VOV4.K’ho – Cau Mơ Nâm (dùl sơnĕ bơh cau Sơdàng dê) tàm ƀòn Kon Du, xã Măng Cành, kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum trah mòn rùp bơh dơm chi ờ mìng gơ jat bal mờ ală broă lơh chờ, lơh yàng mờ gam là broă nàng ală cau gam kis kah kơlôi wơl ală jơnau kir sơnrai, rùp rài gơ jat bal mờ cau neh sang rài tàm ƀòn. Ală pang rùp drà mòn mờ dơm chi bè dang che tơrbŏ, pơyua nùs nhơm bơh rơnàng kòn sau dê tus mờ mò pàng, dong khi sền gàr rài kis, lơh broă, lơh sa bơh jŏ jơi bơtiàn kòn cau dê. Tŭ do, tàm ƀòn Kon Du, ờ mìng geh cau klau mờ 2, 3 nă cau ùr kung git trah mòn rùp mờ dơm chi sơl.

Ồng A Gông, kòn cau Mơ Nâm, dùl sơnĕ bơh cau Sơdàng dê tàm ƀòn Kon Du, xã Măng Cành, kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum là Nghệ nhân ưu tú trah mòn rùp dơm chi bơh jŏ. Bơh tŭ gam dềt, nghệ nhân A Gông neh kờñ trah mòn rùp dơm chi. 

                                                            Nghệ nhân ưu tú A Gông pơlam ơruh pơnu trah rùp

Pah dơ̆ cau tờm tàm hìu bơnhă halà cau tàm ƀòn trah rùp dơm chi, ồng ndrờm nggui sền lơm. Tài kờñ gơboh den tàng ồng neh ờ ngòt bòl glar bơsram, đòm jat, tàp lơh hơ̆ sồng gơ gơs cau trah rùp dơm chi chài ngan tŭ mìng rơp pa 20 sơnam. Tơnguh bơta chài să tờm dê, ồng jơh nùs ngan tus bal ală broă lơh niam chài, ngai chờ trah mòn rùp dơm chi bơh jŏ tàm càr. Bơdìh hơ̆ tai, ồng gam jơh nùs bơto wơl broă trah rùp dơm chi ai ală ơruh pơnu, kơnòm pa tàu tàm ƀòn in.

Nghệ nhân A Gông pà git “Nàng gơ gơs cau trah mòn rùp jak, bơdìh mờ bơta chài rơgơi să tờm dê, bồ tơngoh git niam chài, mpàng tê chài rơgơi gam kờñ pal geh bơta jơh nùs, kơ̆ nùs, git ơt ơl, tài tơl jơnau bơceh, gùng trah mòn mờ sùng, gùng trah mòn mờ yoas halà mờ pềs ndrờm pal geh bơta kờp dŭ mờ geh bơta di pal uă. Trah tìs dùl dơ̆ digơlan lơh aniai jơh dùl jơnau kờp dŭ, rùp să bal bơh jơh rùp mòn dê neh geh rơcang lài hơ̆.

Jòi geh cau geh bơta chài trah mòn rùp dơm chi neh kal ke, hòi jà khi bơsram hơ̆ sồng bơto wơl gam kal ke rlau tai. Bulah bè hơ̆, mờ bơta lơh ngan bơh Nghệ nhân A Gông dê bal mờ uă cau dờng sơnam ndai dê tàm ƀòn, tŭ do ƀòn Kon Du geh uă ngan ơruh pơnu git trah mòn rùp dơm chi bè A Rể, A Naia, A Niêm, A Ia. Kuơmàng, tàm ƀòn Kon Du gam geh 2, 3 nă cau ùr git trah mòn rùp dơm chi tai.

                                           Trah mòn rùp dơm chi là broă nàng kah kơlôi bè ală cau neh sang rài

Jat jơnau yal bơh nghệ nhân A Gông dê, ờ ndrờm bè ală jơi bơtiàn kòn cau ndai, trah mòn rùp dơm chi gơ jat bal mờ bơhiàn lơh hìu ƀồc, cau Mơ Nâm tàm ƀòn Kon Du trah mòn rùp dơm chi nàng ai tơnggŏ wơl rùp să mờ kah kơlôi tus cau tờm, cau tdờng sơnam tàm ƀòn neh chơt. Rùp să geh trah mòn sùm geh rơ wah gơ jat bal mờ rài kis pah ngai, digơlan là rùp să mè bèp lòt lơh mìr, cau klau ià sùng lòt tàm brê, ồng kra dròng cing jañ mồng, ồng kra ià tạ, mò kra bŏ phe, mò kra àñ dà...

Rài yau, tŭ tus mờ ală dơ̆ lơh chờ, lơh yàng bơh ƀòn dê bè lơh yàng lơh wàng ròng rơpu, làng bol ƀòn Kon Du geh ià rùp trah mòn tàm tê hơ̆ sồng tamya gùt dar tàm hìu rơng halà hờ bơdìh ƀlàng hìu rơng tàm sap ntas cing mồng tàm trồ mang. Tus àng drim gờñ ngai tơnơ̆, lài mờ tŭ lòt tàm sre sih tam, làng bol tàm ƀòn geh lòt hờ tơnơ̆ hìu, tồt rùp trah mòn tềng đap wàng rơpu, sih pơgap bơh 20 tus 30 gar kòi gùt dar rùp trah mòn nàng mò pàng in sền gàr, dong kờl hìu bơnhă geh dùl kàl lơh sa tơnhàu geh uă.

Tŭ do, tŭ mpồl bơtiàn bơtàu tơnguh, bơdìh mờ ngui sùng nàng trah dơm tờm chi, yoas nàng trah gơs rùp ing mờ pềs nàng trah mòn gơs rùp mùl màl, làng bol ƀòn Kon Du gam ngui phan trah mòn dơm chi bơh cau chài trah mòn dê nàng ƀuơn tàm broă lơh gơlik rùp ală bơta dềt kờñ pal geh bơta nền nòn bè muh mat, 2 đah mat, nau tê, nau jơng, rùp bơka tàm phan soh.

Bơdìh mờ trah ală rùp dềt nàng ià tàm tê, làng bol ƀòn Kon Du gam trah ală rùp dờng 40 phơng, jơnhua 1 thơk mờ nggùl nàng lơh quèng mờ ală jơi bơtiàn kòn cau ndai. Phan nàng trah rùp sùm là dơm chi cà chếch, dổi, sơn pơrhê, tài do là ală tờm chi jai kong mŏ sa mờ sơndră wơl bơta tơrdàng pràn ngan.

Nghệ nhân A Gông pà git “Pah dơ̆ tus bal tìp mat trah rùp dơm chi bơh jŏ mờ ală jơi bơtiàn kòn cau ndai, bol hi geh tŭ niam nàng yal tơnggit bè niam chài trah mòn rùp bơh jŏ kòn cau Mơ Nâm dê, ai tơnggŏ bơta chài rơgơi bơh să tờm dê mờ geh bơsram, prap gàr tai uă mờng chài bơh bơta chài trah mòn rùp dơm chi bơh ală jơi bơtiàn kòn cau ndai dê. Bè dơ̆ tìp mat trah rùp dơm chi bơh jŏ mờ kòn cau Jrai tàm càr Gia Lai neh bơsram bơta chài ngui ală tờm chi gơtìp ồm, rơkuet rơkue nàng bơceh mờ trah gơs ală rùp mòn dipal mờ rùp să bơh tờm chi hơ̆ dê.

Mờ ală cau trah mòn rùp bơh jŏ tàm ƀòn Kon Du, bơta huềng gơ ơm tàm tơl nơm rùp trah mòn geh ai tơnggŏ bơh rùp să jan mờ muh mat. Muh mat, 2 đah mat, tơrnò mat, tơr mồ, 2 đah tồr, muh, jơh ală pal ndrờm mờ cau tŭ gam kis. Rùp rài khi bè lơi, khi kis, lơh broă, lơh sa bè lơi, cau trah rùp pal ngui bồ tơnggoh kah he dê nàng trah wơl gơ in dipal tàm rùp mòn.

Nghệ nhân A Gông kung bè hơ̆ sơl, ală rùp să, jơnau kir sơnrai mờ cau tờm, cau dờng sơnam tàm ƀòn neh sang rài ồng sùm kah loh mờ prap tàm nùs. Nàng hơ̆ sồng pah tŭ ru, ồng nggui tềng đap hìu rơng hìu bơnhă dê, trah ală rùp mòn dơm chi nàng kah kơlôi, pơyua nùs tồr he dê gơ wèt tus mờ ală cau neh sang rài.

Cau mblàng K’Duẩn