VOV4.K’ho – Bơh yô yau, cau Rơđê neh geh dùl bơhiàn niam ngan, hơ̆ là broă dờp lơh mềr, dờp lơh oh mi đah 2 ƀòn, 2 hìu bơnhă, ală oh mi, 2 nă cau bơyô, dờp lơh mè mờ kòn... Rài kis tam gơl pa, cau Rơđê hời rơ hời sang tĕ ală bơhiàn ờ niam mơya bơta niam tàm dơ̆ lơh yàng dờp lơh oh mi kung gam geh prap gàr tus tŭ do. Broă dờp lơh oh mi, dờp lơh mè kòn ròng,... ờ mìng lơh kòn bơnus in rềp mềr mờ gơp rlau mờ gam pơgồp bơnah bơt bơtàu bơta tam klac bal ƀòn lơgar.

Jat bơhiàn bơh cau Rơđê dê, cau klau kis ngài mè bèp tŭ bau mờ kis tàm hìu pơ ùr. Geh ală cau bau tàm ƀòn ngài den tàng dờp lơh mè – kòn ròng mờ cau ơm tàm ƀòn bal mờ pơ ùr mờ geh bal jơi mờ he. Lài mờ tŭ dờp lơh mè kòn ròng den pal lùp mè bèp, kồñ wa đah pơ ùr ai dờp lơh mè kòn ròng mờ hìu bơnhă he rơ wah halà ờ. Halà hìu bơnhă pơ ùr geh rơ wah cau klau hơ̆ in dùl hìu bơnhă lơi hơ̆ nàng dờp lơh mè- kòn ròng. Dơ̆ lơh yàng dờp lơh mè- kòn rònggeh lơh tàm hìu bơnhă mè bèp he dờp lơh kòn, geh bơta sền gŏ bơh ală cau geh bơngă pin dờn tàm jơi nòi, kồñ, wa mờ làng bol jơi nòi tàm ƀòn. Hìu bơnhă nghệ nhân ồng H’Nhem, ơm tàm ƀòn Ea Sut, thị trấn Ea Pôč, kơnhoàl Čư Mgar, càr Dak Lak neh geh tŭ dờp lơh mè- kòn mờ 2 nă kòn klau bơh tiah ndai tus pà git: “Tŭ dờp lơh mè- kòn den kồñ, wa pơ ùr dê geh lòt tus hìu dờp lơh mè pa bơh cau klau dê. Pô me, pô bàp, cau geh bơngă pin dờn tàm jơi nòi geh jơnau đơs bè broă tơngkah kòn pa dờp lơh mè- kòn ròng pal kah kơnòl he dê bè :Tŭ do neh dờp lơh mè- kòn ròng den pal dờn bơr, ròng siam. Tơnơ̆ do kòn pal sền mè bè mƀur tờm chi kơnia, sền bèp bè mƀur tờm chi sơr. Dilah ờ sền là mè bèp tai, ờ ròng siam sền gròi tai den geh gơtìp lơh glài bè lơi”.

Phan pơdơng lơh yàng mờ pô me, pô bàp jàu hìu bơnhă cau geh dờp lơh kòn ròng in geh dùl blah ồi kòn cau mă kòn, dùl blah àu soh, dùl nơm bơngàn lơngô ai lơh pơn yơu bơngàn ơn dà toh mè, dùl drap tơrnờm. Ai cau kòn jàu mè bèp ròng in là dùl blah ồi kòn cau tàñ mờ tê, gơ jat tàm bơta geh ngan bơh hìu bơnhă dê den geh lơh yàng mờ sur dờng halà dềt ai mè bèp ròng in.

Hìu bơnhă dờp kòn ròng, dilah geh priă jền den tŭ wă rò kòn pa geh dròng cing, rơcang tơrnờm, jà jơi nòi tus ñô sa nàng yal làng bol tàm ƀòn lơgar mờ mò pàng in. Mè bèp pa geh kơnòl sền gròi, kơlôi rơcang tŭ gơtìp kòp tê jê să, bơto tơngkah kòn pa tàm rài kis gùng tam bau mờ tàm rài kis mờ ƀòn lơgar. Broă dờp lơh mè bèp mờ kòn do cèng bềng bơta niam chài rơgơi. Tài cau klau tŭ bau, ơm ngài mè bèp tơm, ờ geh mè bèp tơm ơm rềp den kờñ ngan geh cau tờm ơm rềp nàng nting tơngkah, bơto bơtê. Nghệ nhân ồng H’Nhem pà git tai: “Jat bơhiàn bơh cau Rơđê dê, cau dờp lơh kòn ờ geh kờñ halà bau mờ dùl nă cau lơi tàm hìu bơnhă mờ he neh dờp lơh mè bèp. Dilah lơh tìs den gơtìp lơh glài kơn jơ̆ ngan mờ gơtìp bơtrơh lik bơh ƀòn. Dơ̆ 2 bulah geh mè bèp ròng pa mơya kung pal sùm lùp còp mè bèp tờm he dê”.

Jat adat bơhiàn cau Rơđê dê, tŭ neh gơ gơs mè- kòn ròng, hơ̆ là khi neh gơ gơs cau tàm hìu bơnhă, jơi nòi bal mờ là cau tàm ƀòn lơgar bal, den tàng khi pal geh kơnòl sền gròi, tàm dong kờl bal mờ gơp, tam pà bal bơta chờ hờp moat jrùm tàm tơl broă gơlik geh; bañ lơh broă ờ niam gơ wèt tus bal mờ gơp, dilah ờ den gơtìp lơh glài. Mè Phun (mat tờm là H’Nui Niê) ơm tàm ƀòn Ea Sut, thị trấn Ea Pôč, kơnhoàl Cư Mgar càr Dak Lak pà git: Broă dờp lơh mè- kòn dong kòn bơnus kis rềp mềr mờ gơp rlau. Tŭ gơtìp kòp tê jê să ờ huan kơn jơ̆ ir den ờ duh pal geh mè bèp tờm ơm ngài lòt ròng. Tàm broă lơh hìu bơnhă dê den kòn ròng geh dong kờl jơh bơta pràn he dê. Là kòn ƀan halà kòn bơr tơu bơh hìu bơnhă pa dờp lơh mè- kòn dê den he kung pal lơh kơh kơnòl he dê. Tŭ mè bèp ròng neh kra ờ sô, kòp jê, kòn ròng pal tus ròng siam, sền gròi bè ală cau kòn tờm ròng siam mè bèp; tŭ tàm hìu geh broă, mìng geh cau hòi là tus lơh mơ. Añ gŏ bơta do niam ngan tài geh tai mè bèp, tàm dong kờl bal tàm rài kis”.

Broă dờp lơh mè- kòn geh cih loh làng tàm adat bơhiàn cau Rơđê dê, là dùl bơhiàn niam ngan, dùl bơta niam chài rơgơi krơi ngan, ai tơnggŏ nùs nhơm niam chài, tam klac bal, kơp kờñ ai tơl nă cau in kis gơ rờm bal, tam pà bal bơta chờ hờp moat jrùm, tàm dong kờl bal mờ gơp sơrlèt gan bòl glar kal ke nàng bơt bơtàu ƀòn lơgar ngai sơlơ hờm ram, pas sơm, niam bơnĕ.

Cau mblàng K’Duẩn