VOV4.K’ho- Kòn cau Rơđê tàm Tây Nguyên geh g^t tus là mpồl bơtìan kòn cau ua\ ngan bơhìan niam chài rơ gơi, sền dờng màng mpồl bơtìan, bơta hơ\ geh tơngo\ bơh bơhìan bơh yau mờ rài kis pah ngai bơh khi dê. Ngan là, lài mờ tu\ bơyai lơh khat dùl broă lơh lơi kuơ màng bơh [òn lơgar dê, hìu bơnhă jơi bơtìan, gơ\p [òn pal lơh yàng duh khoai dan gơ noar mờ ală Yàng lài ngan, hơ\ sồng lơh ală dơ\ lơh yàng. Bơh lài tus tu\ do, bol he ia\t, kơ no đơs ua\ ngan bè dơ\ sơn đan mat, ai dơ\ tam gơl sơn đan mat là dơ\ lơh yàng ờ hoan g^t ngan.
Dùl ngai bồ nam, tam hìu jòng bơh mè Quang dê ơm tàm [òn Akô Dhông, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak gơ gơs hô hơng mờ gal cau chờ hờp ngan, tài bơh tềng do mờr geh bơyai lơh dơ\ lơh yàng dờng màng, dơ\ sơn đan mat mờ dơ\ lơh yàng duh khoai chờ hờp pràn kơl dang să jan ai jơh hìu bơnhă in.
Bi H’ Kjăp Niê tàm dơ\ dan tam gơl san đan mat bơh kòn cau Rơđê dê
Bè
ờs den dơ\ lơh yàng sơn đan mat là lơh ai ală kơ nòm dềt pa deh in,
mơya dơ\ lơh yàng do den krơi is ngan, hơ\ là sơn đan mat ai mè Quang
in. Lài do, mè Quang geh dùl mat sơn đan krơi, mơya tu\ bi bau klau
Rơđê, den kờ` geh ai sơn đan jơi bơh đah cau Rơđê dê nàng sơ lơ rềp mềr
rlau tai mờ geh tai bơta gơn kơ nờm nàng prap gàr bơta niam chài bơh yau
bơh kòn cau Rơđê dê, broă lơh mờ bi gam kờ` lơh ngan.
Bơh tu\ àng drim gờ`, tơl broă lơh neh rcang lài, hìu đam geh pơs wàs niam ngan, sàng gloh ngan, ală cau tàm hìu bơnhă ờ ru ngan dong broă cau kra in rcang phan ơn duh khoai. Ơruh pơnu den ơn yăng tơr nờm, tuh dà tàm yăng; cau klau ràm să den lơh poăc sur, rcang phan ơn pơdơng duh khoai; oh mi cau ùr den gơm ală phan sa.
Năc lòt sền tus bal tàm dơ\ lơh yàng duh khoai dan pràn kơl dang bơh kòn cau Rơđê dê
Tu\ phan pơ dơng duh khoai (tàm hơ\ geh 1 nơm iar gơm sin, 1 mơngàn piang, 1 mơngàn ơlak) neh rcang lài jơh den dơ\ lơh yàng sơn đờm mut lơh. Bơh bơta sền go\ bơh tơl nă cau, cau [ơ zơu jà mè Quang tus nggui kềng gah mờ sơn đờm lơh dơ\ duh khoai mờ jơnau răc: “Nam yau neh jơh, nam pa tus; mè Quang geh sur ơn tềng đơm, geh iar ơn hơ đang, mờ kơ\p kờ` tơl bơta geh [ươn [oài, bơ toah bơ toài, pràn kơl dang; nam pa geh bơta lơngap lơngai, lơh geh ua\ pria\ jền. Ngai do, bơh bơta sền go\ bơh jơh bal oh kòn kòn sau, jơi bơtìan mè Quang dê geh sơn đan mat pa là H’ Kjăp Niê. Kơ\p kờ` ală yàng dờp ai mè Quang in geh ngui mat pa là H’Kjăp Niê. Bơh dì tu\ do tus tơ nơ\ do geh ai khai in pràn kơl dang să jan, lơh sa bươn boài, hìu bơnhă hờm ram, oh kòn kòn sau wềl tơr gùm bal…” . Tu\ dơ\ lơh yàng duh khoai neh jơh, tơl nă cau tàm hìu bơnhă geh hòi mè Quang mờ mat sơn đan pa là H’Kjăp Niê.
Ală phan sa ờs mờng bơh kòn cau Rơđê dê tơ nơ\ jơh dơ\ lơh yàng
Cau [ơ zơu ồng H’Nhem dê ơm tàm [òn Sút, xã Ea Pốk, kơnhòal Cư M’gar, càr Dak Lak pà g^t, jat bơhìan bơh kòn cau Rơđê dê, do là dùl bơhìan lơh yàng dờng màng, pal lơh dơ\ lơh yàng duh khoai dan gơ noar bơh ală yàng dê den hơ\ sồng geh ai sơn mat mat pa. Tàm nam pa do, mè Quang neh lơh geh jơnau kơ\p kờ` là geh dùl mat sơn đan pa là H’Kjăp mờ gơtha là: kơ\ kơl jap mờ kơl jap ngan.
Tơ nơ\ tu\ lơh yàng jơh, cau [ơ zơu lơh jat dơ\ chờ hờp pràn kơl dang să jan ai hìu bơnhă bi H’Kjăp in. Dơ\ lơh yàng geh bơyai lơh tàm hơ\ geh 2 bơnah jat tàm jơnau dròng cing ja` mồng hô hâng ngan. Lài ngan là lơh yàng duh khoai ai ală yàng, ồng pàng mờ ală cau neh chơ\t in, yal mờ jà khi rê tus bal dơ\ lơh yàng bơh hìu bơnhă dê. Bơnah dơ\ 2 là lời ai cau lơh yàng pràn kơl dang să jan in. Phan ơn pơ dơng duh khoai tàm hơ\ geh dùl nơm sur, nhồng ơn dà, mơngàn lơngô ơn bềng ơlak mờ kòng lơngô. Săp ntas cing geh dròng, cau [ơ zơu sền jơnau răc dan, gờm chờ ai lơngai hìu bơnhă, ală cau tàm jơi bơtìan in; tơl nă cau geh dò kòng lơngô nàng cèng wơl bơta bơ toah bơ toài. Tơn jơh bơnah lơh yàng, tơl nă cau bal mờ gơ\p chờ hờp bal mờ `ô dơ\ dùl dơ\ jơh ală yang tơr nờm ơn tàm ală jrong lơh yàng.
Bơdìh mờ gơ tha bè bơta jờng rơ, tơngo\ nùs nhơm, bơta sền dờng màng bơh cau tờm hìu bơnhă dê gơ wèt mờ cau pròc mhàm bal, jơi bơtìan, dơ\ lơh yàng dan pràn kơl dang să jan bơh kòn cau Rơđê dê gam tơngo\ bơta pas gơs, wil tơl, lơh sa geh cồng nha tàm tơl hìu bơnhă dê. Do kung là dơ\ nàng ală cau tàm hìu bơnhă, tàm jơi bơtìan geh tơr gùm mat bal, tìp mat bal, lùp còp bal. Ngan là nam pa, cau tờm hìu bơnhă jà tai gơ\p bơyô bơh tiah ngài, tiah rềp rê chờ hờp bal, khi ndrờm kờ` ngan tu\ geh tơngai jòi g^t bal bơta niam chài, bơhìan bơh yau bơh kòn cau Rơđê dê tàm Tây Nguyên.
Quốc Học jat Ba\o Dak Lak- Cau mblàng K’ Hạnh
Viết bình luận