VOV4.K’ho- Cau tam kơphê tàm Tây Nguyên gam pal kong mờ bơta hoàc huơr dơ\ le\ bal. Trồ tiah nam do tam gơl nisơna, mìu jo\ jòng lơh tờm kơphê gơlik geh uă bơta kòp, gơlam tus gơjrùh plai, chơ\t ntê, geh tu\ chơ\t bal mờ tờm chi. Tàm tu\ hơ\, khà priă tăc kơphê gar gam ơm tàm khà lơyah ngan rlau jơh tàm uă nam do. Mpờl go\ ngan là tàm càr Gia Lai.

Rlau 20 nam tam kơphê mờ kung jơh bal dùl rài ơm kis tàm [òn dờng Pleiku mơya ồng Lê Phước Hương ờ hềt tu\ lơi sền go\ dơ\ mìu lơi mờ jo\ jòng ngan bè nam do. Ồng Hương kòp du\, dơ\ mìu pa do jo\ jòng sùm tus rlau 90 ngai. Jơnau gơlời wơl bơh dơ\ mìu nisơna do là tàm tiah thôn 9, xã Tân Sơn, [òn dờng Pleiku mờ ồng Hương ơm kis gơtìp ngơr bam dà. Suơn kơphe bơh ồng Hương dê tàm tơngai do kung gam ngơr bam dà jơnhoa 20 phơng. Bàr pe tờm chi neh chơ\t, gơjrùh mờr jơh plai sơl, khà plai gam wơl, jat ồng Hương dê yal, kung digơlan chơ\t tơn tu\ soat dà, tài bơh tu\ do, ală tờm chi gam kis mìng bè ntê chi ơn tàm khàr dà lơm gời, tu\ tuh jơh dà den gơ chơ\t.

 Bơcri priă pah nam bơh 60-70 tơlak. Tu\ do hoàc huơr là jơh tơn, đơs bal là roh jơh tơn. Dà soat là chơ\t. Tu\ do plai kung gam mơya mìng tus tơngai dà gơhoài soăt là gơjrùh jơh, ờ geh tơnhào dùl êt lơi tai. Kơphe gơlơh bè do den ờ geh gar nàng ai tơnhào.

Kung geh suơn kơphê 1 lồ ngơr bam dà, Lê Phước Ngà, ơm tàm thôn  9, xã Tân Sơn đơs là, kàl kơphê nam do làng bol tam kơphê gơtìp hoàc huơr uă ngan. Tàm tu\ ală priă bơcri bè: phơng sih, sơnơm sền gàr phan tam mờ ơpah cau jì nhơ\t, wàs suơn  ndrờm gơguh uă, khà priă tăc kơphê den gơmù lơyah ngan mờ tu\ do den mìu jo\ jòng, tờm chi hời rơhời chơ\t lơh cau lơh broă sa in ming g^t `ìm sùm lơm.

Khà priă tăc kơphê bè tu\ do den làng bol lơh broă sa hoàc huơr uă ngan. Phơng sih, phan ngui mờ ơpah cau lơh broă kung uă ngan sơl, priă tă lơi kung uă lơm mơya khà priă tăc kơphê den gơmù wơl. Mờ tu\ do ngơr bam dà bè do tai den làng bol ờ geh tơnhào dùl êt lơi tai.

Kung geh bal kơlôi rơcang do sơl, bi Ksor Djuch, ơm tàm [òn Klah 2, xã Ia Dêr, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai pà g^t, mìu jo\ jòng sùm 3 nhai do, lơh bă ù tam kơphê bơh hìu bơnhă bi dê gơjrùh jơh plai. Tàm tu\ kàl kơphê nam do, priă bơcri bơh sơn rờp gơguh tus mờr 2 dơ\ pơndrờm mờ kàl nam lài. Bơta kơlôi rơcang bơh bi Ksor Djuch gam uă rlau tu\ jơh ală priă bơcri hơ\ ndrờm là priă lòt càn bơh cau kon buôn dê mờ priă cồng 5% tàm dùl nhai. Mờ broă kơphê gơjrùh plai bè nam do, bal mờ khà priă tăc kơphê gơmù lơyah ngan, bơnah priă dồs cau kon buôn dê bơh bi Djuch dê, kal ke ngan nàng gơtùi tơm jơh. 

Nam lài dùl nam priă bơcri ơn phơng mìng jơh jơ\t nđờ tơlak lơm, ai nam do neh rlau 20 tơlak tài mìu uă ir. Oh càn priă bơh tàm đại lý tàm [òn blơi kơphê he dê. Nam do khà priă tăc ờ ndrờm mờ nam lài, ngan ngồn là he gơtìp hoàc hươr.  

Khà priă tăc kơphê gar tàm Tây Nguyên gam ơm tàm khà bơh 32 tus 33 rơbô đồng tàm dùl ki\, do là khà lơyah ngan rlau jơh tàm 7 nam do. Bơta do krơi is wơl mờ bơta mùl go\ bơh uă nam dê là gơguh hời rơhời tàm tu\ mờr mut tàm kàl pa. Mò Nguyễn Thị Huyền, ơm tàm [òn Klah 2, xã Ia Dêr, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai đơs là, bơta tam gơl bè khà priă tàm drà kă bro kơphê dê bal mờ kơphê lơh geh nam do gơmù bơh 30 tus 40%, lơh cau tam kơphê in geh gơtìp hoàc huơr.

 Bulah nam lài kung gam ờ geh tơnhào mơya khà priă gơguh uă den geh priă uă. Ai tu\ do neh ờ geh tơnhào mờ gam gơtìp gơmù khà priă tăc tai. Phơng sih den gơguh uă, ơpah cau lơh broă kung uă, làng bol lơh broă sa sền là hoàc hươr.

Jat jơnau đơs bơh ală kuang bàng jak chài lơh sa dê, khà priă kơphê tàm tơngai mờr tus do  geh ờ hềt gơtùi gơguh rlau tai, tài bơh jat jơnau yal lài kơphê lơh geh bơh lơgar Brazil dê do là lơgar tăc kơphê lam lài khà dùl dunia, geh lơh geh khà uă ngan rlau jơh bơh lài tus tu\ do tàm nam do.

Ồng Nguyễn Minh Đường, Giám đốc Công ty TNHH kă bro phan lơh gơs mờ sươn sre Tây Nguyên dê, đơs là, do geh gơ gơs là bơta kal ke uă ngan, lơh aniai tus jơh bal mờ cau lơh broă sa mờ mpồl lơh sa kă bro kơphê mờ lơgar ndai tàm lơgar, ngan là tàm tiah Tây Nguyên, ù tiah tờm tam kơphê gùt lơgar dê.

Tơngai do kơphê tăc mờ lơgar ndai ờ geh priă cồng den tàng làng bol lơh broă sa ba` tăc uă ir mờ ba` rề ơnàng uă bă ù tam kơphe tàm tơngai tus ờ geh priă cồng den geh tơrmù wơl  nàng tam gơl rơndap tap sèng chi tam den tàng a` pin dờn là tàm tơngai jo\ tai, cau lơh broă sa tam gơl tam ală tờm chi tam ndai. Mut tàm tơngai tam gơl chi tam, gah kơphê geh gơtìp kal ke bè broă geh kơphê tăc mờ drà kă bro in.

Tàm tu\ trồ tiah ờ gơkờ` bal, cau tam kơphê tàm càr Gia Lai gam pal kong mờ broă khà priă tăc kơphê gar gơmù uă mờ ờ hềt geh tềl tơngo\ gơguh wơl. Bal mờ hoàc huơr dơ\ le\ bal do, cau tam kơphê tàm càr Gia Lai gam kơlôi rơcang ngan.

Cau mblàng K’ Hạnh