VOV4.K’ho  - Lòt bal mờ jơnau đơs do ngai do, Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa, Phó kuang atbồ Phòng Khoa học – tam klac dunia, di Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên geh hơ ală jơnau ờ suk bơh làng bol dê tàm broă sơngka sền gàr tờm tiêu tàm tơngai bồ nhai mìu:

Niam să Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa! Ơ Thạc sỹ, geh uă làng bol lơh broă sa tàm ală kơnhoàl Ea Kar, Cư Kuin, M’Drak… sền gròi ngan, kờ` mò hơ ờ uă bơta ờ suk bè broă sơngka sền gàr tờm tiêu tềng đap bơta nhai mìu tus gờ`?

Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa: Ơ làng bol, mờ bă tiêu gam tơnhàu den broă mut lơh ală broă lơh sơngka sền gàr tàm nhai mìu den làng bol pal mut lơh bè tơ nơ\ do: Lài ngan, bol he pal kleh ntê ală bơta tờm chi jơm mbur tàm suơn halà ală tờm chi lơh `jrong tam tiêu nàng suơn in geh bơta ha pah. Pơnjat hơ\, bol he geh koh sang ală ntê hòn rềp ù halà jriang tềng tờm nàng tờm tiêu in geh khà ha pah niam, tờ rbòng tus mờ bă tiah ờ lik dà, kung gơtùi bồr tờm ai tờm tiêu in nàng pleh gơ kờn dà tềng tờm.

Dùl broă tai kuơ màng ngan là bol he ơn phơng dipal, ring khà jat jơnau kờ` bơh chi tam dê là jat cồng nha tơnhàu, jat sơnam mờ jat bơta ù tam. Jat jơnau pơlam bơh Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển nông thôn dê neh sồr, khà phơng ơn tus mờ tờm tiêu gam tơnhàu, den khà đạm ờ bơrlu\ bol he ơn pơgap bơh 250 tus 350 ki\ tàm 1 lồ tàm 1 nam; lân ờ bơrlu\ ơn 150 ki\ tàm 1 lồ tàm 1 nam mờ kali ơn 150 ki\ tàm 1 lồ tàm 1 nam. Bol he pal ai ù nàng sền kờ` geh khà phơng ơn dipal ai tơl suơn mùl màl in, bol he geh git cồng nha tơnhàu nàng ơn phơng dipal.

Bi ùr Nguyễn Thị Chúc ơm tàm xã Ea Bar, kơnhoàl Buôn Đôn lùp: Dan Thạc sỹ pà git khà phơng hữu cơ ơn nđờ den tơl tàm tơngai bồ nhai mìu?

Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa: Gơwèt mờ phơng hữu cơ den bol a` sồr làng bol pal ơn 1 dơ\ tàm 1 nam. Bol he pal ơn dùl tàm ală bơta phơng bè: ơn phơng chuồng hữu cơ neh jơm lề, 15 ki\ tàm 1 tờm tàm 1 nam; ală tiah ờ geh priă nàng blơi phơng chuồng hữu cơ jơm lề den bol he gơtùi ala phơng hữu cơ vi sinh mờ khà là 5 ki\ phơng hữu cơ den bol he ala mờ 1 ki\ phơng hữu cơ vi sinh, mờ khà phơng hữu cơ vi sinh do den gơ jat bè jơnau pơlam bơh mpồl lơh gơlik phơng dê. Bơdìh mờ phơng hữu cơ, làng bol pal ơn tai phơng vi lượng tờm tiêu in bè bo, kẽm, ơn tờm tiêu in jat broă lơh [ồm tềng nha. Mờ pal gơ jat bè tơl bơta bơh mpồl lơh gơlik dê, bol he [ồm bơh 2 tus 3 dơ\ tàm 1 nam den geh cồng nha tài tiêu jồp phơng vi lượng den niam rlau.

Ơi, jơnau lùp pơnjat tai mờ làng bol tàm kơnhoàl Krông Ana gam sền gròi là broă kơryan kòp chơt mhar tàm tờm tiêu tàm tơngai bồ nhai mìu?

Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa: Kòp chơt mhar tàm tờm tiêu pal rơcang sơndră rlau mờ kơryan kòp. Broă lơh sơn rờp là broă gàr kloh nniam tàm suơn, den bol he pal lòt sền, dilah geh tờm chi bơh kàl lài gơbàn kòp tàm suơn den bol he pal dus sang jơh ntê, nha, rơyas nàng cèng lik bơh bơdìh suơn hơ\sồng chu. Tơnơ\ hơ\, he rơ sìh vôi bòk. Ai tàm bă tiah gơtìp kòp lơh aniai uă den bol he pal ngui ală bơta sơ nơm hoá học nàng rơcang sơndră. Mùl màl là ngui ală bơta geh Dimethomorph, halà Fosetyl aluminium, Metalzyme…

Ờ uă cau tàm kơnhoàl Cư Kuin kờ` mò hơ là lơh bè lơi nàng kơryan kòp chơt lơỳai tàm tờm tiêu, ơ Thạc sỹ?

Thạc sỹ Đào Thị Lan Hoa: Gơwèt mờ kòp chơt lơỳai, bol he kung mut ngui broă lơh rơcang sơndră bơrlu\ ndrờm bal bè kòp chơt mhar sơl, tàm hơ\ geh ơn phơng, tơlik dà niam suơn in, sang tờm chi gơtìp kòp cèng lik bơdìh suơn nàng chu, kleh ală `jriang hòn rềp ù… Gơ wèt mờ kòp chơt lơỳai do den bol he rơcang sơndră mờ ală broă lơh sinh học halà hoá học. Pơn yơu: chơt lơỳai tài bơh tu luh mờ bơ sềt kòp den bol he pal rơcang sơndră jơh bal tu luh mờ bơ sềt, den sơ nơm rơcang sơndră geh 2 mpồl: mpồl sinh học mờ mpồl hoá học. Gơ wèt mờ mpồl sinh học, ngui bơ sềt sinh học den gơtùi ngui sơ nơm Abar-Marins, halà Tricho derma… Gơwèt mờ mpồl sơ nơm h oá học den geh Mymethol, Malkozyet+Metal naxin, halà Clorua Theanolzyme… Bol he kah là pal ràu kloh [ơ\ phan ngui mờ dà angkol, dà javel,… lài mờ tu\ sơngka sền gàr, kleh ntê tơl tờm.

Ơi, dan ưn ngài Thạc sỹ