Broă ròng ka jut dờng, sơntìl ku\p bơh tàm dà dờng dà croh tàm tiah Tây Nguyên neh mờ gam lơh geh cồng nha lơh sa uă, lơh geh priă jền gi\t nđờ rhiang tơlăc pah nam. Jà làng bol mờ gơ\p bơ yô iăt bol an\ yal broă ròng ka ju\t dờng bơh cau lơh broă sa là cau kơnòm să ngan, hơ\ là bi Trần Thế Tiến, ơm tàm [òn 9, [òn drà Đak Hà, càr Kon Tum

Bi Trần Thế Tiến, pà gi\t, kòn ka ju\t sơntìl geh bi rê ròng dùl bă ni sơna ngan. Hơ\ là tàm nam 2010 lài do, tu\ lòt tras ka tàm tiah dơlam tơnau dà hìu măy pờ tơlik ồs đèng Plei Krong, bi ku\p geh bàr pe nơm ka ju\t. Tài geh dùl ê\t ir, ờ tơl nàng gơm biăp sa, den tàng bi neh tơngklàs jơh ală ka do tàm tơnau dà. Rlau dùl nam tơ nơ\, ka ju\t dờng kơn jơ\ rlau 1 ki\ dùl nơm. Sền go\ krơi ngan, bi lùp cau den geh gi\t tàm tiah đah jum dà lơgar, làng bol kung ròng ka do sơl.“ Rê tơr lòng ròng tàm dùl tơnau dà, den kung lùp sơl tàm tiah đah măt tơngai mu\t dà lơgar, lùp broă ròng ka ju\t bè lơi den tàm tiah hơ\, kung ròng ka do sơl, mơya ròng ka dà mbring, dà hăng. Rê kung tơr lòng ròng sơl, sài ka in sa tàm pơgăp 3 nhai, den ku\p tơr lòng sền, den sền go\ gơ dờng mhar ngan”.

Bơh sơn rờp lơh broă bươn boài ngan, mờ phan ngui mờng ngui, bi lòt ku\p geh rlau 1 tấn ka ju\t bè do nàng rê ròng. Nàng kờn geh drà kă bro ka, bi Tiến neh lòt tus càr Bình Dương, ki\ pơrgon mờ dùl mpồl lơh sa kă bro lơh phan tàm dà blơi jơh ka ròng geh. Dilah ka geh bơh 3 tạ rlau hờ đang, den Mpồl lơh sa kă bro ai rơndeh lòt blơi tơn tàm hìu nàng pơndiang rê tus hìu măy. Bal mờ broă blơi mờ khà priă rlau 300 rbô đong dùl ki\ gơ wèt mờ ka niam, Mpồl lơh sa kă bro gam jờng tai 10 tơlăc priă. Pơndrờm mờ ală phan ròng mờ chi tam ndai, bi Trần Thế Tiến, pà gi\t bè do:“ Ròng ka jut pơndrờm mờ tơnau dà he ròng bè tàm 1000 thơk vuông. Kung la dùl broă lơh ròng ka halà tam khăt dùl tờm phan tam, chi sa plai, chi jo\ nam ndai lơi, den pơndrờm mờ ròng ka ju\t cồng nha lơh geh gơ jơnhoa rlau bàr dơ\, mờ tơngai he ròng gơ kung ru sơl, mờ phan nàng siam ka in tàm do den neh geh lài rơ\ ru ngan mờ ờ kas priă jền”.

Tu\ do, bal mờ broă lơh gơs ală broă lơh ròng ka ju\t jăt broă lơh is bơh he dê, bi Trần Thế Tiến cau lơh broă sa kơ nòm să, gam geh broă rơndăp lơh ròng ka jut deh kòn nàng gơtùi rcăng lài lơh geh ka sơntìl sùm, ờ duh pal kơnờm tàm ka sơntìl ku\p geh bơh dà dờng dà croh bè tu\ do.

…………………………………….

Mờ tu\ do, bol a` geh dong làng bol geh jòi wa\ bè bơta chài ròng ka jut, bơta bơta tam pà bơta mờng bơh cau tờm lơh broa\ do.

Nàng ròng ka jut, lài jơh làng bol pal r]ang tơnau ròng. Dà tàm tơngai mờ dà tơmut tàm tơnau pal kloh, ờ gơbàn dà mbring, khà dà pal bơh 1 tus 2 thơt jrô rlau. Tơnau chờl ir lơh ka bươn ngan gơbàn chơt. Tàm tơr è tơnau pal la ù kra\, ring mờ pal sơr lìng dùl đah nàng bươn yuh soat jơh dà, geh tap bo\ tàm tiah tơnau lơ ut bơh 15 tus 20 phơng. Ala\ broa\ bơsong tơnau, làng bol he pal lơh bè ala\ tơnau ròng ka ndai.

Ka jut sơntìl tơnơ\ tu\ làng bol kup geh bơh dà  dờng, dà croh, blơi pơrjum kờ` pal lơh kloh kòp lài mờ tu\ đùh tàm tơnau. Bi Trần Thế Tiến ai git:“Tu\ he kup geh ka tàm dà dờng dà croh den he ơn gơ tàm dùl thùng xốp hala tàm dùl thâu bàk. Tơl thâu bàk ka geh bơh 7 tus 8 kg la he ơn  dùl mbat boh pơnai. Rơsĩh gùt dar ka nàng gơ lơh geh ngir ka. Lơh geh ngir ka den ka gơ lơh pràn rlau. Tơnơ\ hơ\ geh ngui sơnơm dà mờk, sơnđan la sơnơm lơh kloh kòp ka in di  bơh 2 tus 3 dơ\”.

Jat bơta mờng bơh bi Trần Thế Tiến, nàng ròng ka jut dờng tàm tơnau hìu, làng bol pal kah bơta đùh ka di pal la bơh 5 tus 7 nơm ka tàm dùl thơt vuông tơnau. Mờ 1 sào tơnau dà ròng la, làng bol geh pal kang is bơh 3 tus 4 ơdu\ siam ka tàm  tềng ala\ gah tơnau. Tơr è ơdu\ siam ka lơh mờ jàl nàng làng bol he bươn dui\ guh nàng  sền khà phan  siam mờ ka sa nàng git ai tai, tơmù phan siam di pal mờ tàm 2 ngai den siam dùl dơ\. Phan siam bơh ka jut dờng la ala\ ka ti dềt geh dôch rhềt, klài bal mờ ê\t boh pơnai:“Tu\ mờ phan siam he đùh siam den go\ mat dà gơ rơm ba], ka hơ\ la ka pràn gơ gam sa. Ai bè ơs mờ đùh phan siam mờ  tơnau dà ờ go\ gơ rơm ba] dà, jo\ jo\ hơ\ sồng go\ gơ rơm ba] dà, tu\ hơ\ dùl la ka ờ tơl oxi, 2 la ka kòp, ka ờ sô”.

Jat bi Trần Thế Tiến den broa\ sền gàr ka jut dờng kung drờm bè ala\ bơta ka  ndai. Bơta mờ làng bol pal kah la sùm gàr khà dà kloh ka in, sùm sền bơta mbring tàm dà. Bơta mbring tàm dà geh di 0,5 tàm dùl lik dà la di pal mờ ka jut. Di bơh 7 tus 10 ngai làng bol pal tam gơl dà dùl dơ\.

Mùl màl bơh broa\ ròng ka jut dờng tàm tơnau hìu ai go\, ka jut dờng  ua\ ngan gơbàn kòp toh kiat. Mờ nàng sơm kòp toh kiat do ka in, bi Tiến ai git:“Sơm kòp ka in den kung bươn ngan, a` den a` lòt pic nha xoan rê a` đùh tàm tơnau nàng sơm kòp toh kiat hơ\. Tàm di 3 nhai den he khài sơnơm dà mờk sơm toh kiat he bơ\ tàm cuàn sà]  gùt dar tơnau”.

Tơnau tơnhàu ka, bi Trần Thế Tiên ai git: Cồng nha lơh sa  niam ngan la tơnơ\ he ròng di 6 nhai, ka ju dờng  bơh 3 lạng mơ gùl tus 4 lạng la gơtùi tơnhàu ka. Dilah ròng jo\ ir, ka dờng ir den geh  pal siam ua\ phan siam rlau gơlam cồng nha ờ jơnhua. Tu\ do,  bi Tiến gam tac ka jut khà 1  tac bơh 320 rbô tus 400 rbô tàm dùl kg. Ka khà 2 geh tac bơh 280 rbô tus 300 rbô tàm dùl kg.

                                         Cau mblàng Lơ Mu K’ Yến mờ K’ Brọp