VOV4.K’ho - Tềng đap gơlik geh kal ke bơh kòp Covid-19 dê, ală hìu sơnơm, anih kham sơm kòp tàm càr Dak Lak neh sơlơ tơnguh broă lơh rơcang sơndră kòp do. Mờ bơta krơi is là hìu sơnơm chuyên khoa y học cổ truyền, dờp kham mờ sơm ai dùl khà ua\ ngan cau kòp là cau dờng sơnam, cau gơbàn kòp jo\ sơnam, là cau kong gơ rềng ua\ ngan rlau jơh bơh kòp Covid-19 dê. Hìu sơnơm Y học cổ truyền càr Dak Lak neh lam lơh ua\ broă lơh rơcang sơndră kòp bơ tờp, tơrmù ua\ ngan rlau jơh bơta bơ tờp kòp tàm hìu sơnơm. 

Đal git hìu sơnơm là anih [uơn ngan bơ tờp kòp, geh jơnau pơhìn digơlan gơbàn ua\ kòp den tàng bơh kuang bàng lơh sơnơm, cau lơh broă tus cau kòp ndrờm geh sồr lơh jat nền nòn broă rơcang sơndră kòp Covid-19. Tu\ tus hìu sơnơm, jơh tơl nă cau ndrờm geh was bơta duh să jan mờ lơh kloh khuẩn trr bơh mpồng mut tàm hìu sơnơm tơn. Mìng is gơ wèt mờ cau kòp tus kham, cau lơi geh tơnggo\ duh să, bơsia\ den geh tơmut tàm cơldu\ kham gùng tă nhơm, tam cah is rềp hơ\ tơn, pleh mut tàm dơlam hìu sơnơm mờ geh jun tus kấp ndai mơ dilah geh bơta dịch têx bơh kòp Covid-19 dê.

Bác sĩ Chuyên khoa 2, Trịnh Đăng Anh, Kuang atbồ hìu sơnơm Y học cổ truyền Dak Lak pà git:

“Lài ngan là sền gròi, sền sơwì ală cau geh pal duh mut tàm hìu sơnơm halà ờ. Dơ\ 2 là cau lơh sơnơm was bơta duh să jan mờ ală bơta gơ rềng tus dịch tễ, lam lơh ai cau kòp in pơn chèu glòm muh mat, lơh kloh khuẩn tê mhar. Tàm cơldu\ kham, bol hi pơn jat tai lơh bè hơ\ sơl, jơnau kờ` là nàng rơ wah cau kòp. Dilah tus kham sơm kòp den ai mut tàm hìu sơnơm, ai dilah là cau tờm tus ròng siam, gròi sền den ờ geh ai mut. Dùl nă cau kòp mìng geh 1 nă cau gròi sền, jơh ală cau kòp piam tàm hìu sơnơm den ờ geh ai lik hờ bơdìh. Broă do nàng kờ` tơrmù [à bơta bơ tờp kòp tàm hìu sơnơm”.  

Nàng tơnguh jơnau git wă bơh cau kòp dê bè kòp Covid-19, hìu sơnơm neh sơlơ tơnguh broă lơh mblàng yal bè lir áp phích pơlam rơcang sơndră kòp do tàm ală gùng lòt tàm hìu sơnơm, anih nggui kơp, ală anih [uơn sền go\ tàm hìu sơnơm nàng cau kòp in [uơn git. Bơdìh hơ\ tai, loa pờ tơlik jơnau đơs bơh hìu sơnơm dê sùm pờ tơlik jơnau pơlam bơh Bộ Y tế dê bè rơcang sơndră kòp Covid-19, dùl [ùi pờ 3 dơ\. Kuang bàng lơh sơnơm sùm lòt sền, tơngkah cau kòp sùm pơn chèu glòm muh mat tàm hìu sơnơm mờ ơm ngài 2 thơk mờ cau ndai.

Mò Hồ Thị Hương (70 sơnam) ơm tàm xã Quảng Phú, kơnhòal Cư M’gar, càr Dak Lak pà git:

“Ală cau lơh sơnơm tàm do tơngkah là pal sùm pơn chèu glòm muh mat, ờ ơm rềp mờ cau ndai”.

Lơh jat jơnau đơng lam bơh Thủ tướng Chính phủ dê bè broă ờ huan ai tơr gùm gal cau, lơh jat broă ơm yah mpồl bơtìan nàng kơryan bơta bơ tờp ua\ bơh kòp Covid-19 dê, bơh nggùl nhai 3, hìu sơnơm neh bơyai lơh mblàng yal cau kòp in ờ huan piam sơm kòp tàm hìu sơnơm, ờ kờp ală cau kờ` pal geh bơta gròi sền bơh cau lơh sơnơm dê. Cau kòp geh sồr sơm kòp bơdìh hìu sơnơm tềng đap bơta sền gròi, atbồ bơh bác sĩ sơm kòp dê. Tu\ do, khà cau kòp piam sơm kòp tàm hìu sơnơm mìng ndrờm 1/3 mờ ngai bè ờs.

Ală broă rơndap lơh kham sơm kòp mờ Đông y tàm hìu sơnơm geh ua\ ngan cau kòp pin dờn sac rơ wah, ngan là cau dờng sơnam, cau gơbàn ală bơta kòp jo\ sơnam bè kòp gùng mhàm plai nùs, huyết áp, ờ pràn leh, bơcah gùng mhàm tơngoh…Bè hơ\ den tàng, hìu sơnơm neh lời ai bơta sền gròi ua\ ngantàm broă rơcang sơndră kòp Covid-19 tàm mpồl cau do. Cau dờng sơnam tu\ tus kham mờ sơm kòp geh ală bác sĩ lùp còp, tơngkah nền nòn rlau. 

Bác sĩ Chuyên khoa 1, Phạm Ngọc Liễu, atbồ khoa cau kòp dờng sơnam, Hìu sơnơm Y học cổ truyền Dak Lak pà git:

“Tu\ cau kòp mut tàm khoa den bác sĩ mờ điều dưỡng pal mblàng yal, pơlam mơ cau kòp in broă pơn chèu glòm muh mat, ràu tê lơh kloh khuản, pơlam cau kòp geh dùl broă sàu sa dipal. Tàm ală [ùi drim, điều dưỡng khoa lòt đo huyết áp cau kòp mờ was bơta duh să jan dùl ngai 2 dơ\ tàm [ùi drim mờ [ùi mho”.

Bơdìh hơ\ tai, hìu sơnơm kung lam lơh broă lơh yal gah lơh sơnơm in jơh ală cau kòp piam sơm kòp tàm hìu sơnơm mờ cau tờm hìu bơnhă sền gròi cau kòp. Kuang bàng drơng broă công nghệ thông tin bơh hìu sơnơm dê geh lùp tơl nă cau mờ pơlam mùl màl broă cih tàm sră yal.

Bi Hồ Thị Hoàng Trinh, cau tờm hìu bơnhă bơh cau kòp gam sơm tàm khoa cau kòp dờng sơnam pà git:

“Lài ngan den ală cau lơh sơnơm lùp bè broă yal gah lơh sơnơm in, he neh lòt tus ală tiah lơi mờ geh ơm rềp mờ cau pin bơ tờp kòp halà ờ. He yal jơh den ală cau lơh sơnơm kung pơlam tai là tơnơ\ tu\ rê bơh bơdìh halà lơh ală broă lơh bè jă brê, gàr kloh niam den pal ràu tê mờ angkol, sa sin hùc duh, sa tai plai chi mờ vitamin C nàng tơnguh bơta pràn sơndră mờ kòp bơh să jan dê”.

Bulah khà cau kòp tus kham mờ piam sơm kòp tàm hìu sơnơm gơmù ua\ rlau pơn drờm mờ lài mơya ờ di bè hơ\ mờ ală y, bác sĩ ru rlau, mờ sơ lơu\ wơl, khi pal kham kòp ua\ rlau tai, ngan là ală cau dờng sơnam mùl geh kòp bơh lài tàm să… Ală dơ\ pơrjum cau tờm cau kòp dê ờ lơh den tàng kuang bàng điều dưỡng pal tàm pơdar tus tơl cơldu\ mblàng yal bè kòp bơ tờp, cih dờp ală jơnau đơs bơh cau kòp mờ cau tờm dê. Mpồl hộ lý, y công kung bòl rlau tài pal jùt ràu, lơh kloh khuẩn hìu sơnơm sùm. Bulah bè hơ\, đal git kơ nòl broă lơh kung bè bơta lơh ngan kơryan gơtùi kòp dờng, tơl nă kuang bàng lơh sơnơm tàm do ndrờm lơh ngan lơh gơs kơ nòl broă he dê, gàr niam ờ do ờ dă pràn kơldang să jan mờ màng kis cau kòp in.

Cau mblàng K’Duẩn