VOV4.K’ho - Tờm thanh long đơs bal mờ thanh long kơnồng pơrhê đơs is neh geh làng bol tàm tiah Tây Nguyên gi\t tus bơh uă nam do. Bơta geh ngan broă tam tờm thanh long kơnồng pơrhê tàm càr Kon Tum ai go\ chi sa plai do gơkờn ngan mờ ù tiah trồ tiah bơh càr dê. Mờ cồng nha lơh geh uă, tu\ do, bulah thanh long gam tăc ờ yòm tàm drà mơya kung gam ai làng bol in priă jền uă rlau pơndrờm mờ bàr pe tờm chi tam ndai. Tu\ do, jà làng bol mờ gơ\p bơyô iat bol a` yal bè bơta geh ngan broă tam thanh long kơnồng pơrhê bơh dùl hìu làng bol dê tàm kơnhoàl Đak Hà:

            Pơgăp mờ do 5 nam, geh bơta dong kờl sơntìl, mờ bơta chài tam mờ sơngka sền gàr bơh Anih tờm dong kờl bơto pơlam broă lơh sa mờ drơng broă ala broă lơh sa sươn sre brê bơnơm kơnhoàl Đak Hà, hìu bơnhă mò Đặng Thị Dính, tàm [òn 13, [òn drà Đak Hà, càr Kon Tum tam 300 tờm thanh long kơnồng pơrhê tàm bă ù 2 sàu mờ nggùl. Cồng nha ai go\, tờm thanh long kis dờng niam, mờ geh uă plai. Ală nam do, plai thanh long tăc yòm ngan, bè tàm nam 2014 geh tăc mờ khà priă bơh 25 tus 30 rbô đong dùl ki\, 300 tờm thanh long hìu bơnhă mò Dính dê lơh geh rlau 240 tơlak priă. Tu\ do, thanh long gam tăc ờ yòm mìng gam geh 15 rbô đong lơm tàm dùl ki\ mơya mò Dính kung gam gơlơh pin dờn ngan tus mờ tờm chi tam do: “Tờm thanh long là lơh geh uă ngan rlau jơh, bè kòi mờ kơphê halà tơngời, bùm, khuah rbài jơh ală phan mờ a` neh lơh là uă ngan den a` sền go\ thanh long kung gam là chi tam geh ngan rlau jơh. Bulah khà priă ờ kas mơya cồng nha lơh geh gơ jơnhoa den tàng gơ kung gam ai he in geh priă jền uă rlau mờ priă he neh bơcri lơh. Geh tu\ geh cau đơs là ờ kas priă bè hơ\ den gơlơh dil ờ muat jrùm ờ, mơya a` kung ờ gơlơh muăt jrùm sơl, kung gam bè ờs sơl kung gam tơryang ngan sơngka sền gàr. Khà priă bè lơi khat gơ dê, tu\ gơguh tu\ gơmù mơya a` sền go\ cồng nha gơ lơh geh là uă den kung gam geh priă jền bè ờs sơl”.

            Ồng Bùi Văn Vượng kuang atbồ Anih tờm dong kờl bơto pơlam broă lơh sa mờ drơng broă ala broă lơh sa sươn sre brê bơnơm kơnhoàl Đak Hà, pà gi\t: tờm thanh long kơnồng pơrhê hìu bơnhă mò Đặng Thị Dính dê tam den geh Anih lơh broă bol a` dê ai sơntìl pơgăp mờ do 5 nam bơh Anih kơlôi sơnơng chi sa plai tiah đah jum dà lơgar. Bơta geh ngan neh đơs tờm là tờm thanh long kơnồng pơrhê gơkờn ngan tu\ geh tam tàm càr mờ ai cồng nha uă ngan, pah nam lơh geh bơh 30 tus 40 tấn plai tàm dùl lồ mờ gơ den tam [ươn ngan, mờ sơngka sền gàr den ờ go\ gơtìp kal ke dùl e\t lơi: “Tờm thanh long tu\ do kung neh tam di 5 nam do tàm ù tiah kơnhoàl Đak Hà. Tus tu\ do đơs ngan là gơ gơkờn ngan. Geh tu\ là plai gơ dờng ngan. Geh plai gơguh tus rlau 1 ki\ gơtùi tàm pơndrờm bal mờ tiah mờng tam. Gơ wèt mờ bơta chài tam mờ sơngka sền gàr tờm chi sa plai do gơkờn ngan mờ ù tiah kơnhoàl Đak Hà”.

            Sền go\ tờm thanh long lơh geh priă jền uă rlau pơndrờm mờ uă tờm chi tam ndai, nhai 4 nam 2014 lài do, mò Đặng Thị Dính apah ù tàm [òn 7, ntum Đak Lak tam tai 1 lồ thanh long mờ jơh ală là 1300 tờm. Bulah tam tàm bă ù lời gời klàr ờ nđiơm gơs mơya thanh long kung gam kis dờng niam sơl. Kờp tus jơh nhai 9 nam do, mò Dính neh lơh geh 5 tấn plai, digơlan tus jơh nam do lơh geh tai 3 tấn plai. Mìng mờ khà priă tăc là 15 rbô đong dùl ki\, 1 lồ thanh long nam dơ\ 2 neh ai hìu bơnhă in tus 120 tơlak priă. Mờ cồng nha lơh geh bơh broă tam tờm thanh long kơnồng pơrhê, tu\ do, uă hìu làng bol, ngan là làng bol kòn cau tàm tiah do kờn ngan tam geh tờm chi tam do. Bi A Tương, kis tàm [òn Kon Trang Kép, ntum Đak Lak, kơnhoàl Đak Hà hìu rềp kềng sươn thanh long bơh hìu bơnhă mò Đặng Thị Dính dê, đơs: “Tờm thanh long pa tam mìng rơ\p pa dùl, bàr nam lơm mờ neh geh bơkàu geh plai sùm. Plai kung ờ hoan gơtìp tu kòp lơh aniai sơl. Đơs bal là [ươn tam, [ươn tơnhàu. Ngan ngồn là a` geh ndrờm bè sươn thanh long bơh mò tàm do dê”.

Cau cih mờ yal tơnggit Lơ Mu K’ Yến