VOV4.K’ho- Ngan ngồn ai mu\t lơh broă bơh nam 2010, tus tu\ do, {òn Niam chài- Nhơl chờ ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam tàm xã Đồng Mô, thị xã Sơn Tây, [òn dờng Hà Nội neh mờ gam lơh niam gơnoar broă dùl nơm hìu ơm bal bơh 54 jơi bơtiàn kòn cau oh mi dê.

Ờ go\ di mìng là dùl anih lòt còp, nhơl chờ hờp, {òn niam chài do gam là tiah nàng bơyai lơh ală dơ\ lơh chờ, lơh tơngo\ wơl ală broă lơh yàng, jơnau nhơl bơh rài yau, broă lơh mờ tê niam chài bơh yau bơh làng bol kòn cau dê, pơgồp bơnah yal tơngi\t rùp să, sơlơ lơh niam rlau tai bơta tam klac bal đah ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam mờ jờng rơ mờ lơh gơrề uă bơhiàn niam chài krơi is niam bơne\ ngan bơh jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam dê.

Mơya, bal mờ ală cồng nha neh lơh geh, ală phan bơna nhơl chờ tàm {òn niam chài do dê kung gam geh đơs là gam r[ah lơ ời bơchềt bơchòt ngan sơl. Jơnau cih tơnơ\ do geh đơs bè bơta geh ngan do mờ geh jơnau đơs nàng pơn jăt tai lơh gơs niam [òn niam chài, ngui niam jơh bơta pràn mờ bơta [ươn neh geh lài.

Bơh tơngai ai mu\t lơh broă tus tàm tu\ do, Mpồl ătbồ {òn niam chài mờ nhơl chờ ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam neh geh uă bơta tam gơl tàm gùng dà lơh broă, geh broă drơng ala năc in. Broă ai làng bol ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi, ală cau tờm bơh bơta niam chài tus bơh uă tiah ngài ngan, bè: Hà Giang, Gia Lai, Sóc Trăng…rê tus cribơyai sùm neh lơh gơlik bơta pràn kis mờ bơta li la tàm ală broă lơh tàm {òn.

Ală tiah rơndăp ai tam bơkàu tam giác mạch, bơkàu blàng, halà ràng tơlik phan bơna lơh mờ tê niam chài tàm ală [òn broă lơh ờs mờng bơh yau kung pơgồp bơnah sơl lơh di nùs jơnau kờ` còp sền, nhơl chờ hờp, blơi phan bơh năc lòt nhơl dê. Pah nhai, Mpồl ătbồ {òn geh dùl ròt broă lơh tơngume, lơh tơngo\ wơl uă dơ\ lơh chờ bơh rài yau bơh ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi dê, nàng kờ` prăp gàr, ngui niam mờ bơtàu tơnguh ală phan lời wơl niam chài, sơlơ tơnguh tai bơta tam klac bal, bơta gi\t wa\ bal mờ gơ\p đah ală jơi bơtiàn.

Mơya, ală broă drơng ala, phan bơna nhơl chờ bơh {òn niam chài do dê kung gam uă bơta pal đơs ngan sơl. Bè phan bơna drơng broă ơm rlô mang kung gam ờ niam ngan sơl bal mờ dùl êt ngan.

Mò Nguyễn Thị Kim An, gam ơm kis tàm lơgar Anh ndrờm bè nam lơi mò kung bal mờ hìu bơnhă rê hờ lơgar tờm ơm rlô kàl mrềt, tơnơ\ dùl mang ơm bi\c apah tàm {òn Niam chài do den geh jơnau đơs bè do: {òn Niam chài ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam, pah nam a` ndrờm lòt ndo, bơh tơngai sơnrờp pa lơh gơs [òn, a` neh rê ndo rao. Jơh ală dơ\ lài a` ờ hềt apah cơldu\ ơm bi\c mang tàm do ờ. Mơya, bơh 1 mang do den a` kung sền go\ dùl êt sơl ală bơta ờ hềt niam. Phan bơna, pơnyơu bè bol a` tus ndo, hìu homestay êt ngan den cau kung pal geh tơl phan bơna bơka sơl, dà hùc, điện thoại, internet, chèu ngui, hơ\ là bơta pal geh hơ\ sồng di. Mơya ờ go\. Hơ\ là Việt Nam he gam ờ hềt geh, den mbè gơtùi cau năc lơgar ndai tus ơm gơ ì.

Ndrờm bal mờ jơnau đơs bơh mò Nguyễn Thị Kim An dê, ồng Nguyễn Đức Khoa, pơgru bơto tàm Hìu bơsram Cao đẳng Đại Việt, do là dùl tàm ală anih bơto bơtê neh geh Tổng cục Nhơl chờ jàu kơnòl bơyai lơh pơrlòng mờ pà sră cơng tàng ătbồ nhơl chờ, kung bè broă lơh bơto pơlam sồr: {òn niam chài pal mhar bơsong ală bơta ờ hềt pràn jak bè drơng broă apah cơldu\ ơm bi\c ai cau năc in. Pal bơto, pơlam ai să tờm làng bol ală kòn cau tàm {òn do in tơn gi\t bè broă chài wa\ rò năc mờ drơng năc ơm rlô mang in tàm ală ù tiah [òn lơgar.

