Pơgap mờ do 10 nam, srơh tam bơkàu tàm sơnah bòn Ea Tam [òn dờng Buôn Ma Thuột càr Dak Lak bơtàu tơnguh pràn ngan. Ală cau tam bơkàu ndrờm đơs tờm tam bơkàu hồng cèng wơl priă cồng uă rơlau pơn drờm mờ broă tam ală bơta bơkàu ndai. Jơnau cih tơnơ\ do geh yal bè broă tam bơkàu hồng bơh bi ùr Nguyễn Thị Niên dê, jà làng bol mờ gơ\p bơyô iăt bal.

Cèng broă tam bơkàu bơh [òn tờm Mê Linh, Hà Nội mut tàm càr Dak Lak, hìu nhă bi ùr Nguyễn Thị Niên tam 5 sàu bơkàu hồng. Sơntìl bơkàu den blơi ntê bơkiar bơh tiah đah tô dà lơgar, den tàng bi ùr mìng lơh ù hơ\ sồng tam. Bi ùr Niên pà git, trồ tiah tàm Tây Nguyên ờ huan duh rơlau pơn drờm mờ tiah đah tô dà lơgar, den tàng gơtùi tam bơkàu pah nam mờ broă sơngka sền gàr kung buơn rơlau. Mơya Tây Nguyên mìng geh 2 kàl là kàl mìu mờ kàl prăng, den tàng pal sền gròi tus broă rơcang sơndră kòp tu sa aniai tus mờ tờm bơkàu hồng tàm kàl mìu, tài tờm bơkàu buơn ngan gơtìp ală bơta bơsềt lơh aniai, lơh bơkàu ờ niam. Bi ùr Niên pà git: “Tam den [uơn lơm gơ dê, kuơ màng là pal sền gròi rơcang sơndră kòp tu sa aniai, geh uă ngan bơta kòp lơh aniai, uă ngan là kòp pàl nha, kòp tep rơtèl jù, tep rơtèl tơmit, gơ jrùh nha. Tu\ pa rơhờt mìu halà gơbàn mìu nhàc tàm nđờ ngai den nha gơjrùh jơh. Broă rơcang sơndră là lài mờ tu\ go\ trồ gơbàn mìu nhàc, den he rơcang sơndră lài, sơndră gơtìp bơ sềt lơh pàl nha. Lòt blơi den geh uă bơta sơnơm kơryan kòp pàl nha. He pal bồm mờ bình măy den hơ\ sồng gơtùi mut tàm nha. Mìu nhàc dipal bơkàu gơbàn kòp den kung ờ huan uă đau.”

Nàng kờ` tờm bơkàu hồng geh tơl bơta pràn mờ gơtùi tơnhàu bơkàu uă dơ\ den jat bi ùr Niên yal tàm nam sơn rờp pal koh jơh bơkàu: “He tam den pal lời tờm bơkàu cat uă ntê den hơ\ sồng gơtùi koh bơkàu. Pal git là tam 1 nam sơnrờp là ờ geh koh bơkàu. He koh jơh bơkàu nàng ròng tờm. 1 nam tơ nơ\ tu\ neh uă ntê den hơ\ sồng koh bơkàu, di lah ờ den lơh aniai tus tờm bơkàu.”

Bơh 5 sàu bơkàu hồng sơn rờp pơgăp mờ do 10 nam, tus tu\ do, bi ùr Niên neh rề ơnàng bă ù tus 1 lồ 3 sào. Mơya, bă ù tam bơkàu pal jat tàm jơnau kờ` bơh drà kă bro dê. Bi ùr Niên pà git: “He pal kờp du\ lài jat drà kă bro nàng tam. He tam ur ar, tac ờ jơh den bơkàu lì ờ niam. He tam pah dơ\ 2, 3 àr, jơh bè hơ\ den tam tai, tam mìng tơl tac jơh, bơkàu niam.”

Bơdìh mờ tam bơkàu tac ngai ờs, bi ùr Niên gam tam bơkàu tàm khàp nàng tac tàm dơ\ sa tềp. Ờ mìng tac tàm càr bơkàu bi ùr dê gam geh tac tus [òn dờng Hồ Chí Minh mờ tiah đah mat tơngai mut dà lơgar. Priă cồng lơh geh bơh tam bơkàu pah nam là rơlau 200 tơlak. Bơh cồng nha ờ uă broă lơh tam bơkàu sơnrờp mờ 2, 3 sàu, mpồl cau lơh broă sa sơnah bòn Ea Tam neh bơyai lơh bơto pơlam, cri bơyai nàng cau tàm mpồl in bơsram jat bơta mờng chài, rề ơnàng broă lơh, tus tu\ do, sơnah [òn neh geh rlau 20 hìu nhă tam bơkàu mờ bă ù tam bơkàu tac ngai ờs là 3 lồ, tac tàm dơ\ sa tềp là 6 lồ. Bi ùr Vũ Thị Hiền, kuang jat jơng atbồ mpồl cau lơh broă sa sơnah bòn Ea Tam pà git: “Kuang bàng mpồl kung lơh ngan dăn priă bơh kơnă hơđăng bơt bơtàu broă lơh. Tơnơ\ hơ\ tam geh cồng nha den he bơyai lơh pơrjum, jà ală hìu nhă tam bơkàu tus. Ală hìu nhă kờ` tam bơkàu den tu\ sơn đờm tam là he pơlam tơn khi in, bơh broă blơi sơntìl, tam tus tu\ tơnhàu. mờ khà priă bè tu\ do den kung pơr gon ai làng bol bơtàu tơnguh. Ală hìu nhă tam bơkàu uă ngan lơh geh 200 tơlak tơnơ\ mờ tu\ kờp jơh priă sơngka sền gàr.”

Bơnah gam wơl bơh jơnau đơs ngai do dê là ờ uă bơta kờn pal sền ngăc tàm ală tu\ tam, sơngka sền gàr mờ tơnhàu tờm bơkào hồng.

Lài ngan là broă rơwah sơntìl, làng bol he rơwah sơntìl geh rùp să niam, [ô thồm, kis dờng pràn mờ geh tơl pràn sơndră mờ kòp lơh aniai. Gơtùi ngui sơntìl lơh bơtờp mờ broă lơh tam mờ ntê halà tờm bơkiar.

Bè broă tam: Tam sèng bàr, sèng ngài sèng bơh 30 tus 35 phơng, sèng ngài àr bơh 15 tus 20 phơng, tờm ngài mờ tờm 25 phơng. Di lah tam tàm ală ngai tơngai duh den pal kìng mờ jàl jù halà `hơ\t rơhe bơh 2 tus 3 poh nàng tờm bơkàu mhar kis wơl mờ tơnguh khà kis gơs ai tờm bơkàu in.

Bơta chài ơn phơng: Tơnơ\ tu\ tam bơh 1 tus 2 nhai là pal ơn phơng bơkàu in. Gơtùi ơn phơng hữu cơ tram mờ phơng vi sinh jăt khà 2 khối dà kờn 60 k^ phơng hữu cơ mờ 10 k^ phơng vi sinh [ồm tàm dùl sàu. Ờs mờng pah dơ\ bơh 10 tus 15 ngai [ồm dùl dơ\, pah dơ\ [ồm klài bal tai mờ 6 k^ phơng đàm u rê. Bal mờ hơ\ tai, kờ` pal sùm bơtơl phơng ơn nha tờm bơkàu in.

Bơta chài glòm bơkàu: Làng bol kờ` pal glòm bơkàu nàng pleh gơtìp srah nting lơh aniai mờ ală bơta aniai bơh tiah ơm kis gùt dar dê, mơkung gàr bơkàu lì lơyaì  tàm bàr pe ngai. Geh 2 broă lơh glòm bơkàu là glòm mờ sră bău, koh dùl păng sră bău pùt gùt dar bơkàu dòm mờ kơ\t halà lir wơl, mờ glòm mờ jàl glòm geh lài.

Bơsong lài mờ tu\ tơnhàu: Tu\ tờm bơkàu geh bàr pe nơm bơkàu dòm kờ` pal tơr mù ha là ba` ơn phơng đàm, ơn tai phơng kali, lân mờ khà 2:1 (10 k^ phơng kali clorua, 5 k^ phơng lân bồm tàm dùl sàu). Lài mờ tu\ pik bơkàu bơh 1 tus 2 ngai, (kàl prăng 1 ngai, kàl sùh ìo 2 ngai), làng bol pal [ồm dà tơl tờm bơkàu in (pal lơh ù in sùh dà sùm 85%), nàng ală ntê nha geh jồp hờm dà.

Tu\ tơnhàu bơkàu: Làng bol pal pik tơnhàu tàm tu\ àng drim gờ` bơh 5 tus 6 jơ drim halà trồ mho măng, tàm ală ngai ranh rơsơh. Anih koh bơkàu gơrềng tơn tus bơta jòng ntê, ngkòng bơkàu, tus bơta căt lơng kòt tềng tềl sồt koh mờ khà ngai koh dơ\ tơnơ\. Ờs mờng lời wơl pơgăp bơh 2 tus 4 kồ. Tơnơ\ tu\ koh jơh pal sơntăp tơn dùl bơnah pe ngkòng tàm dơlam thùng dà sàng kloh halà dà ơn bơkàu, tơnơ\ hơ\ cèng ơn tàm anih mrềt niam (hìu geh rơkàng), ha pah nàng bơsong bơh sơnrờp, sơbì  ală ntê bơkàu kra, ntê bơkàu gơtìp tu sa aniai…

Geh uă broă nàng prăp gàr bơkàu hồng. Làng bol mờ gơp bơyô gơtùi prăp gàr mờ dà sơnơm: ngui ală dà sơnơm glucoza, sacaroza bơh 3-5% tàm tơngai prăp gàr./.