VOV4.K’ho-Ngai do, tàm càr lơgar Hà Nội mut lơh yŭ rơyùm Pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội khóa 15. Kờp dŭ  tơngai lơh broă bơh Quôk hội dê dơ̆ do là 20 ngai, geh tơn jơh tàm ngai dơ̆ 6, ngai 17/6/2022. Pơrjum neh geh rơcang lài nền nòn bè tơngume, bơh bơta tơnguh ală bơta tam gơl pa neh geh ngui geh cồng nha tàm ală dơ̆ pơrjum lài, tơrgùm sền sơ wì uă broă kuơmàng dà lơgar dê. Lài mờ ngai geh lơh pơrjum, tàm ală càr, ƀòn dờng neh geh lơh uă broă lơh tìp mat cau tĕ khà nàng kwang bàng Quôk hội in git bơta kơp kờñ bơh làng bol dê.  

Tàm pơrjum dơ̆ 10, tềng đap bơta đơng lam bơh Củ tịc Quôk hội ồng Vương Đình Huệ dê, Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội ai jơnau đơs nền nòn bè broă rơcang lài tơngume pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội khóa 15, geh broă bơyai lơh pơrjum, kờp dŭ lài tơngume, kờp dŭ lài broă lơh, tŭ tơngai mut pơrjum, tŭ tơngai tơn jơh pơrjum, broă lơh rơcang lài, sền gàr lơngap lơngai ờdo ờdă rơcang sơndră kòp bơ tờp, yal tơnggit mblàng yal jơnau ai dơ̆ pơrjum in. Jat broă lơh, tàm pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội geh sền sơwì ring bal 5 rơndap lơh adat, 4 jơnau rơcang cih Nghị quyết, geh: Adat kảñ sát kơ động, Adat lơma (tam gơl), adat tac ƀảo hiểm (tam gơl); adat tàm pơrlòng, pà khà jờng (tam gơl); Adat tam gơl, bơ tơl 2, 3 bơta bơh Adat geh ngui phan bơh bồ tơngoh jak; Nghị quyết bè lơh tơrlòng lài broă lơh lam lơh cau lơh broă, pơlam jòi broă lơh, bơto broă lơh ai cau tìs bơdìh hìu jàm in; Nghị quyết bè broă lơh bơt bơtàu adat boh lam, kơrnuat boh lam nam 2023, tam gơl broă lơh bơt bơtàu adat boh lam, kơrnuat boh lam nam 2022; Nghị quyết lơh jat kơrnuat pal jat pơrjum Quôk hội (tam gơl); Nghị quyết bè lơh tơrlòng lài 2, 3 kơ cế, broă lơh krơi is bơtàu tơnguh càr Khánh Hòa.

Quôk hội geh ai jơnau đơs tàm 6 rơndap lơh adat boh lam, geh: Adat nhơm zờu (tam gơl); Adat rơcang sơndră tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă (tam gơl); Adat Lùp sền (tam gơl); Adat lam lơh jat làng bol lơh tờm tàm kâp hơ đơm; Adat tam gơl, bơ tơl 2, 3 bơta bơh Adat tần số vô tuyến đèng; Adat kham kòp, sơm kòp (tam gơl). Bè ală broă lơh sa- mpồl bơtìan, kes priă dà lơgar, jat sền mờ ală broă kuơmàng ndai, Quôk hội geh sền sơ wì ală jơnau yal bè kơlôi sơ nơng bơ tơl cồng nha lam lơh broă rơndap lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtìan mờ kes priă dà lơgar nam 2021; broă lam lơh broă rơndap lơh bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtìan mờ kes priă dà lơgar ală nhai bồ nam 2022. Ring bal kờp dŭ tă dơ̆ ngui kes priă dà lơgar nam 2020. Sền sơ wì Jơnau yal bè broă lơh lam lơh ngan ngồn tềm pềr, sơndră hoàc huơr nam 2021 mờ 2, 3 tơngume kươmàng ndai.

Lài mờ tŭ pơrjum geh lơh, tàm ală càr Tây Nguyên kung bè gùt lơgar neh geh lơh broă lơh tìp mat cau tĕ khà. Ủy ƀan Mặt trận dà lơgar Việt Nam yal jơnau yal tơrgùm jơh jơnau đơs, jơnau dan bơh cau tĕ khà mờ làng bol dê pơyua tus pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội khóa 15. Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội yal cồng nha jat sền broă bơsong jơnau dan, jơnau đơs bơh cau tĕ khà dê pơyua tus pơrjum dơ̆ 2, Quôk hội khóa 15.

