VOV4.K’ho - Công nghệ tuh dà tềm pềr geh bal mờ broa\ tuh phơng tiêu in  gơ cèng bơta kuơ lơi? Geh dong  cau tam tiêu sền gròi geh khà niam bơh suơn tiêu? Mờ cồng  nha lơh sa gơ cèng wơl la mbè lơi? Thạc sĩ Phạm Công Trí, atbồ môn Ròt broa\ lơh sa suơn sre chi brê, Viện khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên geh mblàng loh làng rlau bơh bơnah ho jơnau lùp bơh cau ai tơnggit jơnau đơs VN tàm Tây Nguyên

-Niam sa\ thạc sĩ Pham Công Trí, dan ồng ai git bơta mùl màl bơh broa\ tam tiêu tu\ do tàm càr Daklak?

Thạc sĩ Phạm Công Trí: Tiêu la dùl tàm 10 bơta chi tam lơh sa suơn sre tờm ngan tơlik tac mờ lơgar ndai ai geh rlau 1 tơmàn dollar Mỹ dùl nam, den tàng tiêu tàm Daklak la dùl tàm ala\ chi tam geh pơrya lơh sa dờng ngan. Tiêu tàm Daklak den jơh ala\ cau blơi, ala\ mpồl phan te\, đơs la phan te\  bơkah ngan, khà niam tài bơh ù pơrhê bazan, gơtùi tam sơng ka sền gàr mờ bơta  duh mriềt trồ tiah  mang ngai niam.  Mìng  dùl bơta mờ ua\ ngan ala\ cau blơi tiêu he dê la khi  ờ suk ngan hơ\ la jơng ka bơh  sơnơm tu, sơnơm sền gàr phan tam. Tài, bol he geh dùl  tu\ tơngai mìu jo\ jòng lơh kòp chơt mhar, chơt lơỳai, ờ ua\ bơta bơsềt kòp. Ờ ua\ hìu nha\ geh ngui sơnơm sền gàr phan tam ờ mùl màl  ờ do ờ da\, geh tu\ ờ ua\ bơta sơnơm sền gàr phan tam tàm Việt Nam geh ai ngui mơya tàm châu Âu, châu Mỹ hala lơgar Nhờk den khi ờ dờp bơta jơng kah sơnơm hơ\. Do la dùl tàm ala\ bơta geh lơh tus bơta kuơ bơh tiêu dê geh gơ  tam gơl hat broa\ lơh gơ mù.

-Bè hơ\, jat ồng, nàng tơngguh bơta kuơ bơh  tiêu dê jat khà niam bơh  drà ka\ bro kal ke bè châu Âu, Mỹ, Nhật… den  cau tam tiêu tàm Daklak kờ` pal bơsong ala\ bơta lơi?

Thạc sĩ Phạm Công Trí:  Càr Daklak đơs is mờ ala\ càr geh tam tiêu đơs bal, drờm gam geh gùng lơh geh wơl tiah tam tiêu, mut lơh sa jat gùng kơljap, gàr niam tờm tiêu ờ gơbàn tu saniai nàng tơmù jơng kah sơnơm sền gàr phan tam. Càr Daklak kung neh geh gùng sơl nàng lơh gơs ờ ua\ mpồl hìu, hợp tác xã lơh is, nàng lơh geh khà niam bơh plai tiêu. Tu\ do,  tơnơ\ 2 nam  lơh broa\ jat gùng do den do la gùng  lơh niam.

Dùl bơta mùl màl tai mờ bol he go\, bơta tuh dà mờ tuh phơng , tu sơnơm tu  tềng rơyas la ala\ bơta pal sền ngan, ngan la tàm nhai mìu. Tàm broa\ geh ngui ala\ công nghệ cao tàm broa\ tam  tiêu, ờ ua\ broa\ lơh geh lơh gùt dar ròt phan tuh dà tềm pềr, pơnyơu bè: tuh phơng, bơsong ala\  bơta hữu cơ, ka` vi sinh dra\ wơl, sơnơm sền gàr phan  tam bơh ding tuh gơ geh ba\ tàm  rlau, sền gròi geh bơta khà jơng kah. Ròt tuh dà tềm pềr gơ kung lơh di ờ ua\ bơta khà kuơ màng la sền gàr niam ù, sền gàr dà mờ ala\ mpồl kơljap tàm dunia sền gròi ngan. A` pin là,  tàm tơngai tus  broa\ lơh tuh dà tềm pềr bal mờ ala\ broa\ lơh bơta chài geh bal geh la dùl tàm ala\ bơta ngui công nghê cao, dong broa\ tam tiêu bơh càr Daklak bơtàu tơngguh di gùng mờ kơljap.

-Ơ thạc sĩ, ờ ua\ làng bol ờ suk bè pria\ kas tu\ mut lơh ròt tuh dà tềm pềr tàm tam tiêu kơljap? Ồng gơtùi mblàng loh bè bơta do?

Thạc sĩ Phạm Công Trí:  Ua\ cau gam sơnơng la khà pria\ bcrri lơh la bơta lơh gơ kơryan  tờm ngan tus ròt ding mờ ma\y tuh dà tềm pềr, mơya mùl màl la ờ di bè hơ\. Cau tam den ờ hoan khin, khi ờ hềt geh jơnau yal tơnggit pa la bơta tờm ngan. Tài dùl kàl tuh, pria\ ngui tuh dà la dờng ngan. He lòng lơh dùl kờp du\ tàm dùl lồ tiêu, dilah tuh dùl dơ\ den  jơh bơh 2 tus 2 tơlak mơ gùl, dilah jơh mờ kàl  geh jơh di bơh 50-60 tơlak pria\ tàm dùl lồ, hơ\ la drờm mờ pria\ crap ding, ma\y tuh dà tềm pềr. Dilah tuh mờ ròt ding tuh bơh WASI den pria\  di 60 tơlak pria\ tàm dùl lồ, hala ròt tuh dà bơh lơgar Israel công nghê  cao rlau di 70 tơlak pria\ tàm dùl lô den ngan ngồn la mìng tơnơ\ dùl kàl tuh la làng bol neh gơ sal wơl pria\ bơcri blơi ding, crap ding mờ ma\y tuh dà. Mờ dùl bơta tai la, bơh ròt tuh dà tu\ do drờm geh ma\y  sền gàr bơh ngài. Bal mờ hơ\,  ròt ma\y do gam geh bal mờ  tuh phơng bơh dà den tàng bol he geh tềm pềr phơng tuh,  cau tuh phơng, sền gàr geh tu luh, kòp ồm rơyas tềng tiêu. Hơ\ la bol he sền gròi geh kòp chơt mhar, chơt lơ yài, kòp tiêu mòs  mờ khà pria\ geh tu\  drờm mờ 1/3 pria\ ngui bè ờs.

-Ưn ngài thạc sĩ ua\ ngan.

                               Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp