Broa\ tam bơkàu lily geh cồng nha jơnhua ngan tàm Dà Làc, Lâm Đồng.
Thứ bảy, 00:00, 01/11/2014

Lily là 1 tàm ală bơkào koh ntê niam, bơkào thồm, jo\ gơjrùh, geh uă cau gơboh gờ` den tàng geh khà lơh sa uă ngan. Tàm lơgar he, bơkào lily neh geh tam bơh jo\ ngan, mơya mìng tam ua\ tàm [òn dờng Dà Làc. Kờ` dong kờl làng bol in g^t rơlao tai tàm broă tam bơkào geh khà lơh sa uă do, tàm jơnau đơs do, geh jơnau yal bè 1 broă tam bơkào lily gùt nam tàm [òn dờng Dà Làc, càr Lâm Đồng.

Mìng is 3 sào ù tam bơkào lily geh tam pơdar bal jăt broă lơh jơh tiah do tam tiah ndai tàm hìu jàl, mờ 100 rơbô priă tàm 1 căp geh 5 ntê, ờ kờp ală broă bơcri priă tàm broă lơh sa, den tơl poh, hìu nhă ồng Nguyễn Danh Long, kis tàm [òn Vạn Thành, sơnah [òn 5, [òn dờng Dà Làc geh priă cồng 16 tơlăk priă. Ngai lơi suơn tam bơkào lily hìu nhă ồng Long dê kung geh bơkào tăc mờ ală cau neh mờng blơi bơh tiah tàm gùl lơgar mờ ală càr, [òn dờng đah jum dà lơgar. Bu\ lah khà priă tàm anih kă bro tam gơl, mơya tài geh anih tăc niam, den tàng kung gam geh cờng nha tàm broă lơh sa.

Ồng Long pà g^t, bơkào lily geh cồng nha uă ngan là kàl tam bơkào drơng satềp, di lah bơkào niam bal mờ lì di tu\ den geh priă uă rơlao 2 dơ\ jăt mờ khà bơcri priă lơh. Mơya sơlơ\u wơl, di lah bơkào ờ lì di tu\ den gơtìp hoàc huơr tơn. Ồng Nguyễn Danh Long đơs:“A` ờ tam uă mờ mìng tam pơdar bal, tàm pah poh a` tam bơh 1 rơbô tus 2 rơbô kơnuh, tu\ lơi kung geh bơkào tăc gùt nam, ngai lơi kung geh tăc. Khà priă den jăt anih kă bro, neh geh khà priă lài, he kờ` geh rơlao 5 rơbô priă kung kal ke tàm broă tăc. He pal geh cau mờng blơi den hơ\ sồng geh priă, di lah ờ den hoàc huơr ngan. Bè tàm do là he tăc tus tàm ală càr tiah tàm gùl lơgar, càr Tây Ninh, ală càr tiah đah jam măt tơngai mu\t dà lơgar, [òn dờng Hồ Chí Minh, [òn dờng Nha Trang tơl lơm, geh uă cau mờng blơi, bơh 6 tus 7 nă cau tơn. Tu\ do, gam gàr tàm kàl satềp priă tàm 1 căp bơkào neh tus 60 rơbô, di lah he tăc 200 rơbô den he lời geh 140 rơbô tàm 1 căp, mờ di lah gơtìp lì gờ` ir den sơbì jơh mờ di lah lì jơla ir den kung ờ niam.

Lily là bơta bơkào niam, gơwèt phan kă bro uă mờ geh priă uă. Neh geh tu\, cau tam bơkào lily tàm [òn dờng Dà làc neh geh bơh 2 tus 2 tơmàn 500 tơlăk priă tàm 1 lồ. Bu\ lah bè hơ\, tu\ do, khà ai sơntìl bơkào lily gam gơrềng tàm broă blơi bơh lơgar Hà Lan dê, mờ pal lơh sră dan blơi lài 1 nam, bơdìh hơ\ tai, kơnuh sơntìl bơkào lily pal geh sền gàr tàm tiah mềr, den tàng cau tam kung ờ hềt rơcang geh sơntìl.

Jăt ồng Nguyễn Danh Long yal, broă tam, sền gàr bơkào lily kung [uơn, bơdìh mờ broă sền gròi nền nòn khà sơntìl tơl pràn, bơta tàm kàl lơh sa pơgồp bal mờ trồ tiah bơh tơl tiah kung geh mblàng nền nòn. Di lah tơl niam bal ală bơta do, bơkào lily geh hòn gơs niam, di tu\ mờ he kơ\p kờ` tăc:“Satềp den ai pơgăp tàm 3 nhai mờ ngai bè ờs di di pơgăp bơh 80 tus 85 ngai mơ, tài kàl ndai den duh, kàl satềp den mrềt, mrềt den kơnuh kis jo\ rơlao. Đơs ngan là rơyas tam, kung tìm jàl ai rơhe tìm tu\ gam dềt, tơnơ\ mờ tu\ neh căt bồ măt den he tă jàl kờ` kơl dang tòm. Mơya di lah neh gơtìp kòp den mìng là kòp bơh tàm rơyas mờ he ờ gơtùi sơm bời. Ồm  mìng geh bơh tàm kơnuh, mờ tu\ kơnuh neh gơtìp ồm den geh cau tơm wơl he in jơh. Bơh kơnuh ờ go\ di là tài ù”.

Ờ mìng tàm Dà Làc, tu\ do, broă tam bơkào lily kờ` tăc di tàm satềp geh tam tàm uă tiah tàm gùt lơgar. Mìng is tàm [òn dờng Dà Làc, tu\ do geh di pơgăp 30 tơlăk ntê bơkào lily gam geh ală cau tam mờ anih lơh sa kă bro sền gàr kờ` tăc tàm tu\ satềp nam do. Jăt broă mờng lơh bơh uă hìu tam bơkào dê, bơdìh mờ broă sền gàr bơkào niam, broă kuơ màng ngan là lơh bè lơi kờ` bơkào lì di tàm tu\ satềp, geh bè hơ\, hơ\ sồng geh cồng nha tàm broă tam bơkào lily do.

..........................................................

Nàng geh wa\ loh rlau tai ala\ jơnau yal tơnggit bè bơta tam, khà sơntìl geh pin dờ` ngan kung bè ala\  bơta lơh tam bè lơi, nàng cèng geh cồng nha jơnhua ngan rlau jơh bơh bơkàu lily, cau ai tơnggit jơnau đơs Việt Nam neh geh dơ\ tus lùp jơnau mờ mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh kỹ sư lơh broa\ sa sươn sre, at bồ Anih tờm lơh broa\ sa sươn sre bòn dờng Dà Làc. Bè cồng nha bơh bơkàu lily tam tàm Dà Làc tàm tơngai lài,  mò Hạnh ai git:

            Mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh: Tu\ do ba\ ù tam bơkàu lily tàm Dà Làc slơ ngai geh slơ tam ua\ ngan tài cồng nha lơh sa bơh bơkàu do cèng geh la jơnua ngan. Bulah broa\ tam bơkàu lily bơh bol he dê  ua\ ngan la bơh geh tam is,  tac is tàm lơgar  den tàng drà ka\ bro gơ gam ờ hềt gar niam. Dilah khà  bơkàu tac ua\ rlau  mờ  khà bơkàu kờ` den gơ geh gơbàn aniai dờng ngan tus lơh sa bơh cau tam, di lah khà  bơkàu geh mờ bơkàu kờ` drờm bal den geh ai cồng nha lơh sa jơnhua ngan rlau jơh.

            -Ơ mò, den, tàm broa\ tam bơkàu lily, cau tam kờ` sền kuơ tàm bơta lơi?

            Mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh: Tam bơkàu lily den bơta kờp du\ tam tu\ tơngai la kuơ màng ngan. Dilah geh gơbàn aniai lơi tàm sươn tam den gơ geh gơbàn aniai dờng ngan tus lơh broa\ sa bơh cau tam. Bơta pal kah dơ\ 2 la tam bơkàu lily la bơta chài, pal tam jrô. Tài tam jrô den bơkàu lily hơ\ sồng hòn cat geh 3 cờ` rơyas. Dèn  tàng tàm bơta  blơi sơntìl, geh cau tam đơs la sơntìl hơ\ den ờ niam, sơntìl hơ\ den ờ tơl khà la ờ di, tài bơh cau tam, tam bơkàu lily ờ hềt git bơta chài. Dơ\ 3 la tuh phơng bơkàu lily in, ngui phơng bơkàu lily in pal ê\t rlau pơndrờm mờ ala\ chi tam ndai, dilah bol he tuh phơng ua\ den geh lơh aniai tus broa\ dờng bơh bơkàu lily.

            -Ơ mò,  tàm Tây Nguyên he, mờ bơta duh mriềt bơh 18 tus 25 độ C den geh gơ kờ` nàng tam bơkàu lily lah ờ?

            Mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh: Tam bơkàu lily den bươn ngan, bè tàm càr Lâm Đồng do bơh Đơn Dương, Đức Trọng tus guh đang jơnhua drờm gơtùi tam bơkàu lily jơh. Tài bơkàu lily geh bơta gơ kờ` ù  jơnhua lơyah ờ  dờng ngan den tàng tàm Tây Nguyên bơkàu do drờm gơtùi tam geh tàm kàl mriềt prang, a` mìng đơs la kàl mriềt  prang lơm.

            -Ơ mò, broa\ blơi sơntìl kung bè drà ka\ bro tu\ do la bè lơi?

Mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh: Sơntìl bơkàu do tu\ do geh tơmut blơi bơh Hà Lan, jơh cau tam tàm Dà Làc drờm pal blơi sơntìl bơh Ha Lan. Dilah kờ` blơi sơntìl den he pal dan  blơi lài dùl nam. Tu\ do tàm do geh ua\ ngan mpồl geh lơh broa\ tơmut blơi sơntìl nàng tac làng bol in tam bè mpồl Trung Phượng, Rừng Hoa…Kung geh ua\ ngan mpồl lơh sa ka\ bro, cau tam gùt nam, tài khi geh drà ka\ bro ơnàng bơh đah tô tus đah jum dà lơgar, den tàng nhai lơi khi kung tam nàng tac tàm drà ka\ bro. Dilah mờ bol he cri bơyai bal mut gơs dùl mpồl, cri bơyai bal tàm broa\ tam bơkàu den geh niam rlau tàm bơta bơtàu tơngguh tam ua\ bơkàu lily.

            -Ơ mò, bulah gơ cèng geh cồng nha jơnhua, mơya bơta gơbàn aniai tàm tu\ tam  bơkàu kung dờng ngan?

            Mò Nguyễn Thị Mỹ Hạnh: Bơta gơbàn aniai bơh bơkàu lily lài jơh la drà ka\ bro. Dơ\ 2 la dilah blơi sơntìl khat bè cau tac tàm drà ka\ bro den ua\ tu\ kung ờ niam bơkàu, dilah he ờ  dan blơi kơnuh bơh Ha Lan. Bơta aniai dơ\ 3 tàm broa\ tam la bơta chài tam ờ niam, ờ git lơh. Hơ\ la ala\ bơta gơbàn aniai bơh bơkàu lily mờ bol he kờ` pal sơnơng nền tàm tu\ tam bơkàu lily.

            -Ưn ngài mò ua\ ngan!

                                                                        Cau mblàng Ndong Brawl mờ K’ Brọp

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC