VOV4.K’ho – Ồng A Đẹp, 66 sơnam, kòn cau Bahnar, ơm tàm [òn Kon Rờ Bàng 1, xã Vinh Quang, [òn dờng Kon Tum, là nghệ nhân kờ` ngan ală jơnau tamya xoang bơh cau Bahnar dê. Ồng ờ mìng là cau git bơta kuơ bơh tơl jơnau tamya xoang bơh jo\ cèng bơta niam chài krơi is bơh jơi bơtìan kòn cau dê mờ ồng gam bơto niam chài tamya xoang ua\ ngan cau in mờ git nđờ rhiang nă kơnòm bơsram tàm xã Vinh Quang, ală hìu bơsram tàm [òn dờng Kon Tum in là cau Bahnar. Mờ ală tă pơgồp ai broă lơh sền gàr mờ tơnguh bơta niam chài kòn cau, nam 2019, ồng geh Chủ tịch lơgar pà khà jờng Nghệ nhân ưu tú.
Bơh bơr mờ a` tàm hìu kấp 4 , ồng đơs, bơh tu\ gam dềt neh mờng lòt jat mè bèp tus bal ală dơ\ lơh chờ, lơh yàng bơh [òn dê. Tàm bơnah lơh chờ, geh dròng cing, ja` mồng, tamya xoang den tàng neh gơmut tàm nùs tồr ồng dê bơh tu\ lơi ờ git sơl. Bơh hơ\, ồng neh kờ` ală jơnau tamya xoang.
Nghệ nhân ưu tú A Đẹp
Ồng A Đẹp yal “Bơh bơta kờ` gơboh tus broă kơ lôi sơ nơng, jòi git ală sap ntas, niam chài tàm tơl jơnau tamya xoang krơi is là jơh dùl tu\ tơngai jo\ jòng. Dilah ờ kơ\ nùs bơsram, đòm jat, den ờ gơtùi lơh broă do. Ồng jòi git is, kơ lôi sơ nơng, iat, sền mờ hời rơ hời git niam chài ờ di phan bơna cèng bơta niam chài bơh jo\ kòn cau Bahnar dê”….
“Geh dà kơl hề tồl lòs den geh ngai mòn gơs jrum”, mờ bơta kờ` gơboh, kờ` bơsram, đòm jat, tus tu\ do, ồng A Đẹp git loh pơrya tơl gùng tamya xoang bơh jo\ cèng bơta niam chài krơi is kòn cau Bahnar dê tàm ù tiah càr Kon Tum. Jat ồng, niam chài tamya xoang pal sac rơ wah cau geh bơta chài, să jan pal di mờ jơnau tamya mờ cau tamya pal geh bơta kờ` gơboh mờ ală gùng tamya xoang. Bơta chài ală gùng tamya xoang pal gơ jat bal mờ tơngume jơnau đơs crih, sap dròng cing, ja` mồng mờ di mờ tơl tơngume kờ` ai tơnggo\. Ală gùng tamya pal ring jơng, rơle\ rơ lùn, gơtùi ai tơnggo\ huềng jơnau đơs crih dê.
Ồng A Đẹp đơs là, jơnau pơrya bơh tơl gùng tamya xoang dê ai tơnggo\ gơ jat tàm ală dơ\ lơh chờ geh tơngume krơi is. Tamya xoang geh ală bơta tam gơl bè mpồl cau tamya, bơta ndang, rơle\,… nàng gơ in di mờ tơl jơnau tamya.
Pơn yơu bè tamya xoang Samơk là gùng tamya tàm dơ\ lơh yàng Samơk (hơ\ là lơh yàng `ô lir bong) tàm ală dơ\ [làng kòi tàm mìr sơn đờm dum. Lơh yàng Samơk mờ ală gùng tamya Samơk duh hồl, cèng bềng bơta chờ hờp lơh nggồr nggàc jơh [òn lơgar. Tu\ tơn jơh lơh yàng Samơk, den cau geh tamya xoang pơdar gùng wil tềng [làng hìu rông nàng jơh ală cau geh tus bal tamya mờ dròng cing, ja` mồng.
Halà tu\ làng bol tàm [òn lơh yàng sa rơpu, xoang Khiêl mờ xoang Long Đeh là gùng tamya lời ai ală cau ling ai tơnggo\ bơta pràn bơh [òn lơgar dê. Tamya xoang Tơnơl halà xoang tàp sơng gơr den mìng geh tamya tu\ lơi [òn lơgar lơh yàng [làng pa tàm ù tiah ơm kis pa.
Ồng A Đẹp yal, nàng gơtùi tamya xoang chài mờ jak, bơdìh mờ broă cau bơto tamya pal jơh nùs, geh jơnau git wă mờ chài bè xoang, den cau bơsram kung pal geh bơta kờ` gơboh. Kờ` tamya xoang niam, sồr cau ùr tu\ tamya pal geh 4 bơta là tê tamya lơ bơn, jơng tamya di mờ srap dròng cing, ja` mồng, rơle\ rơlùn; but lơ bơn mờ muh mat pal gơtùi ai tơnggo\ nùs tồr he dê. Tài tamya xoang là bơta pơgồp bal đah rơ kồn jơng, rò tê, sơn đoh rơle\, ai tơnggo\ bơta lơ bơn niam bơh cau ùr dê.
Nàng sền gàr bơta niam chài rơ gơi kòn cau Bahnar dê; bơh nam 1976, ồng A Đẹp neh sơn đờm bơto ală gùng tamya xoang bơh jo\ kòn cau Bahnar dê ai ală oh dềt, ơruh pơnu mờ cau dờng tàm [òn in. Mờ ồng kung tus bal pơlam ală jơnau tamya xoang tus bal ală dơ\ pơrlòng cing mồng kấp [òn dờng, kấp càr; tus bal tìp mat lơh quèng niam chài, đơs crih tamya mờ ală mpồl ndai tàm ală dơ\ lơh chờ, sa tềp, ngai tơngkah kir sơnrai kuơmàng bơh dà lơgar, bơh càr mờ bơh [òn dờng Kon Tum dê.
Tu\ do, ồng gam bơto ală jơnau tamya xoang, ală gùng tamya bơh jo\ kòn cau dê ai ală oh dềt tàm hìu jum Kon Rờ Bàng, Hìu bơsram kấp 2 Trần Khánh Dư (xã Vinh Quang), ală hìu bơsram kấp 1 mờ kấp 2 ndai tàm [òn dờng Kon Tum.
Bi Y Sam, ơm tàm thôn Kon Rờ Bàng 2, xã Vinh Quang – là dùl tàm ală cau bơsram bơh ồng A Đẹp dê yal “Pơgru Đẹp là cau jơh nùs ngan tàm broă sền gàr mờ bơtàu tơnguh bơta niam chài rơ gơi kòn cau Bahnar dê. Pơgru Đẹp git bè ală gùng tamya xoang mờ jơh nùs bơto wơl bol hi in. Kơnờm pơgru bơto , a` bal mờ ua\ oh mi cau ùr tàm [òn neh bơsram git ua\ jơnau tamya xoang bơh jo\ cau Bahnar dê”.
Đơs bè nghệ nhân A Đẹp, mò Nguyễn Thị Phương Linh, kuang bàng drơng broă gah văn hóa – thông tin xã Vinh Quang pà git: Bơh nam 1976 tus tu\ do, ồng A Đẹp neh bơto wơl niam chài tamya xoang ai rlau 50 nă cau tàm xã Vinh Quang mờ git nđờ rhiang nă kơnòm bơsram ală hìu bơsram tàm [òn dờng Kon Tum in. Ồng jơh nùs ngan tus bal ală broă lơh chờ, lơh yàng bơh [òn lơgar, ală broă niam chài bơh xã, [òn dờng mờ càr dê bơyai lơh. Ală tă pơgồp bơh ồng A Đẹp dê neh pơgồp bơnah sền gàr mờ bơtàu tơnguh niam chài bơh jo\ kòn cau Bahnar tàm càr dê.
Jat [a\u Kon Tum – Cau mblàng K’Duẩn
Viết bình luận