VOV4.K’ho- Mìng tàm pơgăp nggùl nhai lơm, bơh lồi nhai 04 tus bồ nhai 05 do neh gơlik geh uă dơ̆ bŭ dà lơh uă cau chơ̆t, tàm hơ̆ cau gơtìp aniai tơrgùm uă tàm sơnam kơnòm bơsram. Do là bơta geh ngan pal đơs ngan tàm broă lơh sền gàr kơnòm dềt mờ rơcăng sơndră rềs àr bŭ dà ai kòn dềt in. Tŭ kàl rlô bơkang mờ nhai mìu, càl rbŭt dờng gam mờr tus, broă bơto re dà mờ bơto bơta chài ờdo ờdă tàm tiah dà ia ai kòn dềt in gam là jơnau geh uă mè bèp kơnòm bơsram dê sền gròi ngan.

Jăt Ủy ƀan Dà lơgar Sơndră wơl bơta aniai bơh trồ tiah mờ lòt jòi dong kờl rềs àr dê yal, tàm dơ̆ ơm rlô ngai 30/04 mờ ngai 01/05 pa do, jơh gùt lơgar geh rlau 14 nă kơnòm dềt chơ̆t nđàc sơngĭt ngan tài bơh bŭ dà. Lồi nhai 03 pa do, Dăk Lăk gơlik geh 7 dơ̆ bŭ dà lơh 16 nă oh dềt chơ̆t. Pa do ngan rlau jơh là dơ̆ bŭ dà gơbàn tàm càr Bình Phước lơh 6 nă kơnòm bơsram ơdŭ 11 chơ̆t tŭ um dà tàm dà dờng Đồng Nai...Do là bàr pe dơ̆ kơnòm dềt chơ̆t tài bơh bŭ dà gơbàn tàm tơngai rềp ndo. Bulah khà dơ̆ kơnòm dềt chơ̆t bŭ dà geh gơmù bơh ală nam mơya pah nam kung gam geh sơl rlau 2 rbô nă kơnòm dềt chơ̆t tài bơh bŭ dà. Pal muăt jrùm rlau là tŭ khà cau gơtìp aniai là kơnòm dềt mờ kơnòm pa tàu gam ngai sơlơ gơguh uă. Mơya, geh dùl bơta krơi sơƀơi ngan là broă bơto re dà mờ bơta chài kis gơs tàm tiah dà ia ờ hềt geh hìu bơsram, hìu bơnhă mờ mpồl bơtiàn sền gròi dipal, ờ hềt geh ai tơmut nàng bơto kơnòm bơsram bè dùl môn bơsram ngan ngồn. Kơnòm dềt gơtìp bŭ dà kung gam sơl là jơnau kah sùm, jê sồt sùm gơwèt mè bèp, cau pơgru mờ ală anih lơh broă geh gơnoar bè broă ătbồ, sền gàr kơnòm dềt tàm kàl rlô bơkang. Bi Nguyễn Thu Hương, ơm tàm quận Tây Hồ, ƀòn dờng Hà Nội, đơs là: Añ sơning là, anih lơh broă geh gơnoar, gơnoar ătbồ lơh bè lơi nàng kơryan geh jơnau bŭ dà tàm kơnòm dềt sơlơ uă sơlơ niam. Ngan ngồn là kơnòl bơh mè bèp dê là kơnòl tờm, kung pal ai kòn in lòt bơtê re dà. Dilah hìu bơsram ờ bơyai lơh den mè bèp kung pal jòi ală ơdŭ bơto re dà nàng ală kòn in bơsram, nàng ală oh in geh bơta chài tờm ngan nàng dilah ờ bơtuah gơtìp ntiar jơng gơdùh tàm dà den ală oh gam gĭt re, gĭt dong kờl is să tờm he lài mờ tŭ cau ndai tus dong kờl.

Tềng đăp jơnau gơguh tai ală dơ̆ bŭ dà tŭ pa mŭt tàm bồ kàl rlô bơkang, pa do, Thủ tướng Cíñ phủ geh sră pơyua sồr ală Ƀộ, Ngàñ, ală tiah sơlơ tơnguh tai broă lơh rơcăng sơndră bŭ dà kơnòm dềt. Tàm hơ̆, Ƀộ Giáo zụk mờ Đào tạo geh kơnòl lam lơh, bơto pơlam bơta gĭt wă, bơta chài rơcăng sơndră bŭ dà tus tơl hìu bơsram, ơdŭ bơsram, tơl nă kơnòm bơsram mờ kwơmàng là lài mờ pah dơ̆ tus kàl rlô bơkang; lơh pràn srơh bơto re dà ờdo ờdă ai kơnòm bơsram in tàm hìu bơsram.

Bulah bè hơ̆, tàm bơta geh ngan, ờ gŏ di là hìu bơsram lơi kung geh tơl bơta nàng lơh geh broă do, ngan là gơwèt mờ ală hìu bơsram dà lơgar dê. Mờ tàm Hà Nội tơn, uă ngan hìu bơsram ờ geh sơntèk re dà mờ ală càr, ƀòn dờng ndai kung ndrờm bè hơ̆ sơl. Geh tŭ, uă tiah gam ờ tơl pơgru sùm lơh kơnòl broă do, halà geh cau bơto re dà den ờ geh wơl sơntèk re. Uă tiah, ală pơgru gam pal bơto re dà...tàm sră, mìng bơto mờ bơr lơm tài bơh ờ geh anih nàng tàp re. Tơrgùm kờp bơh Vụ Giáo zụk tàp pràn să jan gơwèt Ƀộ Giáo zụk mờ Đào tạo dê, kờp tus lồi nam 2020, jơh gùt lơgar mìng geh 0,47% sơntèk re dà tàm dùl hìu bơsram. Mờ tam kâp đại họk tơn, mìng geh pơgăp 13% ală hìu bơsram geh lơh sơntèk re dà tàm hìu bơsram. Jăt mò Đoàn Thị Thu Huyền, Kwang ătbồ Mpồl hòi jà broă lơh dong kờl lơh sơnơm gùt plai ù (GHAI) tàm Việt Nam yal, tơngai gơbàn bŭ dà uă ngan là bơh nhai 04 tus nhai 06, uă ngan là tàm nhai 06, tŭ kơnòm dềt geh ơm rlô bơkang. Broă kơnòm dềt ờ gĭt re dà mơya kung gam lòt tus ală tiah geh dà dờng dà croh nàng nhơl bơsèl kờñ sền, kờñ gĭt, mè bèp lòt lơh broă ngài, tiah ơm kis ờ tơl ờdo ờdă, ờ geh kƀàng yal tơngkah lài tiah sơbơng roh...Mò Đoàn Thị Thu Huyền đơs là, môn re dà pal gơ gơs là môn pal bơsram tàm hìu bơsram. Bal mờ hơ̆, gơnoar ătbồ tiah hơ̆ pơgồp bal mờ làng bol lơh sơntèk re dà mờ geh bal ală phan ngui mblàng yal jơnau dipal mờ tơl kơnhoàl ù tiah, ƀòn lơgar. Mò Đoàn Thị Thu Huyền, đơs: Añ kờn đơs sùm tus bơta chài ờdo ờdă bơh kơnòm dềt dê gơrềng tus bơsram re dà ờdo ờdă mờ kwơmàng pal geh bơta chài kis gơs tàm tiah dà ia. Do là bơta tŭ do, kơnòm dềt Việt Nam ờ tơl ngan. Bol he pal lơh pràn rlau tai broă lơh mblàng yal jơnau, broă lơh bè bơto bơtê ai kơnòm dềt in bơh tŭ pa tơn jơh nam bơsram tơn mờ pal lơh jŏ jòng tus tàm nhai 09, nhai 10 tơn, hơ̆ là tơngai kơnòm dềt tus wơl hờ hìu bơsram nàng bơsram.

