me tềng rềp hìu mờ bơsram ai sa bòk. Bơh 3 tus 6 nhai, bal mờ  nhơt gơ sa tàm  blàng nhơt, pah ngai ai kơnrồ kòn sa tai bơh 5 tus 10 kg nhơt ris, 2 lạng phan siam bòk. Ờ ai kơnrồ kòn pô tàm tu\ tòm 6 nhai.

            Mờ kơnrồ bơh 6 nhai tus 24 nhai. Ròng ê la tờm ngan. Pah ngai pal bơsir tai bơh 10-20kg phan  siam tơlir tàm wàng kơnrồ, gùl kg tus 1 kg pham siam bòk. Nhai ờ hoan geh nhơt, pah ngai gơtùi ai siam tai bơh 2-4 kg nhơt ra` hala rhe geh jơm glòm mờ urê nàng ala tus phan siam tơlir geh bơsir. Pah ngai geh bơsir bơh 20-30 gràm boh sa tàm dà hùc kơnrồ in. Sùm pal geh dà kloh tàm bòng hùc tàm trồ mang, ngan la nhai duh mờ nhai ngui rhe ro lơh phan siam bơsir tàm wàng ròng.

            Lài mờ tu\ geh tac poac, dilah go\ kơnrồ rơgai he pal siam nàng lơ ma\ di 2 nhai den tac geh  cồng rlau. Làng bol pal tơn hùc sơnơm jrơs jràs lài mờ tu\ siam lơh lơ ma\. Ròng krơ\ tàm wàng tàm gùt tơngai siam lơ ma\. Pah  ngai pal siam bơh 8 tus 10 kg pham siam  tơlir, 3-5 kg pham siam bòk tàm pà lơh bơh 4 tus 5 dơ\ tàm ngai. Phan siam pal geh klài bal jat geh pơlam: 44% bòt bùm bal mờ 50% bòk tơngời, bal mờ 3% urê, bal mờ 2% bòk ntìng. Hala di 70% bòk bùm, bal mờ 20% bòk lơ\ phe, bal mờ 3% urê, mờ 1% boh bal mờ 2% bòt ntìng.

            Sùm  geh dà sàng kloh tàm bòng dà hùc ai  kơnrồ tàm tơngai lơh lơ ma\. Tac kơnrồ tu\ jơh tơngai ròng  siam lơma\.

                                                                   Cau mblàng K’ Duẩn mờ K’ Brọp