Ồng Phan Đình Trạc tìp mat cau tĕ khà kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng

Cau tĕ khà Tây Nguyên geh jơnau đơs pơyua tus ală kwang bàng Quôk hội uă broă kal ke, ờ niam pal geh càr, kơnhòal mờ dà lơgar sền gròi tă bơsong. Hơ̆ là broă lam lơh rơndap ù tiah, bơtàu tơnguh phan bơna tiah drà ƀòn lơgar pa gam geh lơh lơyài ir; sră nggal lơh broă gam kal ke, ngan là sră nggal gơ rềng tus broă lơh wơl, tam gơl, lơh pa sră ngui ù; broă lơh ai ù, tơm wơl priă ai ù lam lơh ală broă lơh drơng mpồl bơtìan gam uă bơta ờ niam; bơta mus kơl brê, sơ gràm ù, tơnhàu phan kuơ tàm ù gơguh uă; broă lơh rơcang sơndră sa kuề sa kùa geh tŭ, geh tiah gam lơh ờ hềt kràñ, bơta tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă, tam lơh tàm hìu bơsram gơguh uă pal đơs lài ngan... Dùl broă geh làng bol cau tĕ khà sền gròi uă ngan rlau jơh hơ̆ là khà priă blơi phan gơguh jơnhua. Tàm hơ̆, khà priă blơi phan drơng lơh sa suơn sre gơguh jơnhua nisơna, tàm tŭ anih blơi phan lơh gơs bơh suơn sre den ờ kơ̆ kơljap, lơh broă lơh sa tàm tiah tam uă biap gơtìp uă kal ke. Cau tĕ khà Phan Tùng Châu, ơm tàm thôn Nghĩa Hiệp 2, xã Ka Đô geh jơnau dan: “Tŭ do, phan ngui tàm broă lơh sa sươn sre geh khà priă tac kas ir, pơn yơu dùl ƀàu phơng den tac 1 tơlak 350 rbô đông, ai lài do mìng tac 950 rbô đông dùl ƀàu, tàm tŭ biap ală bơta tàm do den khà priă tac lơyah, anih blơi ờ kơ̆ kơljap. Dan kâp hơ đang lơh bè lơi nàng phan bơna ngui lơh broă geh kơ̆ kơljap khà priă nàng làng bol in ờ huan kal ke”.

Tàm Dăk Lăk, tàm dơ̆ lơh broă bơh Mpồl kwang bàng Quôk hội càr Dăk Lăk dê mờ Ủy ƀan Ñân zân càr mờ ală sở, mpồl, gah broă lơh nàng rơcang lài ală tơngume tus bal pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội khóa 15, uă jơnau đơs gơ rềng tus kơ cế, broă lơh dong kờl tàm bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtìan càr dê neh geh bơ tơl tàm jơnau rơcang cih jơnau yal nàng ya Quôk hội in. Bè broă bơtàu tơnguh năng lượng lơh geh wơl, Dăk Lăk geh bơta pràn dờng ngan bè đèng càl, đèng mat tơngai, den tàng tàm gùng dà bơtàu tơnguh năng lượng gơlik wơl tus nam 2045, Cíñ phủ, Ƀộ Kông thương pal sền sơ wì tơnguh bơta pràn nàng bơtàu tơnguh năng lượng lơh geh wơl tàm Dăk Lăk. Ồng Vũ Đình Trưng, Phó Kwang atbồ Sở Kông Thương càr Dăk Lăk sổ: “Tus nam 2045, bơta pràn đèng mat tơngai geh mờr 41%. Bè hơ̆ Dăk Lăk da tơnguh bơh 10 rbô tus 15 rbô MW là gơtùi. Nàng bơtàu tơnguh năng lượng gơlik wơl den bơta pràn dờng ngan bè ù tiah, phan bơna gùng che đèng geh uă ngan gùng che đèng 500 KV mờ trạm 500 KV tàm do. Den tàng bơta kòl bơta pràn tàm do ờ duh pal kơlôi rơcang”.

Dăk Lăk tìp mat cau tĕ khà lài mờ pơrjum dơ̆ 3, Quôk hội khóa 15

Dùl broă geh ală kwang bàng Quôk hội sền sơ wì ring bal tàm pơrjum do là Adat Ƀảo hiểm xã hội tam gơl. Tàm hơ̆ geh tơngume gơ rềng tus jơnau cih broă dong kờl bè rềs àr lơh broă mờ ƀảo hiểm ờ geh broă lơh. Ồng  Nguyễn Khắc Tuấn, Kwang atbồ Ƀảo hiểm Xã hội càr Dăk Lăk đơs là, tŭ lam lơh ală broă dong kờl gơ rềng tus tơngume do den gam rah rài, ờ hềt geh bơta ring bal: “Tŭ do bơsong ƀảo hiểm ờ geh broă lơh den gah Lao động lơh. Đah ƀảo hiểm xã hội mìng ai priă mờ tă priă. Rềs àr lơh broă den Ƀảo hiểm lơh broă kung gam bơsong mơya cih tàm Adat broă lơh den tàng kong kòl ngan. Bè hơ̆ den tàng kơp kờñ ală kwang bàng geh bơta sền sơ wì jơh ală bơta tàm Adat ƀảo hiểm tam gơl, lơh bè lơi lơh gơlik bơta ƀươn ngan rlau jơh ai cau lơh broă mờ làng bol in tŭ lam lơh jat broă lơh ƀảo hiểm xã hội”.

Cau mblàng K’Duẩn