VOV4.K’ho - Broa\ lơh ‘’Dak Nông - Kàl bơ dum’’ dơ\ sơnrờp geh bơyai lơh neh geh cồng nha niam bơne\ ngan. Mờ ala\ broa\ lơh geh pơrya ngan ngồn, broa\ lơh neh pờ geh ua\ ngan bơta kơp kờ`, tu\ do ai tus tờm bơ Dak Nông lik ngài tus drà ka\ bro dunia.
Cau geh UBND càr Dak Nông sền gròi mờ jà tus bal broa\ lơh ‘’Dak Nông- Kàl bơh dum’’ ua\ ngan la cau tam bơ, mờ 500 na\ mờ ala\ mpồl lơh sa ka\ bro, hợp tác xã tàm gah broa\ lơh tam mờ ka\ bro bơ, nàng dong geh bơta làng bol in geh tai jơnau tơnggit, git wa\ bè broa\ tam bơ geh cồng nha niam ngan rlau jơh.
Ồng Hồ Quang Hoan kis tàm [òn 11B, xã Dak Lao, kơnhòal Dak Mil ai git: Rlau 10 nam tam bơrlu\ bal mờ ua\ bơta bơ tàm 3 lồ ù s[n kơphe, mơya mìng geh 60 tờm bơ sáp gơ ai cồng nha lơh sa jơnhua ngan, mờ khà bơ geh rlau jơt tấn pah nam, gam wơl den ‘’geh tơnhàu den tac ờ yòm’’. Tus bal dơ\ cri tơr`a ‘’Bơtàu tơngguh bơ kơljap’’ bơh UBND càr Dak Nông bơyai lơh tàm broa\ lơh ‘’Dak Nông - Kàl bơ dum’’, ông đơs la geh ua\ bơta kờ` pal jòi git tai:
Tu\ do drà ka\ bro gơ den geh ua\ ngan bơta sơntìl bơ. Gơ lơh bè cau tam ờ hềt geh broa\ lơh pơlam bơh anih lơh broa\ geh gơnoar, sa\ tờm lơm jòi git is hơ\ sồng lơh is, den ờ hềt geh cau pơlam lơi ờ. Ngan bè hơ\ la lơh bơta ngòt rngơt ua\, tài he lơh mơya ờ git drà ka\ bro bè lơi. ‘’Bơtuah rlau mờ ngac’’ ờ geh pơlam gùng lơi gơ. Broa\ lơh do geh yal ala\ jơnau tơnggit geh pơlam tam ala\ sơntìl lơi nàng tơlik tac mờ lơgar cau geh cồng nha lơh sa jơnhua rlau, geh lơh bal tac- blơi niam cau tam bơ in.
Tàm pơrjum, cri tơr`a, drà ràng tơlik tàm dơ\ broa\ lơh ‘’Dak Nông-Kàl bơ dum’’ pa do, cau tam bơh Dak Nông mờ ala\ càr rềp bal neh geh dơ\ tam tìp mờ ala\ cau khao học, ala\ cau jak lam bồ lài tàm gah tam, bơceh lơh mờ ka\ bro bơ tus bơh ala\ mpồl, bè: Viện khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, Kong ti SAM Agritech, Tập đoàn Minh Hưng. Ala\ cau jak tus bơh New Zealand… Bơh hơ\, làng bol cau tam bơ git tai ala\ sơntìl pa di pal mờ gơ kờ` ù tiah, bơta chài tam, broa\ lơh sền gàr, bơceh lơh, drà ka\ bro.
Ồng Nguyễn Văn Hòa, kis tàm xã Dak Ha, kơnhòal Dak Glong ai git, tàm ala\ nam rềp do làng bol [òn lơgar tam bơ ua\ ngan, mơya bơh ờ geh mat sơnđan, ờ loh bơh lơi mờ ờ sền git bơkah bơnga den tàng kan ngan tàm broa\ ka\ bro. Den tàng, tu\ tus bal broa\ lơh ‘’Dak Nông –Kàl bơ dum’’, ồng Hòa geh đơs bơta kơp kờ` bè rnàng tơnơ\ do niam tus mờ tờm bơ Dak Nông:
Tiah hìu a` geh tam bơh 13 tus 17 lồ bơ. Bol a` ờ suk ngan la tam bơ ua\ ngan, ờ git pal lơh bè lơi nàng ai bơ lòt tac tềng lơi? Bơta mờ ờ geh ka\ bro jơh, tài bol a` lơh ua\ ngan broa\ lơh nàng geh bơta lơi sơnđan mat phan ka\ bro. Bơta sền gròi bơh atbồ càr bơyai lơh cri tơr`a lơh bol a` iang nus tam bơ gùt dar tiah he niam rlau, bơ bơkah rlau, mờ geh dùl bơta pin dờ` la tơnơ\ do geh khà pria\ sùm niam kờ` ba` bòl glar ir tai.
Di tu\ do, UBND càr Dak Nông kung neh lời is dơ\ pơrjum ‘’Tơrbo\ bal bơta tac blơi bơ mờ ala\ phan bơna bơh lơh sa suơn sre’’ nàng kong ti T.Vita di Tập đoàn Cổ phần T & T yal tơnggit bè bơta go\ ngan tơlik tac mờ lơgar cau plai chi mờ broa\ lơh bal mờ cau lơh sa suơn sre tus bal lơh bal tam bơ mờ ala\ phan bơna ndai. Tàm do, ala mat bơh tập đoàn T&T mờ UBND càr Dak Nông neh ky\ sra\ cih kah lơh broa\ bal tàm broa\ mut lơh rơndap tiah tam bơ mờ chi sa plai, mơ kung ky\ sra\ mờ gah lơh broa\ geh gơnoar [òn lơgar bè broa\ lơh broa\ bal mut lơh dong kờl tơrbo\ drà ka\ bro phan lơh geh bơh suơn sre tàm [òn lơgar.
Ồng Phan Mạnh Hòa- Phó tổng giám đốc Kong ti T.Vita đơs tờm, geh lơh bal, lòt bal mờ cau lơh broa\ sa nàng phan bơ tam geh tơl khà niam bơkah:
Tu\ do, ala\ sơntìl bơ tàm Dak Nông tờm ngan la bơ tàm lơgar, geh bơta ka\ bro mờ lơgar ndai lơyah mơya gam geh ka\ bro niam tàm lơgar. Den tàng, geh đơs mờ làng bol tam ala\ sơntìl bơta lơgar cau mờ khà pria\ dơ\ jơnhua, broa\ lơh sa ka; ke la broa\ kan ngan. Bulah bè hơ\, tàm tơnơ\ do, bơh 5 tus 10 nam tus, broa\ tam ua\ bơ wèt tus tơlik tac mờ lơgar cau la broa\ lơh kơljap bơh bơ dê. Bè hơ\, T.Vita geh tam pa ala\ kal ke hơ\ mờ ai ala\ bơta pràn kờ` ngan kờ` làng bol cau lơh broa\ sa iang nùs tam. T.Vita geh mut lơh ala\ broa\ lơh ka\ bro geh cồng nha nàng ai ala\ phan bơh plai bơ Dak Nông geh drà ka\ bro niam di pal mờ khà bơkah bơ dê mờ gơ cèng bơta kuơ lơh sa jơnhua rlau cau tam bơ in.
Jat jơnau đơs bơh Mpồl bơyai lơh, cồng nha rlau jơh bơh broa\ lơh ‘’Dak Nông - Kàl bơ dum’’ tàm ala\ ngai pa do la neh lơh geh rbàng tơrbo\ kờ` ala\ cau atbồ, mpồl lơh sa ka\ bro, cau tam geh tam tìp, cri bơyai, mut lơh ala\ broa\ lơh bal tàm bơtàu tơngguh bơ kơljap, Ngan la, Kong ti SAM Agritech, anih lơh broa\ bal Chính phủ Zew Zaeland, Viện nghiên cứu chi tam mờ phan sa New Zealand neh ky\ jơnau ring bal broa\ lơh tam bơ tàm càr Dak Nông. Ồng Lê Trọng Yên-Giám đóc Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Dak Nông đơs tờm do la tu\ nàng ala\ mpồl lơh sa ka\ bro, ala\ cau lơh suơn rhàng geh ai pràn bal bơcri, ai bơ Dak Nông gơs la phan tam geh geh mat sơnđan tàm dunia:
Broa\ ky\ sra\ bal bơh Viên nghiên cứu chi tam mờ phan sa New Zealand den khi dong Dak Nông sền wơl bè trồ tiah geh is, ù tiah kờ` rwah geh sơntìl bơ gơ kờ`, di pal nàng tam ua\ bơh drà ka\ bro kờ`. Bol a` đơs jơnhua bơnga\ bơh mpồl lơh sa ka\ bro tàm lơh bal bơtàu tơngguh phan lơh sa suơn sre đơs bal mờ bơ đơs is. Kung chờ ngan, Tập đoàn Minh Hưng kung neh sền gròi tus ròt lơh bal bơh is tờm bơ mờ khi neh lơh geh hìu ma\ bơceh lơh tàm [òn dờng Hồ Chí Minh. Tập đoàn cổ phần T & T kung neh lơh ngan ala\ mpồl lơh sa ka\ bro mờ càr mờ khi geh lơh geh ala\ suơn lồ dờng nàng lơh tiah tam bơ tơl nàng bơceh lơh mờ tơlik tac mờ lơgar cau.
Tu\ do, càr Dak Nông geh pơgap di 2.600 lồ bơ, lơyah rlau mờ 2 càr rềp bal la Dak Lak mờ Lâm Đồng. Bulah bè hơ\, tềng làng bol gam tam ua\ bơ sơbac ngan, mìng tàm di 2, 3 nam lơm mo càr Dak Nông geh tam tus 5.300 lồ bơ jat di rơndap broa\ ai. Jơnau yal tơnggit broa\ lơh ‘’Dak Nông –Kàl bơ dum’’, ua\ bơta kal ke bè sơntìl, rơndap broa\ lơh sa, kỹ thuật tam, tơnhàu , bơceh lơh mờ ka\ bro bơ neh geh pờ, lơh geh tu\ niam pa tus mờ bơ Dak Nông mut tàm dùl tơngai pa bơtàu tơngguh kơljap.
Cau mblàng K’ Brọp
Viết bình luận