VOV4.K’ho- Gơwèt mờ cau Rơđê tàm càr Dak Lak, bơh yô yau, mbòr dà bồ tô sùm geh sền là gùng dà kis bơh ƀòn lơgar dê. Tŭ do nàng gàr mbòr dà hòr sùm mờ sàng goh nàng gơtùi ngui tàm rài kis pah ngai, uă ƀòn cau Rơđê sùm git wă sền gàr tiah ơm kis uă ngan. Gơ wèt mờ khi, sền gàr tiah ơm kis bồ tô dà hơ̆ là broă nàng sền gàr mbòr dà- là gùng kis bơh ƀòn lơgar dê.

Pah tŭ àng drim gờñ halà trồ mho jơla, mbòr dà Dăm Yi tàm ƀòn Sah A, xã Ea Tul, kơnhoàl Cư Mgar, càr Dak Lak sùm geh uă ngan cau kra, cau kơnòm. Hiòng dà mrềt lơ ngờm, sàng goh hòr bơh ală ding gle gơ tuh tàm pơnai lŭ, pang ndàp, lơh gơlik sap ntas niam ngan. Bơrlŭ bal mờ sap ntas dà hòr là sap đơs bơh ală oh mi cau ùr dê lòt àñ dà nàng cèng rê hùc, halà sap ñŏ nhơl dà bơh mpồl kòn se dê lòt jat mè bèp um tu, pìh phan. Mò H’Ven Ayun, ơm tàm ƀòn Triă, xã Ea Tul pà git, cau Rơđê bơh yai sùm rơ wah tiah nàng lơh ƀòn pal geh dà sàng goh, dà hòr sùm ngai mang, hòr sùm gùt nhai gùt nam, ờ tŭ lơi soat.

Uă cau Rơđê kung gam gàr bơta mờng quèng pah ngai 2 ƀùi, àng drim mờ trồ mho lòt àñ dà rê ngui

Dà là bơta tờm rài kis dê cèng tus làng bol in kàl lơh sa gơs niam, hờm ram, brê là tiah ndu gơn rơh sền gàr ƀòn lơgar in. nàng geh dà sàng mờ kloh, làng bol tàm ƀòn bal mờ gơp sền gàr tờm chi bồ tô. Tài làng bol git brê roh den dà kung soat, tơl tờm chi dờng gơtìp mus kơl là dùl hiòng dà tàm ù gơtìp soat. Roh brê, roh mbòr dà den ƀòn lơgar kung ờ gam tai. Bè hơ̆ den tàng, brê gùt dar mbòr dà geh làng bol sền gàr bè ờs. Mò H’Ven AYun pà git, pah poh, làng bol geh pơs wàs mbòr dà gơ in sàng goh: “Mbòr dà bơh cau Rơđê dê bơh yô yau là hòr is, là bơh bồ tô tiah geh uă tờm chi dờng sơnam, dà sàng ngan. Tŭ geh mìu den dà mìu geh cò pơrdô jơh ală bơta ƀơ̆ ƀơl, nha chi ồm mờ sồ siă ală bơta den làng bol geh pơs wàs sàng goh, digơlan là pah nhai lơh dùl dơ̆ nàng gàr hiòng dà in geh sàng goh sùm”.

 Mbòr dà mờ chi che tơlir là tiah tus geh kờñ ngan bơh cau kra cau, kơnòm dê

Tŭ do, bulah tơl hìu neh geh dà tơrlung, dà măi nàng ngui, mơya uă cau Rơđê kung gam gàr bơta mờng quèng pah ngai 2 ƀùi, àng drim mờ trồ mho lòt tàm dà mbòr nàng àñ dà rê ngui. Ală tŭ àñ dà là tŭ mờ tơl nă cau tìp mat, lùp còp bal mờ gơp, boh bơr chờ hờp ngan. Dilah bè lài do, ală gơl gùng lòt bơh ƀòn mù tus mbòr dà là gùng dềt, kơh den tŭ do, tàm uă ƀòn, gùng lòt tus mbòr dà neh geh tuh mờ bê tông, geh lơh gơs kai ntùng nàng ờ gơtìp ntiar. Tàm 2, 3 tiah, jơh bal tàm tiah kơlik mờ ding jun dà kung geh tuh mờ bê tông sơl, ngui ală ding lòs nàng lơh bòng dà. Jat mò H’ Djuôn Niê, ơm tàm ƀòn Phơng, xã Ea Tul, kơnhoàl Cư Mgar đơs, broă lơh do dong ală mbòr dà sàng goh rlau. Tŭ gùng lòt rê ƀuơn den ngai sơlơ geh uă cau tus mờ mbòr dà, kờp bal mờ nac nhơl chờ bơh tiah ndai tus: “Bơh tŭ git tus broă lơh tuh mờ bê tông, sơmang nàng gơ in sàng goh, dong dà geh sàng goh, ờ gơtìp sồ siă ƀơ̆ ƀơl. Bol hi kơp kờn là mbòr dà gam gơtùi gàr bè ờs ală tờm chi jŏ nam bồ tô mbòr dà, chi che den pal sền gàr, ờ gŏ di mus kơl, geh chi che den hơ̆ sồng gơtùi gàr dà, geh sùh iò den dà hơ̆ sồng gam mờ ờ gơtìp soat, nàng gùt nam gùt nhai sùm geh dà hòr”.

