VOV4.K’ho - {ang gle là dùl phan lơh gơs bơh suơn sre geh uă tàm rài kis bơh làng bol kòn cau tàm xã ngài Đăk Pxi, kơnhoàl Đăk Hà, càr Kontum. Nàng ai phan do gơ gơs là phan bơna kă bro geh bơta kuơ, tơnguh priă lơh geh làng bol in, xã do neh bal mờ cau lơh broă sa lơh rơndap broă bơt bơtàu phan pơn rơ [ang gle:

Tơnơ\ mờ tu\ Ban thường vụ Huyện ủy Đăk Hà lơh jat rơndap broă bơt bơtàu tơl xã dùl phan lơh gơs geh pơn rơ, gơ noar atbồ mờ làng bol xã Đăk Pxi neh uă dơ\ pơrjum cribơyai, dut ndơl neh ringbal, tơr gùm bơt bơtàu [ang gle gơ gơs là phan bơna pơn rơ bơh xã dê. Kơ nờm git di phan bơna, tàm gùt tơngai lam lơh tus 9 [òn, gơnoar atbồ xã neh dờp geh bơta dong kờl uă ngan bơh làng bol dê, tài gơ wèt mờ rlau 700 hìu bơnhă làng bol tàm xã, [ang gle bơh jo\ neh là phan sa mờng quèng ngan mờ cau Sơdàng. Bi A Nhoi, ơm tàm [òn Đăk Kne pà git: “Gơwèt mờ hìu bơnhă a` dê neh mờng quèng mờ [ang gle bơh jo\ ngan bloh. Bơh tu\ gam dềt a` neh go\ hìu bơnhă a` lòt pơ\. Hơ\ sồng să tờm ngan kung neh geh tu\ lòt pơ\ sơl, mờ jơnau kờ` là tru\ sa pah ngai. Gơ wèt mờ [òn lơgar den tus nhai but [ang, den jơh cau tàm [òn lòt pơ\ nàng tru\ gơs phan sa pah ngai, kờ` drơng rài kis in”

Broă tru\ [ang gle nàng ngui tàm sàu sa hìu bơnhă làng bol tàm tàm xã Đăk Pxi dê kung [uơn ngan. Hơ\ là tơ nơ\ mờ tu\ pơ\ [ang bơh brê, den làng bol hồl, tơ nơ\ hơ\ tah nàng chàng, gơm halà cik mờ boh mre\ sa mờ piang. Nàng [ang gle gơ gơs là phan bơna kă bro, tơnguh jơnhua bơta kuơ lơh geh, gơnoar atbồ xã Đăk Pxi pơlam làng bol bơh broă rơwah pơ\ [ang gle bơh brê, tus broă lơh gơlik phan bơna  bơh [ang gle jat 2 broă lơh, ìs ro tàm trồ tơngai mờ pơr ro mờ chah lòng. Kơnờm bơh hơ\ mờ [ang gle bơh xã Đăk Pxi dê gơ lơh rơmit is niam ngan, sa gơ rơ bă mờ [ô thồm ngan. Dilah lài do [ang gle mìng là phan sa geh làng bol sa tàm hìu bơnhă, den tu\ do neh gơ gơs là phan bơna kă bro dong làng bol lơh geh priă jền. Bi ùr Y Vân, ơm tàm [òn Linh La pà git: “Làng bol tàm do, dilah tus nhai but [ang, ờ mìng là ală oh mi cau ùr, bal mờ hìu bơnhă, cau neh git ròng is să tờm kung lòt jòi [ang nàng tac cau blơi in, nàng geh priă jền pah ngai. Kung gơ jat sơl, dilah tàm hìu bơnhă geh 2 nă ùr bơklau lòt jòi, den tàm dùl ngai tac geh rlau 2, 3 rhiang rbô. Gơ jat bè bă tiah he jòi, dilah ngai hơ\ tìp bơtuah den bulah khi lòt ờ uă, den tơl hìu bơnhă digơlan kung jòi geh 500 rbô sơl. Mùl màl gơ là bè hơ\.”

Kơnờm bơt bơtàu geh phan bơna pơn rơ, tus tu\ do uă cau neh git mờ jòi tus xã Đăk Pxi, kơn hoàl Đăk Hà nàng blơi [ang gle. Khà priă tac tơl ki\ [ang gle pơr ro tàm xã kung gơguh bơh rlau 100 rbô tus mờr 200 rbô tàm 1 ki\. Tu\ do geh mờr 20 nă cau kă bro kung gam tus bal kă bro [ang gle. Ală hìu bơnhă lơh [ang gle pơr ro tàm xã Đăk Pxi gam tam gơl is mờ kơp kờ` geh bơta tam gơl tàm broă lơh gơlik. Do là dùl tềl tơng go\ chờ hờp ngan tàm 1 xã uă kal ke bè Đăk Pxi. Ồng Lương Công Sơn, dùl hìu bơnhă lơh [ang gle pơr ro pà git: “Tơngai sơn rờp a` mìng lơh bơnhă pơr tàm ù. Klơn tàm lơ i ka mờ ơn tàm [àu lơm. Tơnơ\ do, hời rơ hời tam gơl ơn tàm thùng dờng nàng rơndap ơn gơ in uă rlau. Xã geh lơh broă lơh bè hơ\. A` kung kơp kờ` lơh bè lơi, ală kơnă gơ noar atbồ dong kờl, nàng he geh mai\ mok niam rlau nàng phan lơh gơs bơtàu tơnguh rlau.”

Broă gơnoar atbồ xã Đăk Pxi, kơnhoàl Đăk Hà lơh gơs phan bơna pơn rơ bơh phan brê mờng quèng ngan [ang gle, neh dong làng bol tàm [òn lơgar tơnguh priă lơh geh mờ bơtàu tơnguh bơta pràn geh bơh 22 rbô lồ ù brê, mờ khà [ang gle lơh geh mờr 1 rbô tấn pah nam.

Broa\ lơh dà lơgar ‘’Tơl xã la dùl phan bơna’’, bơh Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn lam lơh  la broa\  lơh kuơ màng ngan  tàm bơt bơtàu [òn lơgar pa, bal mờ rơndap wơl lơh broa\ sa suơn sre, bơtàu tơngguh lơh sa tàm [òn lơgar. Do  kung la broa\ lơh lòt bal  geh cồng nha ngan bơh gơnoar atbồ [òn lơgar mờ làng bol  cau lơh broa\ sa. Pơnjat tai tàm jơnau do,  geh  dơ\ tìp mờ hò jơnau lùp bơh ồng Nguyễn Phúc Đoan, Chủ tịch UBND xã Đak Pxi, kơnhòal Đak Hà, càr Kon Tum nàng wa\ rlau tai bè broa\ lơh lơh geh phan bơna pơnrơ is [ang gle bơh [òn lơgar.

            -Ơ ồng, broa\ mut lơh phan bơna krơi is ngan bơh xã Đak Pxi geh  gơnoar atbồ [òn lơgar mut lơh  bè lơi?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan:Tơnơ\ geh broa\ lơh bơh Ban thường vụ Huyện ủy bè bơt bơtàu tơl xã la dùl phan bơna krơi is, ai bơh broa\ lơh bơh kơnhòal, bol a` neh mut lơh tàm  kơnhòal. Mìng is xã Đak Psi, bol a` geh bơta ù tiah geh is mờ rlau 26 rbô lồ ù geh is tàm hơ\ geh rlau 22 rbô lồ ù broa\ lơh sa chi brê. Do la ù tiah geh phan bơna  bơh brê, tàm tiah brê li la ngan, tàm hơ\ bol a` geh rwah phan  krơi is ngan bơh xã bol a` la [ang gle.

            -Ơ ồng,  bơh tài gơnoar atbồ  xã Đak Pxi rwah [ang gle la phan bơna krơi is?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan:  Bol a` dờp go\ la, bal mờ ala\ phan sa bơhìan bơh làng bol, phan bơna lơi kung geh bơta krơi is bơkah ngan mơya Ban thường vụ geh rwah bang gle, tài  dùl tàm ala\ bơta tơnơ\ do. Lài jơh la khà geh bơh [ang gle tàm do la ua\ ngan. Đak Pxi bol a` geh khà bang gle la ua\ ngan. Đak Pxi bol a` geh khà [ang gle ua\ ngan di 1 rbô tấn dùl nam. Tàm tơngai lài, làng bol tàm xã mìng pơ\ geh mơ gùl khà [ang hơ\ lơm, di 500 tấn. Mờ dơ\ 2, làng bol Đak Pxi neh geh bơta mờng ngan tàm broa\ bơceh lơh [ang gle tàm tơngai jo\ jòng mờ làng bol ala\ càr rềp bal, bè Bình Định, Phú Yên, Quảng Ngãi ua\ nam do neh ngui mờ pin dờ` [ang gle tàm hơ\ geh [ang gle bơh xã Đak Pxi bol a`.

            -Bơta lơh geh bang gle tu\ do tàm xã bè lơi, ơ ồng?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan: Tu\ do, tàm xã bol a` geh di 20 anih bơceh lơh [ang gle geh tac tàm drà ka\ bro, khà [ang gle ris di 400 tấn tus 500 tấn. Bang ro geh tac tàm drà ka\ bro pah nam tơl kàl bè hơ\ la di 20 tấn [ang ro. Geh  pria\ làng bol  Đak Pxi in di 4 tơmàn pria\ tàm dùl kàl [ang.

            -Gơnoar atbồ  xã Đak Pxi lơh broa\ lơi nàng bơtàu tơngguh khà niam mờ bơta kuơ bơh  [ang gle?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan: Bol a` neh  lơh ngan lơh geh [ang gle di pal rlau, geh cồng nha rlau, khà niam rlau nàng lơh bè lơi phan [ang gle geh tus mờ cau ngui di pal mờ khà niam. Bol a` geh lơh ngan tàm bơta atbồ bè khà niam bơh bang lơh geh,  khà [ang gle pơ\ geh. Phan lơh geh geh anih lơh loh làng, jơnau yal bè anih lơh gơs loh làng, ngan la  bol a` geh sền kuơ tus klo niam phan sa. Bal mờ hơ\, bol a` kung neh geh broa\ lơh atbồ mpung gle geh lơh bal sền gàr brê tàm xã. Mơ kung tơnhàu [ang gle lơh bè lơi gơ in tơl niam sền gàr brê. Do la dùl khà mờ bol a` geh gùng la dilah bol he geh lơh niam, lơh geh mat phan ka\ bro den geh la dùl bơta geh pria\ tờm ngan,  khà pria\ tờm ngan tus mờ làng bol, ngan la tàm tu\ cau ru lơh broa\. Pah nam, bè hơ\ pria\ geh ua\ geh dong làng bol sang sơbì jơgloh tơmù rbah, pơ gồp bal bơt bơtàu [òn lơgar pa.

            -Bang gle neh gơs gơs la phan bơna  geh kuơ ngan xã dê. Bulah bè hơ\, ngan la [ang gle geh sùm sền gàr kơ\ lah ờ?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan: Mờ bơta geh is niam  bơh rlau 26 rbô ù tiah geh is, tàm hơ\ geh  rlau 22 rbô la ù brê, tu\ do ù brê do neh geh jàu rê tus ala\ Kong ti, mpồl lơh sa ka\ bro ngan la geh jàu tus ala\ làng bol geh lơh bal atbồ sền gàr brê. Broa\ geh ngui jơh ala\ phan tơnhàu geh bơh tàm tiah mbur chi brê la bơta  geh ai mờ bol a` neh geh rơndap broa\ bal mờ sền gàr brê.

            -Bơh cồng nha broa\ lơh geh phan bơna [ang gle, tàm tơngai tus gơnoar atbồ xã Đak Pxi geh kờ` lơh geh phan bơna  ndai lơi tai ờ?

            Ồng Nguyễn Phúc Đoan: Bơdĩh mờ [ang gle nàng lơh geh phan bơna krơi is, bol a` geh ai git tàm tơngai tus  bol a` geh pơnjat tai lơh geh ala\ phan bơna ndai. Pơnyơu bè tu\ do khà plai ju brê tàm xã bol a` kung   dờng ngan hala tiêu brê mờ ngan la pơrnơs brê ua\ ngan. Den tàng broa\ lơh geh ala\ phan bơna krơi is pơnjat tai tàm tơngai tus bơh xã bol a` geh tơnhàu jơh ala\ phan  bơh brê tàm tiah mbur chi do nàng geh tai pria\ jền làng bol pơ gồp bal sang sơbì jơngoh tơ mù rbah.

            Dan ưn ngài ồng bè dơ\ ho jơnau lùp do.

                                    Cau cih mờ yal tơnggit K’ Duẩn mờ K’ Brọp