VOV4.K’ho- Tàm pơrjum dơ̆ 10 pa do bơh Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội dê,  ală kwang bàng neh dùl dơ̆ tai ai jơnau đơs bè rơndap lơh Adat rơcang sơndră tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă (tam gơl). Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội ring bal bè bơta kuơmàng pal lơh rơndap lơh adat, mờ kung sồr bơ tơl ală broă lơh tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă nàng đơs bơta geh ngan tàm rài kis mờ pleh lời huĭ broă lơh tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă, kuơmàng là kờp sền gơ wèt mờ broă lơh mè cồng pù pờng kòn is bơklau dê halà bơklau sơgràm aniai bic bài, pù pờng kòn is pơ ùr dê.

Tơnơ̆ mờr 15 nam lơh jat, Adat rơcang sơndră tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă neh lơh gơlik bơta tam gơl niam ngan bè jơnau git wă, pơgồp bơnah sền gàr cau gơtìp pù pờng tàm hìu bơnhă, lơh glài ală broă lơh, lơh tìs adat boh lam tàm rơcang sơndră tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă. Bulah bè hơ̆, kung gam uă broă lơh tìs geh khà lơh aniai kơn jơ̆ ngan, gơlik geh kal ke, tràl sơbil, ờ gơtùi git lài mờ kal ke lơh glài mờ ală jơnau cih bơh adat gam geh ai ngui tŭ do dê. Jat cồng nha lùp khàu dà lơgar yal nam 2020, tàm 3 nă cau ùr den geh mờr 1 nă cau gơtìp bơklau pù pờng să jan halà bic bài. Bơta pal đơs là geh rlau 90% cau ùr gơtìp bơklau lơh pờng ờ jòi bơta dong kờl.

Ală jơnau đơs sồr sơlơ tơnguh rlau tai ală broă lơh pơlam bè rơcang sơndră tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă; ală broă lơh bơto bơtê tam gơl broă lơh mờ broă dong kờl sền gròi broă lơh tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă. Mờ kung nàng kờñ cèng bơta pơhìn uă, jơnau rơcang cih adat boh lam pal cih jat gùng dà tŭ klo jơnau yal, jơnau yă bè bơta tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă den Kwang àng kâp xã geh gơnoar sồr cau geh broă lơh pù pờng tàm hìu bơnhă pal tus anih lơh broă Kwang àng kâp xã nàng lơh loh jơnau yal mờ bơsong broă gơlik geh bè tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă. Bulah bè hơ̆, Củ ñiệm Ủy ƀan Quôk phòng mờ sền gàr lơngap lơngai bơh Quôk hội dê ồng Lê Tấn Tới đơs là, rơndap lơh adat ờ hềt jàu gơnoar ai kwang àng xã in: “Broă lơh lơh pờng tàm hìu bơnhă là broă lơh tìs adat boh lam. Bulah hìñ sự, zân sự halà broă lơh tìs adat boh lam là kwang àng xã geh gơnoar bơsong. Jàu kwang àng xã in jat sền broă lam lơh jat, ờ ai ơm rềp... do là broă jàu kwang àng xã in kung kơn jơ̆ ngan. Jơnau cih kwang àng xã sồr cau lơh tìs lơh pờng tàm hìu bơnhă rê hờ anih lơh broă xã dê. Dilah pơn yơu 3 bơta do, cau ờ bài lơh jat den kwang àng xã lơh bè lơi? Den tàng jat añ là jàu gơnoar ai kwang àng xã in tàm adat do”.

Ủy ƀan Thường vụ Quôk hội sồr bơ tơl ală broă lơh tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă nàng gơtùi ai gŏ bơta geh ngan rài kis ờ pleh lời huĭ broă lơh tìs, ngan là tàm tơngai tŭ do, tŭ tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă geh đơs là gơlik geh uă ngan bal mờ uă broă lơh tràl sơbil, kal ke. Broă cih ală broă lơh tam lơh tam pờng tàm hìu bơnhă pal geh bơta gơ rềng mờ ală broă lơh rơcang sơndră, sền gàr mờ dong kờl cau gơtìp lơh pờng, geh broă lơh lơh glài cau lơh pờng tàm hìu bơnhă. Ƀộ trưởng Ƀộ Giáo zụk mờ Đào tạo ồng Nguyễn Kim Sơn đơs bơta geh ngan ală broă lơh geh sền là lơh pờng gơ wèt mờ kơnòm bơsram bơh tàm hìu bơnhă he dê tơn: “Bơdìh mờ ròng den gam bơto bơtê. Sang tĕ ờ bơto bơtê mờ bơto bơtê kràñ ir den kung pal geh sền là bơta pù pờng gơ wèt tus mờ kơnòm bơsram. Dơ̆ 2 là rồn bơklơn tàm broă sac rơ wah broă lơh, ai tơlik lài jơnau kờñ bơsram broă lơh ờ di mờ bơta kơp kờñ kòn dê. Mè bèp den kờñ kòn lơh broă mờ ờ dipal mờ pràn jak, bơta kơp kờñ kòn dê. Bơdìh hơ̆ tai, broă kơryan lam lơh ală broă lơh jat bơta kơp kờñ dipal kòn dê den bơta do kung pal sền sơ wì”.

Tềng đap bơta geh ngan do, Củ tịc Quôk hội ồng Vương Đình Huệ sồr pơn jat tai bơ tơl, lơh loh cau lơh pờng tàm hìu bơnhă gơ wèt tus mờ ală cau neh geh tŭ ơm kis bal, neh geh tŭ geh bơta gơ rềng ròng siam bè kòn ròng, mè bèp ờ bài ròng siam oh kòn mơya ơm kis bal mờ gơp; kuơmàng là kờp sền ală broă gơ wèt tus mờ bơta mè cồng pù pờng kòn is bơklau dê halà bơklau lơh aniai, pù pờng kòn is pơ ùr dê: “Đal git bè lơi, broă lơh bè lơi nàng tơrgùm tàm broă lơh. Tam lơh tam pờng gơ rềng tus bơta do kal ke ngan. Ală oh mi gah sền gàr adat boh lam, jak chài adat boh lam hìñ sự, kwang àng, viện kiểm sát, anih cah rơña... pal kơlôi sơnơngt ai. Kuơmàng sền gròi tus bơta mè cồng pù pờng kòn is bơklau dê. Bèp cồng halà tir, ờ di là cau kis bal hìu bơnhă mơya lơh aniai, pù pờng kòn is pơ ùr dê. Añ gŏ tàm adat do kơp kờñ pal lơh nền tus ală broă do”.

Cau mblàng K’Duẩn