Bal mờ hơ\, ồng Khoa gam yal tai bàr pe bơta ờ hềt chài bè jơnau mblàng, yal tơngi\t jơnau ai năc lòt nhơl in bè do: Lài do, a` kung neh bè bơto sơl bè cau mblàng jơnau ai {òn niam chài in. Mơya, tàm jơh dùl tu\ tơngai do, pa do a` kơno den ală jơnau mblàng hơ\ ờ hềt geh rơndăp tăp sèng. {òn Niam chài pal rơndăp tăp sèng wơl jơnau mblàng mờ tơnguh uă bơta jak chài lơh broă bơh cau mblàng jơnau mờ cau pơlam jơnau dê tàm tơl anih. Bal mờ tàm tơl anih lòt còp pal geh ală sră nggal ơn lài tềng hơ\ nàng cau năc in gơtùi sền nàng gi\t jơnau yal bè phan bơna bơh bol he dê gơrềng tus bơta niam chài jơi bơtiàn kòn cau dê, tus jơnau yal. Jơnau yal dùl êt ir den bơta kuơ gơmù te\ uă ngan. Ndrờm bè hơ\ sơl, bol he pal ơn tàm tơl nơm rơndeh điện dùl nơm tô ri dềt gơ jăt bal mờ dùl phan ku\p săp đơs nàng cau măy rơndeh in lòt tus anih lơi den lếp tềng hơ\ là gơ pờ is tơn.

Jăt Tổng cục Nhơl chờ yal, tàm 10 nhai bồ nam do, năc lòt nhơl tus mờ càr lơgar Hà Nội gơguh tus rlau 20 tơlak nă, tàm hơ\ năc dunia geh pơgăp 5 tơlak nă. Mơya, năc lòt tus {òn niam chài mờ nhơl chờ ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam mìng dùl êt nă ngan hơ\ là 600 rbô nă. Jơnau kờ` lơh ngan bơh {òn dê nam do kung mìng là geh dùl êt nă năc ngan hơ\ là 700 rbô nă năc. Ồng Trịnh Ngọc Chung, Phó Kuang ătbồ Mpồl ătbồ {òn niam chài mờ nhơl chờ ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam pà git jơnau tờm bơh tài gơlik bơh ală jơnau ờ hềt niam pal yal là tài bơh broă bơyai lơh bơh [òn dê ờ hềt dipal, cau lơh broă mìng dùl êt nă ngan. Mpồl ătbồ geh pơn jăt tai pờ tơlik uă broă lơh li la rlau, lơh sùm rlau, ai mờ lơh gơs ală drơng broă pa nàng lơh geh jơnau kờ` bơh năc lòt nhơl dê.

Ồng Trịnh Ngọc Chung, đơs bè do: Bè gùng dà bơh bol a` dê tàm tơngai tus, geh 2 bơta bol a` geh tơrgùm sồr lơh tus gơtùi. Lài ngan là drơng broă, bol a` geh ală broă drơng anih ơm, ù tiah niam chài tru\ gơm phan sa, sền nàng gi\t. Bol a` geh wèt tus bơyai lơh ală poh niam chài tàm ală tiah tàm Hà Nội. Bol a` kung hòi jà bơcri priă tàm ală drơng broă anih ơm năc in. Loh làng là bol a` tàm do ờ hềt lơh niam broă lơh hơ\. Bol a` geh kơlôi tus tàm ală tiah ơm rlô [òn lơgar brê bơnơm, lơh pa halà homestay. Dơ\ 2 là bol a` geh lơh pràn broă mblàng yal, yal tơngi\t mờ lơh bal mờ ală mpồl lơh broă nhơl chờ.

Geh lơh tơn tàm thị xã Sơn Tây, dùl tàm ală gùng mu\t tàm càr lơgar Hà Nội, bal mờ kờp jơh bă ù ơnàng pơgăp 1 rbô 500 lồ, tàm hơ\ geh bal dà mờ ù, geh bơcri lơh uă hìu ơm jăt rài kis niam chài is bơh 54 jơi bơtiàn kòn cau oh mi dê, {òn Niam chài mờ nhơl chờ ală jơi bơtìan kòn cau Việt Nam geh uă bơta [ươn nàng gơ gơs là dùl anih tus còp ai ală cau lơi in kờ` gơboh lòt còp nàng gi\t bè bơhiàn niam chài bơh yau, kuơmàng là bơhiàn niam chài ală jơi bơtiàn kòn cau ơm kis tàm tiah kơh bơnơm dê.

Bal mờ ală bơta tam gơl neh geh cau ala mat mpồl ătbồ dê hơ, kơ\p kơnơm là [òn niam chài mờ nhơl chờ ală jơi bơtiàn kòn cau Việt Nam geh gờ` geh bơta tam gơl niam, lơh di uă rlau tai bơta kơ\p kờ` bơh năc lòt nhơl dê kung bè lơh niam rlau gơnoar broă lơh kòn gùng tàm tơrbo\ bal, yal tơngi\t ală phan lời wơl niam chài bơh yau bơh ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi Việt Nam dê.

Cau cih Hoàng Minh- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến