VOV4.K’ho - Là cau yoan, mơya ồng Dương Văn Tho, ơm tàm xã Cư Drăm, kơnhòal Krông Bông, càr Dak Lak kờ` ngan sap ntas cing, gùng tamya bơh cau Rơđê dê. Ồng neh tă is pria\ jà nghệ nhân rê bơ to 2, 3 nă ơruh pơnu, kơ nòm pa tàu, kơ nòm bơsram tàm xã Cư Drăm bơsram dròng cing gle mờ 2, 3 gùng tamya bơh cau Rơđê dê tàm hìu ồng tơn, mờ bơta kơp kờ` gơtùi sền gàr ală bơta niam chài bơh jo\ làng bol kòn cau Tây Nguyên dê.

Sap ntas cing gle mpong tàm hìu jòng ồng Dương Văn Tho tàm [òn Chàm A, xã Cư Drăm, kơnhòal Krông Bông neh gơ gơs mờng quèng ngan mờ làng bol tàm [òn tàm rlau 1 nam do. Bơh ală sap ntas ờ niam, krơi sơ bơi tàm ală ngai sơn rờp, bơh bơta bơ to pơlam jơh nùs ngan bơh nghệ nhân dê neh gơ gơs sap ntas ring niam. 

                              Ồng Dương Văn Tho (ơm đah ma) bal mờ ồng Y Jut Êban sền dơ\ tàp dròng cing gle

Oh Y Gôn Êban, ơm tàm [òn Chàm A, tus bal bơsram dròng cing pà git, bơh kàl rlô bơkang nam lài tus tu\ do, ala mờ mut nhơl điện tử tàm hìu drơng internet, oh neh geh is he in dùl bơta kờ` gơboh pa bơh bơta hòi jà jơh nùs ngan ồng Dương Văn Tho dê:

“Sơn rờp tu\ wa Tho tus tàm hìu oh dê den oh kung mong lah ờ bài bơsram dròng cing, mơya tơ nơ\ hơ\ wa tus tai sồr oh tàm hìu drơng internet den oh kung lòt bơsram drìng cing, hời rơ hời gơ gơs mờng, hơ\ sồng chài rlau tai jơnau tamya mờ jơnau dròng cing jà `ô tơr nờm. Oh mìng kờ` tơ nơ\ do gơtùi sền gàr sùm ală bơhìan niam chài bơh jo\ kòn cau Rơđê he dê”.

Ai gơ wèt mờ oh Dương Văn Tú, bơta kờ` gơboh niam chài cing mồng bơh bèp oh dê neh chul chồl nùs nhơm oh, dong oh [ươn git ală sap dròng mờ nghệ nhân bơ to wơl pah dơ\ bơsram: “Bơh sơn rờp kòn bơsram den kal ke ngan tài mìng go\ ală cau kra dròng cing, ai să tờm den ờ hềt tu\ lơi dròng. Geh nghệ nhân bơ to den tu\ do bol kòn neh git dròng cing kram do bloh”.

Cau pơlam ală oh in là nghệ nhân Y Jut Êban, ơm tàm xã Cư Pui, kơnhòal Krông Bông, càr Dak Lak. Ồng Y Jut pà git, să tờm ồng dê ờ geh ua\ mờng chài bơ to bơtê, mìng bơ to jat broă lơh lài nàng ală oh in jat mờ pơlam tơn tơl nă oh in. Rlau mờ hơ\, dròng cing pal dròng jat sap gơ gơs dùl mpồl ờ di là dròng rah rài is dùl nă den tàng broă bơ to kung ờ [uơn.

Ồng Y Jut yal, bơh sơn rờp ồng gam ờ suk broă ồng Tho tă is pria\ pờ ơdu\ bơ to dròng cing. Mơya tu\ go\ ồng Tho lòt tơl hìu hòi jà làng bol ai oh kòn he in lòt bơsram dròng cing, tă pria\ ơpah cing ală oh in tàp tai. Geh ală mang, trồ mìu sơr, ală oh ờ lòt bơsram, ồng Tho neh tus tơl hìu rò ală oh tus ơdu\ bơsram.

