VOV4.K’ho- Bulah nam do neh 75 sơnam, mơya pah ngai Nghệ nhân A Lim ơm tàm ƀòn Kon Trang Long Loi, thị trấn Đăk Hà, kơnhoàl Đăk Hà, càr Kon Tum kung gam gàr sùm broă tàñ phan mờ gle đơr bè dùl bơta kờñ gơboh neh mut tàm mhàm ồng dê. Broă lơh ồng dê ờ mìng geh tai priă jền dong kòn sau in mờ rlau mờ hơ̆, ồng kờñ sền gàr broă tàñ phan mờ gle đơr mờ prap gàr niam chài bơh jŏ cau Bahnar dê.

Bol hi tìp nghệ nhân A Lim tàm hìu ồng dê tŭ ồng gam tàñ mờr sir sơ̆ ờs mờng kòn cau. Sền gŏ nac tus, ồng A Lim ñŏ ala mờ jơnau lùp còp nac hơ̆ sồng tơrgùm jơh bơta sền gròi ồng dê tàm sơ̆ gam tàñ ờ hềt sir. Lùp jơnau, nghệ nhân A Lim tàñ sơ̆ ndang yal ndang, ồng tus mờ broă tàñ phan bơh gờñ ngan, tŭ rơp pa 12 sơnam. Jat jơnau ồng dê yal, tàm dùl dơ̆ sền bèp ồng dê tàñ ală phan ngui mờ gle đơr, ồng gơ lơh kờñ ngan. Bơh hơ̆, ồng sùm sền mờ bơsram tàñ phan pah tŭ gơtùi, dùl tŭ tơngai ờ jŏ tơnơ̆ ồng neh git loh mờ rơgơi ngan tơl bơta chài, tàñ is he in ală phan ngui nàng drơng tàm rài kis.

                                                     Ală phan ngui tàm hìu bơnhă ndrờm bơh ồng A Lim tàñ is lơm

Đơs bè hơ̆, nghệ nhân A Lim mut tàm hìu ƀềp cèng lik tơl bơta phan ngui bè nir, đồng, sơ̆ mờ ồng tàñ is nàng ngui tàm hìu bơnhă. Ồng pơn iờ să yal, jơh ală phan ngui tàm hìu bơnhă, drơng jơnau kờñ tàm rài kis pah ngai bơh làng bol tàm ƀòn dê rềp ndo ndrờm bơh ồng tàñ lơm.

Nghệ nhân A Lim yal “Lài do, tŭ rài kis gam kal ke, ală phan ngui drơng jơnau kờñ tàm rài kis pah ngai ndrờm pal mòn is lơm, tàm hơ̆ ờ gơtùi ờ geh ală phan tàñ mờ gle đơr. Tŭ hơ̆, làng bol kòn cau he dê gùt nam ờ ru ngan lơh sre lơh mìr den tàng kờñ ngan geh ală phan ngui drơng broă lơh sa mờ drơng tàm rài kis geh tàñ mờ che rơyah, mờ gle. Bè hơ̆ den tàng, bơta mờng quèng ngui ală phan tàñ mờ gle đơr neh geh mờ gơ gơs là bơta ờs mờng, niam chài rài kis jŏ rài bơh cau Bahnar dê”.

Tus tŭ do, ală phan tàñ mờ gle đơr bơh ồng A Lim dê neh gơ gơs mat sơnđan tiơng pơn rơ, geh cau tàm ală ƀòn ndai sùm tus sền mờ blơi. Ồng yal, tŭ tơngai bè ờs tàñ gơs dùl nơm sơ̆ là bơh 2 tus 3 ngai. Nàng gơtùi tàñ gơs dùl nơm phan niam, pal lòt gan uă bơnah broă nền nòn bè rơcang phan tàñ, kuơmàng là broă kồih ală che tàñ bè lơi gơ in dipal, gàr bơta lơbơn, ring drĭ nàng ƀuơn tàm tŭ tàñ.

Ồng pà git tai “Cau tus blơi sùm yal lài, khà blơi tam gơl bơh 12 tus 15 nơm. Ală tŭ blơi uă, nac dan blơi mờ khà uă, añ pal sồr kòn sau dong kờl añ tàñ. Kơnờm priă lơh geh bơh tàñ phan cèng wơl neh dong añ kơlôi rơcang priă jền drơng rài kis in tàm tŭ sơnam neh dờng, să jan ờ sô tai, ờ gơtùi lòt lơh mìr”.

