VOV4.K’ho - Mờ broă mut ngui công nghệ [ồm dà tềm pềr pơgồp bal mờ ơn phơng bơh [ồm dà, uă suơn kơphe tàm Dak Lak gam gơs niam ngan, ai cồng nha tơnhàu jơnhua rlau, mờ gam tềm pềr priă ơpah cau lơh broă, blơi phơng sih mờ dà. Do là dùl broă lơh geh cồng nha nàng rơcang sơndră trồ prang dờng soat dà chi tam tờm ngan Tây Nguyên dê, tàm tu\ bơta trồ prang dờng soat dà ngai sơlơ gơlik geh kal ke:

Suơn kơphe ơnàng rlau dùl lồ bơh hìu nhă ồng Hoàng Tấn Trung, ơm tàm bòn Hiệp Hoà, ntum Quảng Hiệp, kơnhoàl Cư M’gar, càr Dak Lak tơlir gơs ngan, tơl ntê ndrờm tơt plai bềng lơm. Ồng chờ hờp yal, kơnờm mut ngui công nghệ [ồm dà tềm pềr pơgồp bal mờ ơn phơng bơh dà [ồm, den tàng nđờ nam do, ồng ờ duh pal glar bòl hoài ding, jòi dà [ồm dà tờm kơphe in. Ròt mai\ [ồm neh geh bồr đơm ù tus tơl tờm kơphe, broă [ồm dà ơn phơng tu\ do neh ru ngan mờ cồng nha lơh geh den go\ loh làng ngan. Ồng pà git: “ Pơn yơu he [ồm dà mờ béc, den khà dà tus mờ tơl trồm kơphe geh tu\ uă ir, tus 600, 800 lít. Mơya tu\ do den a` [ồm bè hơ\ den he kờp du\ di ngan, dùl bồng kơphe bè hơ\ den dùl phủt [ồm nđờ lít dà, bè hơ\ den kờ` nđờ lít dà nàng tờm kơphe lì bơkàu den he [ồm kàr hơ\ tu\ jiơ, den tềm pềr geh cồng nha ngan.”

Cồng nha bơh công nghệ [ồm dà tềm pềr pơgồp bal mờ ơn phơng bơh dà [ồm geh ai go\ loh làng ngan rlau jơh là rlau 5 lồ kơphe pa tam wơl, bơh anih kơlôi sơnơng bơta chài lơh sa suơn sre brê bơnơm Tây Nguyên pơgồp bal mờ mpồl lơh sa kă bro kơphe nhai 10 mut lơh. Bi ùr Nguyễn Thị Hiền, cau lơh broă bơh mpồl lơh sa kă bro kơphe nhai 10 pà git, mờr 2 nam do, suơn kơphe gơs ring ngan, ờ ngòt trồ prang dờng soat dà lơh aniai, mờ cau lơh broă kung ờ huan bòl glar tai. Bi ùr Hiền pà git: “ Tu\ pa [ồm dơ\ sơn rờp den he kung ờ suk, ờ git là [ồm bè do den tờm kơphe tơl sùh ìo halà ờ, gơ jai kong mờ nhai prang duh halà ờ. Mơya hơ\ sồng a` go\, bulah trồ prang duh bè tu\ do, den [ồm bè do, tờm kơphe kung gam gơs niam ngan. A` go\ là di ngan, niam ngan, he ờ mìng tềm pềr geh dà [ồm mờ gam tềm pềr priă ơpah cau lơh broă tai, bè lài do den pal ơpah tus 10 nă cau [ồm, ai tu\ do den mìng ơpah bơh 2 tus 3 nă cau.”

Ròt mai\ [ồm dà tềm pềr pơgồp bal mờ ơn phơng bơh dà [ồm geh Anih kơlôi sơnơng bơta chài lơh sa suơn sre brê bơnơm Tây Nguyên kơlôi sơnơng tam gơl bơh công nghệ [ồm dà hòr ntờc bơh lơgar Israel dê, nàng mut ngui dipal mờ bơta trồ tiah kung bè ù tiah Tây Nguyên dê. Ròt mai\ do geh ding lam dà bơh tiah [ồm tus tơl tờm kơphe, tơl tờm geh dùl béc dềt nàng [ồm dà. Phơng geh bơrlu\ tàm sơntèk mờ tơmut tàm ding [ồm. Broă bơsong khà dà geh mut lơh bơh ală van. Mờ broă lơh do, jơh khà dà mờ phơng ndrờm geh tơmut tàm tờm kơphe.

Priă bơcri tus ròt mai\ [ồm do bơh 20 tus 50 tơlak priă tàm dùl lồ, gơ jat bè phan bơna crap lơh. Mờ khà priă 50 tơlak, tơngai ngui gơ dê êt ngan rlau jơh là 10 nam. Jat jơnau đơs bơh ală cau jak chài dê, bơh mut ngui ngan ngồn, công nghệ pa dong làng bol tềm pềr 1/3 dà [ồm, 80% cau lơh broă, mơkung tơnguh cồng nha tơnhàu 3 tạ kơphe tàm dùl lồ.

Priă bơcri bơh sơn rờp uă, mơya dilah kờp cồng nha jo\ jòng mờ ală bơta kuơ loh làng mờ gơ cèng wơl, den broă bơcri mut ngui công nghệ [ồm dà tềm pềr pơgồp bal mờ ơn phơng bơh dà [ồm tờm kơphe in là kung di ngan mờ priă jền he tă nàng làng bol in rề ơnàng.

Bè ròt broa\ lơh tuh dà tềm pềr geh lơh bal mờ tuh phơng bơh dà tuh, tiến sỹ Lê Ngọc Báu kuang atbồ gah lơh broa\ jak chài chài rgơi lơh broa\ sa chi che brê bơnơm Tây Nguyên, mpồl geh sền sơnơng nàng lơh geh công  nghệ do, ai git:

           Công nghệ tuh dà do geh lơh balhia\ ngan, ờ kờ` rwah geh khà dà kloh,  ờ duh pal jồr dà hala geh van gơmut nhơm, mờ cau lơh broa\ sa gơtùi lơh geh mờ broa\ lơh gùng ding mờ ala\ áp suất krơi is bơh ma\y bồm. Crap buơn, phan bơna den geh buơn ngan tàm drà ka\ bro. Dilah ngui ding đùh kơldang tơp tàm ù den 20 nam gam ngui niam,  khà bơcri di 40 tơlak pria\ tàm dùl lồ, ai dilah bol he rwah phan bơta ờ kas pria\, den tơngai ngui di 4 nam den bơcri di rlau jơt mbà tus 20 tơlak pria\, den geh ua\ ngan bơta rwah tus mờ cau lơh broa\ sa. Nàng làng bol geh tuh phơng bơh bồm mờ dà den bol a` geh phan crap mờ cau  lơh sa gơtùi lơh geh, mờ khà pria\ mìng di 2, 3 rhiang rbô tàm 1 bơta phan jồm  phơng is: Kali mờ urê geh tuh tàm phi dà den gơ geh phan lơh is lơh lề phơng gơ jồp tuh dà ờ  gơ\ kờ` ngui phơng mờng ngui.

           Jat tiến sỹ Lê Ngọc Báu, nàng tơmù khà pria\ bơh sơnrờp,  làng bol gơtùi geh ngui ala\ ding  tuh dà kơphe geh lài nàng gơtùi crap ròt ding dà jat công nghệ pa. Mờ công nghệ do gơtùi geh ngui tus jơh ala\ suơn kơphe tàm Tây Nguyên:

           Bơta nàng gơtùi geh ngui jơh tus ala\ suơn kơphe, mờ dilah ai dà bơh  tơrlung geh bơta jrô 40 thơk, ngài di 500 thơt, kơh di 10% den gam gơtùi tuh geh. Ai ma\y bồm den geh ngui bơh 5 tus 10 bơta pràn ơseh. Bol a` geh ngui tơ lòng tàm Daklak, Gia Lai mờ Dak Nông tàm sùm 3 nam, den cồng nha geh ai go\  cồng nha bơh kơphe geh gơguh, tàm tu\ khà dà tuh gơmù 20% mờ gơmù 20% khà tuh phơng kali mờ Urê, mờ tềm pêr ua\ ngan tơngai tuh dà, bơta do mìng kờ` pờ cầu dao đèng la tuh geh. Cồng nha bơh lơh sa gơtùi tềm pềr  15 tơlak pria\ tàm dùl lồ dùl nam. Ngan ngồn la suơn kơphe tơnhàu ờ ua\ den bơta gơ lin mờ cồng nha bơh tuh dà do mờ tuh dà bơhìan den geh ai go\ ngan.

           Nền nòn bè broa\ tuh dà jat công nghệ do, tiến sỹ Lê Ngọc Báu, ai git:

           Khà dà tuh pah dơ\ tus mờ kơphe pa tam bơh 60 lit tus 80 lit tàm dùl tờm,  tơngai tuh dà la 10 ngai mờ tus tu\ bồ nhai prang den bol he geh tuh mo. Mờ kơphe neh plai den khà dà tuh dơ\ sơnrờp  di 360 lit,  ala\ dơ\ tơnơ\ geh tuh di 160 lit tàm dùl tờm.  Tu\ tơngai tuh dà kơphe dơ\ sơnrờp tu\ kơphe lì bơkàu den 20 ngai tơnơ\ den tuh dơ\ 2, mờ ala\ dơ\ tơnơ\ di 10 ngai den tuh dùl dơ\. Tu\ tơngai tuh dơ\ sơnrờp tu\ kơphe neh gơ mòn bơkàu den di nhai 2 nhai tây den geh tuh.”

                                         Cau cih mờ yal tơngit K’ Duẩn mờ K’ Brọp.