Mơkung kờñ pal geh tiah ơm kis ờdo ờdă pleh ngài tiah dà ia gơwèt mờ kơnòm dềt mờ geh ală kƀàng sơn tơ̆p tàm tiah sơbơng roh. Mò Đoàn Thị Thu Huyền, đơs tai: Broă lơh pơngàr, gròi sền broă kơnòm dềt ơm rềp mờ tiah geh dà ia, ngan là kơnòm dềt hơđơm 05 sơnam, hơ̆ là broă lơh geh cồng nha geh tơngŏ loh làng tàm uă lơgar tàm dunia. Hơ̆ là ală bơta tus bal dong kờl mhar, gơ gơtùi tam gơl geh tơn broă lơh bơh dùl nă kơnòm dềt dê, tam gơl bơta gĭt wă bơh dùl nă mè bèp dê, bơh hơ̆ lơh gơlik geh tiah ơm kis ờdo ờdă rlau. Añ ai lơh pơnyơu dùl kƀàng tơngkah geh sơn tơ̆p ơn tềng tơnau dà, tiah do là tiah sùm geh pơhìn bè bŭ dà, dà jrô. Añ sơnơng là, gơwèt mờ dùl ƀòn lơgar, dùl xã, sơnah ƀòn, kƀàng yal hơ̆ ờ gŏ jơh uă ir priă jền ờ mơya nàng hòi jà geh gơnoar ătbồ tiah hơ̆, nàng lơh crăp kƀàng yal mờ geh cau ơm sền den ờ di là tiah lơi kung gĭt wă geh ờ.

Tŭ do, Kụk Kơnòm dềt gơwèt Ƀộ Lao động, Thương ƀiñ mờ Xã hội pơn jăt tai pơgồp bal mờ Ƀộ Giáo zụk mờ Đào tạo sồr ngan, bơto tơngkah ƀòn lơgar lơh jăt broă lơh bơto yal bơta gĭt wă, bơta chài rơcăng sơndră bŭ dà tus tơl hìu bơsram, cơldŭ bơsram, tơl nă kơnòm bơsram, kwơmàng là lài mờ dơ̆ ơm rlô bơkang gam mờr tus rềp. Sồr ală tiah pal sơlơ lòt sền, sền swì, lơh sră wăc rùp yal lài tiah pơhìn gơbàn uă bè rềs àr bŭ dà mờ geh broă lơh bơsong di tŭ. Ală càr, ƀòn dờng pal geh kơnòl sồr ală kâp sền gròi tàm jàu, pơgồp bal ătbồ kơnòm bơsram tàm tơngai ờ lòt bơsram, ngan là tàm dơ̆ ơm rlô bơkang, mờ ală tơngai càl rbŭt dờng, mìu dà tih dà cò, trồ tiah lơh aniai; hòi jà ală hìu bơnhă rơcăng lài lam kòn lòt bơsram re dà mờ bơsram bơta chài ờdo ờdă tàm tiah dà ia. Mò Vũ Thị Kim Hoa, Phó Kwang ătbồ Kụk Kơnòm dềt, Ƀộ Lao động, Thương ƀiñ mờ Xã hội pà gĭt: Tàm kàl rlô bơkang den să tờm cau dờng pal geh bơto pơlam kơnòm dềt in, ală jơnau pơhìn digơlan gơlam tus bơta bŭ dà nàng kơnòm dềt in geh broă chài rơcăng pleh. Mè bèp mờ cau sền gròi kơnòm dềt pal sùm kờp sền tiah ơm kis tàm hìu bơnhă kung bè gùt dar he, ală jơnau pơhìn lơi lơh gơbàn bŭ dà ai kơnòm dềt in bè ală hìu bơnhă geh yang, geh thùng dà, geh sơntèk dơng dà den pal lơh bơlnơ̆p ndơl, brong dà pal lơh bơlnơ̆p ndơl, geh tơnau dà pal lơh pơngàr căng wơl. Tàm ƀòn dờng, tŭ neh ngui phan ơn pơdơng dà den pal tuh tĕ. Ală mè bèp kung pal sơlơ sền ală jơnau yal, bơta gĭt wă bè rơcăng sơndră bŭ dà kơnòm dềt mờ tŭ do Ƀộ Lao động, Thương ƀiñ mờ Xã hội, ală ƀộ, ngàñ neh lam lơh bơto pơlam uă ngan.

Broă bơto re dà ai kơnòm bơsram in neh geh ai tơmŭt tàm adat mơkung neh pà gĭt broă lơh nàng bơsong kal ke bè phan bơna, ală tiah kờñ pal ngui broă tàp pràn să jan, sơntèk re dà tàm ală anih tờm tàp pràn să jan ală quận, kơnhoàl nàng bơto re dà ai kơnòm bơsram in. Bulah bè hơ̆, dilah ală tiah lơi ờ geh ală broă lơh geh kwơ ngan ngồn, geh kal ke ngan lơh tam gơl bơta geh ngan kơnòm dềt chơ̆t tài bơh bŭ dà.

Cau cih Kim Thanh- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến