Lâm Đồng là càr lam lài tàm gùt lơgar bè broă lơh sa suơn sre mut ngui công nghệ pa. Ală bơta biăp, plai đo càr do geh pơn rơ ngan mờ geh tac tàm gùt drà kă bro tàm lơgar mờ geh tơlik tac hờ lơgar cau. Mơya, tài uă ngan làng bol lơh broă sa dềt, rah rài, mờ ờ tam klac bal den tàng rlau 90% khà phan lơh gơs bơh suơn sre geh tac ờ jat sră pơr gon, lơh gơbàn bơta anih tơlik tac phan lơh gơs ờ kơljap. Nàng hời rơ hời lik bơh bơta do,  Lâm Đồng gam lơh ngan pơn jờng mờ kờ` làng bol lơh broă sa sơ lơ tam klac bal tàm broă lơh gơlik mờ kă bro phan lơh gơs bơh suơn sre. Broă lơh tam klac lơh broă tơ nơ\ do là 1 pơn rơ tàm broă tam klac lơh sa, cèng wơl cồng nha lơh sa jat broă lơh kơ\ kơljap làng bol in. Mpờl go\ ngan la broa\ lơh tam biap ngan  tơl kloh  ờ do ờ da\ Tiến Huy tàm bòn dờng Dà Làc.

Tàm tu\ uă cau lơh broă sa tàm càr gơbàn kal ke tài ală phan lơh gơs bơh suơn sre neh tus tơngai tơnhàu mơya ờ geh cau blơi, pal tac mờ khà priă lơyah bè pà gời halà săng ồm tơn tàm suơn, den tơl bơta phan lơh gơs bơh suơn sre hìu nhă mò Cao Thị Diệu Thúy dê ơm tàm sơnah bòn 3, bòn dờng Dà Làc, càr Lâm Đồng kung gam tac yòm ngan, khà priă den kơljap sùm. Geh bè do là tai mò Thúy neh ki\ sră pơr gon tam klac lơh broă mờ blơi phan lơh gơs mờ anih tam biăp kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy tàm bòn dờng. jJt mò Thúy, ờ mìng anih tơlik tac kơ\ kơljap, mờ khac priă tac kung jơnhua rlau, cồng nha lơh geh uă rlau. Mìng kờp is 1 sàu rơpung, tơ nơ\ mờ tu\ tam 1 nhai gùl là neh gơtùi pic tàm tơngai jo\ jòng 3 nhai, kờp jơh priă jền sơngka sền gàr den hìu nhă mò geh priă cồng rlau 150 tơlak. Mò pà git, bơh ngai mut lơh jat tam klac lơh broă mờ anih do, bơdìh mờ geh taà jàu bơta chài lơh broă jat broă lơh pa, bơta anih tơlik tac phan lơh gơs kung ờ gam pal kơ lôi rơcang tai. Mò Yal:“ Đah anih lơh gơlik biap kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy neh geh cau chài pơlam bol a` in tơl bơta. Sơn đờm bơh tu\ tam tus tu\ tơnhài pah poh den ndrờm geh cau tus nàng pơlam bol a` bồm sơ nơm. Hìu nhă bol a` ờ hềt tu\ lơi tac phan mờ anih ndai bulah 1 ki\ kung ờ sơl, tu\ tam klac bal, den kuơ màng là să tờm he, dilah he lơh jat di mờ jơnau pơr gon den khi kung sền gròi tus mờ he.”

Là 1 mpồl ngan ngồn lơh broă bơh nam 2005, tus tu\ do, anih lơh gơlik biăp kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy tàm ntum Hiệp An, kơnhòal Đức Trọng neh tam klac lơh gơlik biăp kloh niam mờ mờr 30 hìu nhă làng bol tàm ală kơnhòal Đức Trọng, Đơn Dương mờ bòn dờng Dà Làc. Tus bal broă lơh tam klac do, làng bol lơh broă sa geh anih lơh gơlik biăp kloh niam ờ do ơờdă Tiến Huy dong kờl sơntìl, bơta chài lơh broă, phan ngui tàm broă lơh sa suơn sre mờ blơi jơh phan lơh gơs. Kuơ màng, làng bol lơh broă sa neh ờ gam kơ lôi tai bè anih tơlik tac bơh ală bơta phan lơh gơs, mờ cồng nha lơh geh kung gam jơnhua ngan. Đơs bè bơta do, ồng Nguyễn Trung Thành ơm tàm sơnah bòn 5, bòn dờng Dà Làc, là cau neh tus bal broă tam klac do đơs: “ Tơ nơ\ mờ tu\ bơcri lơh hìu krơh do jơh den a` ki\ sră pơr gon lơh broă mờ mpồl Tiến Huy, den go\ cồng nha lơh geh uă rlau. kờp bal tơl sàu den geh priă cồng rlau 100 tơlak priă 1 nam. Jat kơrnuat pal jat den cau lơi bơcri he in den he pal lơh jat jơnau sồr khi dê, tac phan khi in jat di khà tơl mờ he neh pơr gon bơh sơn rờp.”

Jat ồng Lê Quang Thượng ơm tàm ntum Tân Hội, kơnhòal Đức Trọng, tu\ ờ hềt mut lơh broă lơh tam klac lơh sa do den ală phan lơh gơs kal ke ngan tơlik tac, cau kă bro bơ klơn khà priă, uă tu\ ờ geh cau blơi, rài kis kal ke ngan. Tơ nơ\ 3 nam tus bal broă lơh tam klac lơh broă mờ anih lơh gơlik biap kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy, broă lơh sa hìu nhă dê neh bơtàu tơnguh loh làng ngan. Bulah kàl lơi, phan lơi, den kung ndrờm geh anih blơi, khà priă kơ\ kơljap mờ priă cồng lơh geh kung uă rlau. Bơta kuơ màng, tơl priă jền bơcri lơh broă ndrờm geh dong kờl lài, di mờ tơl nă cau lơh broă sa rơbah. Ồng Lê Quang Lượng đơs:“Tu\ he tam klac lơh broă den lài ngan là drà kă bro geh sùm mờ cồng nha lơh geh den jơnhua rlau. Ai dilah he lơh is den anih tơlik tac ờ kơ\, kal ke ngan. Tu\ do he lơh bè lơi nàng geh anih blơi sùm, mờ kờ` geh bè hơ\ den pal tam klac nàng lơh broă, nàng geh drà kă bri kơ\ kơljap.”

Tu\ do kờp bal pah nhai, anih lơh gơlik biăp kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy blơi rlau 100 tấn biăp, plai đo bơh jơnau pơr gon mờ làng bol lơh broă sa. Jơh ală bơta phan lơh gơs bơh suơn sre do ndrờm geh tac tàm ală drà pa tàm lơgar, tài phan lơh gơs ndrờm geh tac tàm ală drà pa den tàng kờ` pal gàr ală khà tơl bè bơta niam, ờ do ờ dă. Bơh jơnau kờ` hơ\, broă lơh sa làng bol dê pal lơh jat 1 broă lơh kơ\ mờ anih ai tơlik. Ồng Võ Tiến Huy kuang atbồ anih lơh gơlik biăp kloh niam ờ do ờ dă Tiến Huy đơs:“ Làng bol pal git loh 1 bơta là tam phan pal geh bơta niam. Bơta niam uă den he tac geh uă drà kă bro, tàm tu\ anih tơlik tac den he neh pơr gon mờ làng bol lơh broă sa. Kung geh ờ uă cau tam phan tu\ mờr tus tơngai tơnhàu, geh cau kă bro tus blơi mờ tơnguh khà priă den khi kung tac. Dilah cau lơi roh bơngă pin dờn bè hơ\ den he ờ lơh broă bal mờ khi tai”.

………………………………

            Tu\ do, kờp bal pah nam, càr Lâm Đồng neh lơh geh di 1 tơlak 800 rbô tấn biap ala\ bơta,  ua\ tus 2 dơ\ phan geh mờ 5 nam lài. Tàm khà do mìng geh 10% kha biap geh ka\ bro jat pơrgon, gam wơl gah ka\ bro khat gơboh bơh ala\ cau ka\ bro. Nàng cơnđoà tus dùl rài lơh sa jat gùng kơljap, càr Lâm Đồng gam mut lơh ua\ ngan broa\ lơh kờ` lơh pràn broa\ lơh bal tàm lơh sa, ka\ bro phan lơh geh bơh cau lơh broa\ sa. Cau ai tơnggit jơnau đơs Việt Nam tàm Tây Nguyên neh geh dơ\ lùp jơnau mờ ồng Nguyễn Văn Sơn  kuang jat jơng at bồ Gah lơh broa\ sa mờ bơtàu tơngguh bòn lơgar càr Lâm Đồng bè bơta do.

            -Lài jơh, dan ồng đơs wơl bơh tài bơh bồ sơnam tus tu\ do, ala\ phan lơh geh bơh lơh sa sươn sre, ngan la biap mờ blơn sut tàm Lâm Đồng den gơbàn gơmù pria\ tac ua\ ngan mờ gơbàn jo\ jòng bè hơ\?

            Ồng Nguyễn Văn Sơn:  Lài jơh la bơh trồ tiah. Trồ tiah nam do den gơ bươn boài tus broa\ tam biap den tàng ờ ua\ càr,  ờ ua\ tiah cau neh geh tam is. Dơ\ 2 la bơta tam pơr lòng, tu\ do tàm pơr lòng ala\ phan bơh lơh sa sươn sre krơi is Dà Làc dê mờ ala\ bơta biap tàm kơnhoàl, mo tơn tàm kơnhoàl den geh tam pơr lòng la ua\ ngan, tài tu\ do mờ ua\ ngan công nghệ ala\ tiah do tàm drờm gơtùi lơh geh. Tàm tu\ cau lơh broa\ sa he dê den sùm tơmoh lài mờ lơh sa, bè sơnđìng bơh kàl lơh sa, tơngai lơh tàm nam den pria\ biap hơ\ gơguh den nam do geh tam ua\, gơlam tus gơbàn ua\ ir biap. 2 broa\ lơh do la bơta gơlam tus tơngai pria\ tac ờ geh khà pria\ jo\ jòng tàm tơngai lài.

            -Ơ ồng, nàng gàr niam cồng nha lơh sa tus mờ cau lơh sa tàm càr Lâm Đồng, bè đah lơh broa\ sa càr den geh ala\ gùng lơh sa,  broa\ lơh sa lơi?

            Ồng Nguyễn Văn Sơn: He geh 2 broa\ lơh, dùl la bơtàu tơngguh cồng nha lơh geh, phan lơh geh, dơ\ 2 la tơngguh khà niam phan tam geh. Bè khà phan geh den neh mut lơh geh cồng nha go\ loh ngan  bloh. Tu\ do, mờ biap tam den khà  biap geh pah nam di pơgap 1 tơlak 700 rbô tấn pah nam, den tàng kờ` bơtàu tơngguh rlau tai khà pria\ geh den bol he pal lơh ngan tàm khà bơkah biap dê. Bè khà niam biap den dùl la he pal lơh ngan tam ala\ biap geh kuơ gơtùi tam pơr lòng bơh càr dê, biap mìng Dà Làc geh mờ tiah ndai kan ngan gơtùi tam, hala tam biap mờ gơ kờ` ngan mờ trồ tiah is, ù tiah bơh Lâm Đồng. 2 la bơtàu tơngguh mờ broa\ lơh tơngguh jơnhua kloh phan sa. Bol he geh tơngguh ba\ ù tam geh jat khà Việt Nam la VIETGap, khà dunia la GLOBALGap… nàng slơ ngai slơ bơtàu tơngguh mat phan ka\ bro bơh biap Dà Làc tus mờ cau ngui tàm dà lơgar kung bè tac hờ lơgar cau. Geh bè hơ\, bol he hơ\ sồng geh cồng nha tàm  bơtàu tơngguh khà kuơ tàm dùl ba\ ù lơh sa.

            -Ơ ồng, bè hơ\, ala\ broa\ lơh lơi nàng jòi geh drà ka\ bro, bơsong geh bơta kal ke bơh sơnrờp tus cau tam biap ala\ bơta, ngan la plai blơn sut?

            Ồng Nguyễn Văn Sơn: Bè tềng đap mat kung bè jo\ jòng den bol he pal rơndap tap sèng wơl lơh sa tàm rơndap broa\ gah lơh sa. Gah lơh broa\ sa mờ bơtàu tơngguh bòn lơgar càr bol a` kung neh ai tơmut tàm broa\ mut lơh bloh.

            Lài jơh la pal lơh geh tus geh ala\ bơta lơh broa\ bal kờp bơh lơh sa tus ka\ bro phan lơh geh gơs dùl tơrbo\ bal, sang te\ geh cau lơh kòn gùng. Hơ\ la lơh sa bal bơh cau tam biap tus mờ mpồl lơh sa ka\ bro nàng ai geh biap tam,  nàng phan hơ\ tơl khà, tơl kơnjơ\ mờ ai geh tơn tus ala\ mpồl lơh sa ka\ bro, geh lòt tac tơn tus ala\ drà ka\ bro mờ ờ duh geh  bơh cau kòn bươn mờ ala\ cau lơh kòn gùng ndai. Dơ\ 2 la bơyai lơh gơs mpồl bal, lơh broa\ bal nàng tơmù khà pria\ bơcrih tuh lơh sa làng bol in. Bè rwah phan bơna sơnơm tu, phơng tuh, broa\ lơh sa nàng geh khà niam mờ gàr niam bơta pin dờ` mờ tơmù khà pria\, tơmù cau lơh kòn gùng bè tac bro sơnơm tu, phơng tuh tus mờ broa\ tam biap.

            Bol a` kung lơh ngan hòi jà ờ ua\ cau bơcri geh nùs nhơm ngan, geh tơl pràn nàng bơcri lơh nàng ala\ hìu mai\ bơceh lơh phan lơh geh, ngan la bơceh lơh blơn sut tàm càr Lâm Đồng.

            -Ưn ngài ồng ua\ ngan.