Sền go\ bè hơ\, ồng Y Jut kung jơh nùs kờ` broă do, ờ ngòt kal ke, lời ua\ tu\ tơngai, dà kơl hề nàng bơ to ală oh in:

“Bơh sơn rờp tu\ a` tìp bi Tho den bi geh lùp là pờ ơdu\ bơsram dròng cing, ja` mồng ai kơ nòm dềt in, klo đơs Y Jut là nghệ nhân den tàng a` jà bi tus bo to ơdu\ bơsram in tàm hìu a`. Bơh sơn rờp den a` ờ đòm, mơya hời rơ hời den a` dờp lòt bơ to dròng cing. A` neh dờp jơnau jà den go\ bi Tho tă is pria\ nàng kơ lôi rơcang ală sau in den tàng a` kung lời dùl êt tu\ tơngai bơh hìu tus ndo nàng bơ to”.

Rlau 1 nam bơsram ndang mờ pơlam tàp ndang, tus tu\ do, mpồl dròng cing gam 9 nă oh klau bơh 12 tus 17 sơnam ngan ngồn geh bơta kờ` gơboh mờ bơta chài, gơtùi dròng chài ngan ală jơnau dròng cing kươmàng bè wă nac, jà `ô tơr nờm. Tu\ do, mpồl dròng cing kung gam gàr sùm broă pơlam tàp pah poh bơh 1 tus 2 dơ\ nàng ờ hui\.

Ồng Dương Văn Tho yal, do ngan là bơta chờ hờp gơ wèt mờ ồng. Mờr 30 nam đềt mềr mờ [òn lơgar mờ lơh bơr tơu cau Rơđê dê, sền go\ bơta roh hui\ niam chài kòn cau Rơđê tàm [òn dê, ồng sơlơ kơp kờ` gơtùi lơh broă lơi hơ\ nàng sền gàr, mblàng wơl kòn sau in. Bơh bơta gơguh jak bơh ală oh dê tàm ơdu\ bơsram, ồng Tho kơp kờ`, tơl nă cau tàm mpồl geh pơn jat tai mblàng wơl bơta kờ` gơboh nàng sap ntas cing geh mpong sùm. Mơkung geh tai ua\ cau at tê bal nàng mpồl dròng cing ngai sơlơ geh tai ua\ cau tus bal, gàr sùm jo\ rlau tai: “Bơh sơn rờp a` mìng sơ nơng tus [òn lơgar gời, sơ nơng tus niam chài bơh jo\, tơ nơ\ do ală sau digơlan ờ gam git niam chài he dê bè lơi tai. A` sơ nơng tềng đap mat là pờ 1 ơdu\ bơ to ală sau jak bè cing in, nàng tơ nơ\ do pơn yơu tơ nơ\ do a` ờ gơtùi lơh tai den ală sau geh bơ to wơl ală sau dềt rlau in tai. Ai tơ nơ\ do nàng ală sau in geh dờp kuơ, dilah gơtùi lơh broă lơh nhơl chờ [òn lơgar den sơlơ niam rlau, ai tu\ do den mìng kơp kờ` là ală cau geh nùs nhơm niam geh bal bơta kờ` gơboh gùng đơs crih Tây Nguyên bè a`, geh pơgồp bal bơta pràn nàng pờ tai nđờ ơdu\ ai ală sau pơn jat tai in.”

Broă lời is tu\ tơngai, tă is pria\ nàng pờ ơdu\ bơsram dròng cing mờ ơdu\ tamya tàm hìu là broă lơh pa, dơ\ sơn rờp geh tàm kơnhòal Krông Bông. Bơh hơ\ neh pơgồp bơnah tam gơl jơnau git wă bơh làng bol dê, kươmàng là cau Rơđê tàm [òn lơgar tàm broă sền gàr mờ tơnguh ală bơta kươ niam chài kòn cau dê. Broă lơh do kung pơgồp bơnah lơh gơlik anih nhơl niam ală ơruh pơnu, kơ nòm pa tàu in, dong ală oh git ală phan teh gùng đơs crih bơh jo\, bơh hơ\ lơh gơlik bơta kờ` gơboh mờ bơta kơp kờ` geh sền gàr niam chài cing mồng.

Cau cih H’Xíu – Cau mblàng K’Duẩn