Bi A Bát, 39 sơnam, sau tờm ồng A Lim dê mờ kung là cau tàñ phan mờ gle đơr chài ngan rlau jơh tàm ală cau kơnòm să bơsram tàñ phan yal “Añ kah tŭ gam dềt, añ bal mờ ală bơyô ring rơh tàm ƀòn geh ồng bơto tàñ phan mờ gle đơr. Tŭ hơ̆, cau lơi kung chờ hờp lơm tài geh bơsram tàñ phan. Mơya tŭ dờng, ală bơyô ring rơh cau lơi kung sang tĕ, ờ bài bơsram tai, mìng gam añ gam bơsram. Bulah broă tàñ phan mờ gle đơr ờ lơh geh priă jền uă, mìng tơl nàng kơlôi rơcang jơnau kờñ tàm rài kis in gời, mơya añ kung gam gàr sùm broă lơh tàñ phan tŭ ru, ờ mìng geh tai priă jền mờ gam sền gàr bơta niam chài bơh bèp ồng dê tai. Tŭ do, tŭ khà cau blơi uă, añ kung lời tŭ tơngai nàng bal mờ ồng tàñ gơs khà sơ̆ mờ lòt jàu nac in”.

Jat nghệ nhân A Lim yal, tŭ do gam dùl êt ngan cau git mờ gàr broă tàñ phan mờ gle đơr. Nàng mòn gơs dùl nơm phan tàñ mờ gle đơr kờñ geh uă ngan tŭ tơngai mờ dà kơl hề, bè hơ̆ den tàng cau kơnòm să kung ờ huan kờñ broă do tài priă lơh geh ờ uă, Ală cau kơnòm să tŭ do jơh bơsram ờ bài ngui den tàng kung hời rơhời huĭ broă lơh.

Nghệ nhân A Lim đơs tai, ală cau kra git tàñ phan mờ gle đơr tàm ƀòn bè añ kung hời rơhời ờ gam tai. Cau kơnòm să den ờ kờñ, ờ bài bơsram nàng tàm pơ dờn. Añ ngòt là tơnơ̆ do broă tàñ phan mờ gle đơr do gơtìp roh huĭ.

Nàng prap gàr broă lơh tàñ phan mờ gle đơr bơh jŏ kòn cau he dê, nghệ nhân A Lim kung sùm pơgồp bal broă mblàng yal làng bol in bè bơta kuơ bơh ală broă lơh ờs mờng bơh jŏ dê, tàm hơ̆ geh broă tàñ phan mờ gle đơr tàm ală dơ̆ pơrjum pah poh. Ală ngai lồi poh, ngui tŭ ru, nghệ nhân A Lim sùm hòi ală cau kơnòm să tàm ƀòn tus tơrgùm wơl tàm hìu nàng ồng boh bơr ndang, mờ bơto ndang ală bơta chài kuơmàng bơh broă tàñ phan mờ gle đơr dê mờ bơta kơp kờñ sền gàr broă lơh ờs mờng bơh jŏ.

Ồng đơs, ală tŭ ƀòn pờ ơdŭ tàñ phan mờ gle đơr, añ sùm geh jà tus bơto. Bulah priă ơpah ờ uă mơya añ kờñ ngan tài geh bơto wơl ală bơta chài tàñ phan ai rơnàng tơnơ̆ do in nàng kờñ pơgồp bơnah sền gàr broă lơh ờs mờng bơh jŏ kòn cau he dê.

Tơngac ồng A Lim mờ lik rê, bol hi sền gŏ bơta kờñ gơboh jơh nùs mờ broă lơh mờ bơta kơp kờñ geh bơto wơl mờ sền gàr broă tàñ phan mờ gle đơr bơh jŏ bèp ồng dê. Kơp kờñ là, mờ bơta jơh nùs, bơta kờñ gơboh bơto wơl broă lơh nghệ nhân A Lim dê, tơnơ̆ do geh uă ơdŭ bơsram tàñ phan mờ gle đơr geh pờ nàng ồng in tơnguh bơta kờñ gơboh tus mờ cau kơnòm să, dong broă tàñ phan mờ gle đơr bơh jŏ cau Bahnar dê geh gàr sùm mờ ờ gơtùi roh huĭ jat tŭ tơngai.

Cau mblàng K’Duẩn