Tŭ do uă mbòr dà neh geh lơh niam wơl mờ bê tông, sơmang

Tŭ do, mờ bơta tam gơl pa, uă mbòr dà tàm ală ƀòn cau Rơđê dê hời rơ hời ờ gam tai halà gơtìp sang tĕ gời. Jơnau là tài bơh tờm chi jŏ nam gơtìp kơl mus, bă brê bồ tô ờ gam tai lơh soat jơh dà tàm ù, lơh mbòr dà ờ geh dà, halà dà ờ gam sàng goh tai. Tềng đap bơta do, gơnoar atbồ 2, 3 tiah tàm Dak Lak geh broă lơh ai wơl ală bă tiah gùt dar mbòr dà nàng rề ơnàng bă brê bồ tô, tă priă lơh wơl ală mbòr dà ai ƀòn lơgar in. Bè tàm sơnah ƀòn Đạt Hiếu, thị xã Buôn Hồ, tŭ do, bă brê bồ tô mbòr dà tàm ƀòn Kli A mìng gam mờ 1 sàu. Jat mò Nguyễn Thị Trúc, Bí thư Đảng ủy sơnah ƀòn Đạt Hiếu đơs, sơnah ƀòn gam tơnguh mhar tơngai ai wơl 800 thơk vuông ù gùt dar tiah mbòr dà ƀòn Kli A: “Sơnah ƀòn sền gròi ngan tus broă sền gàr mbòr dà kung bè sền gàr tiah ơm kis, đơng lam jơh nùs tàm broă rơndap ù tiah mbòr dà do, tơmut bă ù hơ̆ tàm rơndap ù tiah nàng he in atbồ. Gơ wèt mờ làng bol tàm ƀòn do den khi kung git wă uă ngan tàm broă sềngàr tiah ơm kis tàm do mờ sền gàr mbòr dà, khi kunh lơh jat jơh nùs, ờ sang sồ siă lik hờ tiah ơm kis tŭ ơm kis tàm do, chi che tàm tiah mbòr dà khi kung sền gàr, ờ kơl mus, mờ khi sền gàr nền nòn ngan”.

Ai tàm kơnhoàl Cư Mgar, bơh nam 2011, Huyện Đoàn Cư Mgar neh lơh niam wơl 2, 3 mbòr dà mờ broă wàs kloh niam tiah ơm kis, tuah wàs gùng dà hòr, mblàng yal tơnguh jơnau git wă tàm broă ngui mờ sền gàr dà, sền gàr brê bồ tô. Gah niam chài kơnhoàl kung lam lơh ală broă lơh sền gàr niam chài bơh jŏ, tàm hơ̆ geh mbòr dà mờ ală broă lơh yàng dà mbòr. Ồng Y Mang, Phó Kuang atbồ Phòng Văn hóa- Thông tin kơnhoàl Cư Mgar pà git: “Tàm tơngai lài, Phòng Văn hóa- Thông tin geh cribơyai mờ Ủy ban Nhân dân kơnhoàl bơyai lơh niam wơl mbòr dà ai làng bol in. Tàm hơ̆ lơh broă mờ gah Môi trường đal git bă tiah, sền gàr tiah gùt dar mbòr dà, tam chi mờ crơng gơs mpồl đal git bă tiah sền gàr, prap gàr mbòr dà bơh làng bol kòn cau dê. Rlau mờ hơ̆ tai pal sền gàr rài kis niam chài, ngan là niam chài làng bol kòn cau dê, gàr sùm broă lơh yàng mbòr dà, kơp kờñ bơta niam chài geh sền gàr mờ dơ̆ 2 tai là gàr dà in geh sàng goh”.

Bơh jơnau git wă sền gàr mbòr dà – hiòng dà rài kis dê, cau Rơđê tàm càr Dak Lak neh git uă rlau tai bè broă sền gàr tiah ơm kis, sền gàr brê bồ tô nàng sền gàr hiòng dà geh is bơh ƀòn lơgar dê. Kơnờm bơh hơ̆, ală mbòr dà bơh cau Rơđê dê kung gam geh gàr bè ờs, là dùl bơta niam chài krơi is in pal sền gàr ală rơnàng tơnơ̆ do in.

Cau mblàng K’Duẩn