VOV4.K’ho - Tàm bồ nhai mìu, la tu\ tơngai buơn ngan gơlik geh bơta gơbàn gơ jrùh plai bơnung kơphe, lơh tơmù cồng nha geh bơh suơn kơphe. Thạc sĩ Mai Minh Tuấn atbồ cơldu\ bơtà chài, Anih tờm bơto pơlam broa\ lơh sa càr Gia Lai geh pơlam bè bơta chài sơng ka, rcang sơndra\ bơta gơbàn gơrùh plai bơnung kơphe tàm bồ nhai mìu.

-Ơ ồng, tàm tu\ do, tu\ ala\ dơ\ mìu dờng bồ sơnam, plai kơphe sơnđờm dờng pràn. Dan ồng ai git ala\ bơta chài sơng ka sền gàr bơh sơnrờp kờ` dong kơphe dờng pràn nam tàm tu\ tơngai do?

Ồng Mai Minh Tuấn: Mut tàm nhai mìu, tàm broa\ sền gàr kơphe, lài jơh den bol he kờ` geh ala\ broa\ lơh rcang sơndra\ tu sa aniai, tơnơ\ hơ\ bol he geh tuh tơl phơng. Tu\ do neh sơnđờm nhai mìu, gơlik geh ờ ua\ nhui sras, sras bơkàu gơ den gơ cuh jồp bơsơt tềng boai plai kơphe. Bulah tu\ do bol he go\ ờ hềt ua\, mơya bol he pal geh lơh lài bồm sơnơm rcang lài. Tu\ tơngai do,  kòp pa gơbàn, plai gam dềt, boai plai gam go\ loh ngan, bồm tềng boai plai den la niam rlau. Ờ ua\ bơta sơnơm bè Anvil, Champions, Boc đô…bồm sơndra\ mờ but bơsềt brồng, dilah tàm suơn geh sras den làng bol he gơtùi bồm ala\ bơta sơnơm sơndra\ sras bè Suprathion, Tron Plus. Tơnơ\ hơ\,  làng bol bol he tuh phơng jat bơta kờ` phơng bơh kơphe tàm bồ kàl lơh sa.

-Tu\ do, plai kơphe kung gam dờng mhar ngan, cau tam gam ờ suk ngan bè bơta gơbàn gơ jrùh plai bơnung. Dan ồng ai git,  bơh tài gơlam tus gơ jrùh plai bơnung kơphe?

Ồng Mai Minh Tuấn: Gơ jrùh plai kơphe geh 3 bơta tờm: Gơ jrùh plai bè ơs bơh khà plai tơt ua\, dơ\ 2 la gơbàn bơsềt brồng aniai, dơ\ 3 la bơh gơbàn nisơna bơh trồ tiah geh lơh gơbàn gơ jrùh plai bơnung. Kờ` geh kơryan gơ jrùh plai, làng bol he pal sền bơh tài gơ jrùh plai. Dilah bơh boai plai gơ ờ dờng, he tup boai gơ lề den hơ\ la bơh bơsềt brồng, plai gơ jrùh mờ boai gam  nuềr, gam kơ\ den gơ jrùh plai bơh trồ tiah hala gơ jrùh bơh tơt plai ua\ ir.

-Broa\ tuh phơng kơphe tàm tơngai do den pal geh lơh jat ala\ bơta lơi kờ` rcang sơndra\ bơta gơ jrùh plai bơnung, ơ ồng?

Ồng Mai Minh Tuấn: Làng bol mờng ngan  gơ lơh go\ plai gơ jrùh den  tuh tai phơng Urê. Slơ tuh phơng urê den plai slơ gơ jrùh. Kờ` ba` ai gơ jrùh plai, làng bol he pal ngui ờ ua\ bơta phơng tuh sinh học geh ala\ bơta axit amin, geh gơ dờp niam lơh  tờm mờ plai dờng. Bè Cầu vồng 4, ami-ami…

Bal mờ hơ\,  tờm kơphe kờ` khà canxi gơ lề ua\, làng bol gơlik tuh vôi, mùl màl canxi do kơphe ờ gơ sa geh. Làng bol he pal ngui ala\ bơta phơng vi lượng mờ NPK geh khà canxi gơ lề ua\,  lơh niam gơ kang te\ bào, lơh gơ kang te\ bào gơ gơs kra\ rlau kờ` kơryan gơ jrùh plai.

Tàm tơngai tu\ do, làng bol mìng geh tuh phơng kơphe in jat bơta kờ` bơh kơphe tàm tơngai plai dờng. Tơngai do,  kơphe kờ` 26% kờ` đàm, 32% lân, 31% kali tàm khà phơng kơphe kờ` tàm dùl nam. Làng bol kờ` pal kah, tuh jat bơta suơn kơphe, cồng nha geh bơh suơn kơphe. Ala\ jơnau cau pơlam la sơnđìng tàm bơta geh 3 tấn tàm dùl lồ. Mùl màl, geh bơh suơn chi kơphe la rlau 4 tấn, 5 tấn. Tơl tấn geh ua\, den he tơngguh khà phơng 20%. Pơnyơu bè kơphe 1 nam 3 tấn plai kờ` 270 kg đàm, 100 kg phơng lân mờ 240 kg kali. Tơl tấn kơphe gar geh den he pal tơngguh tai 20% khà phơng.

-Jat ồng,  broa\ pơlam tuh phơng la bè lơi, hala bơta phơng lơi gơ di pal dong kơphe tơl phơng ròng tờm, sơndra\ gơbàn gơ jrùh plai bơnung?

Ồng Mai Minh Tuấn:  Dilah he ờ ngui phơng mìng dùl bơta lơm den pal ngui ala\ bơta phơng geh khà 2-1-2. Ala\ bơta phơng NPK 16-8-16 hala 16-7-17 la ala\ broa\ pơlam tuh geh khà 2-1-2 la phơng NPK. Mờ kơphe geh 4 tấn tus 4 tấn mơ gùl den làng bol pal tuh bơh 12 tus 14 bào, tơl bào 50 kg phơng den geh tơl khà geh ai tus kơphe in dờng pràn ròng chi tàm tpngai do. Dilah geh tai gơ jrùh plai bơnung den  pal blơi tai ala\ bơta phơng sinh học kờ` geh bơsir den gơ kung ai geh phơng tơl di pal kơphe in.

-Dan ưn ngài thạc sĩ.

                                                Cau mblàng K’ Brọp.