VOV4.K’ho - Tam gơl chi tam, lơh gơlik li la ală phan bơna bơh suơn sre, ngui khoa học kỹ thuật tàm broă lơh sa gam là jơnau kờ` geh ai tơlik mờ là gùng dà broă lơh tàm broă lơh sa suơn sre tàm ală càr Tây Nguyên. Tàm càr Gialai, uă cau lơh broă sa neh khin tam gơl chi tam, bơh ală bơta chi tam lơyah ngai nàng tam chi sa plai neh cèng wơl cồng nha:

Tàm gùl nhai prang, tàm tu\ gùt tiah ơning ơnàng tàu gam ro kơn ra` den ală suơn chi sa plai bơh ală hìu bơnhă tàm xã Cư An gơwèt tiah Núi Đá Lửa gơ gơs pơn rơ rlau tài bơh dà tơlir. Ơm rềp ală tờm quê\t sơdàng gam tơt plai uă ngan, rơcang tơnhàu, ồng Phạm Văn Đông, ơm tàm xã Cư An chờ hờp pà git, pa mut tàm nam dơ\ 3 mơya suơn quê\t ồng dê ai cồng nha tơnhàu uă ngan, khà priă tac den ỳom tai, bơh 20 tus 30 rbô tàm 1 ki\, geh tu\ gơguh tus 40 rbô tàm 1 ki\. Quê\t niam den tàng cau kă bro kung jòi tus tàm suơn nàng blơi, hìu bơnhă ồng ờ duh pal pơndiang nàng tac. Jat ồng Đông, sơntìl quêt\ sơdàng do ồng blơi bơh tiah đah jum dà lơgar mờ kung hoàc uă ngan dà kơl hề jòi git, bơsram mờng chài nàng tam: “Ù a` dê là ù lu\, tam tàu ờ gơtùi, mờ dilah tam phan tam lơyah ngai den ờ geh cồng, den tàng a` tam gơl chi tam. Tam gơl chi tam bè do den go\ geh cồng nha. Bơta do lài ngan là priă bơcri, bal mờ bơta chài tai, dilah ờ geh bơta chài den he ờ gơtùi tam. A` blơi sră sền hơ\ sồng iat rơzô pơlam lơh jat.”

Bal mờ quêt\, tàm bă ù 3 lồ mờ gùl, ồng Phạm Văn Đông tam uă bơta chi sa plai ndai tai bè bơ, na, plai bung, kruac. Broă tam uă chi tam dong ồng geh priă jền sùm pah nam, mờ priă lơh geh bơh 350 tus 400 tơlak priă pah nam: “Đơs bal ù tàm do tam chi lơi kung gơtùi, kruac, quêt\, plai bung, ală bơta chi sa plai là gơtùi tam jơh. Uă ngan là ờ tu\ lơi gơtìp tơnhàu ờ geh, jơh ală ndrờm geh cồng lơm, priă cồng 1 êt halà uă gời gơ dê. Kờp bal tàm 1 lồ geh cồng 100 tơlak tàm 1 nam.”

Ngài mờ suơn chi sa plai ồng Đông dê 1 êt, là suơn na ơnàng 3 lồ bơh hìu bơnhă bi Ngô Văn Tiến dê. Bi Tiến là 1 tàm ală hìu bơnhă lam lài tàm broă tam gơl chi tam tàm xã Cư An. Lài do, tàm bă ù do, bi Tiến tam tàu mờ ơpung kài, mơya cồng nha lơh sa ờ uă mờ priă tac ờ kơljap. Hơ\ sồng, bi khin cha tam gơl tam pơ ò mơya ờ geh cồng nha tài bơh ờ tơl kỹ thuật. Lơh ngan tam gơl tam chi sa plai, bi Tiến lời tu\ tơngai mờr 2 nam lòt tus tiah đah jum dà lơgar bơsram mờng chài, tu\ rê wơl, bi neh tam tờm na. Tàm 10 nam do, suơn na bi dê gơs niam ngan mờ ai priă jền lơh geh uă đau: “Suơn na do bơcri tam ờ uă tờm neh 10 nam, ờ uă tờm den 7 nam. Tu\ tơngai sơngka sền gàr pơgap 3 nam là tơt plai. Tu\ tơt plai uă den 1 nam tac geh bơh 300 tus 400 tơlak. Ai priă jền sơngka sền gàr den bơh 40 tus 50 tơlak priă. Pơn drờm mờ tờm tàu den tờm na do cèng wơl cồng nha lơh sa uă rlau bơh 2 tus 3 dơ\.”

Cư An là xã mìng lơh sa suơn sre, mờ bă ù lơh sa suơn sre mờr 2 rbô 700 lồ. Tàm xã, làng bol uă ngan tam ală bơta chi tam lơyah ngai bè tàu, bùm blàng, tơngời halà rơpung kài, cồng nha lơh geh ờ uă. Bơh hơ\, uă hìu bơnhă làng bol tàm do neh khin cha càn priă bơcri, tam gơl tam chi sa plai, geh ală bơta chi sa plai bè plai bung, kruac, quêt\, halà na, bơ, sầu riêng. Broă tam gơl do bơh sơn rờp neh cèng wơl cồng nha lơh sa uă mờ bă ù tam chi sa plai tàm xã tu\ do neh mờr 100 lồ. Ồng Đỗ Quang Hoàng Hiệp, Kuang bàng lơh sa suơn sre xã Cư An, kơnhoàl Đăk Pơ, càr Gialai pà git, bă ù tam chi sa plai tàm xã gam pơn jat tai gơguh uă tài gơnoar atbồ xã mờ kơnhoàl gam geh rơndap broă dong kờl làng bol bơcri priă tam: “Lơh jat broă lơh bơt bơtàu [òn lơgar pa, tam gơl chi tam den nam 2017, bulah priă kơn hoàl neh bơcri ai 10 hìu bơnhă in càn nàng tam, rề ơnàng broă lơh tam tờm na. Bal mờ hơ\, làng bol kung neh khin cha tam gơl, tam ală bơta chi tam bè bơ, plai bung kơ mhồ tơlir, sầu riêng, mơya tờm ngan kung gam là tờm na.”

Khin cha bơcri priă tam gơl chi tam, rơcang lài mờ lơh ngan bơsram mờng chài nàng ngui ngan ngồn, gam cèng wơl ală cồng nha ngan ngồn ai uă hìu bơnhă làng bol tàm xã Cư An, kơnhoàl Đăk Pơ, càr Gialai in. Do là broă lơh niam, pal geh lơh uă tàm tu\ gah lơh sa suơn sre tàm xã gam uă kal ke bè tu\ do.

          Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn