VOV4.K’ho – Tơrnờm geh lơh sùm khat tàm nhai lơi tàm nam, là phan `ô ờ gơtùi ờ geh tàm ală ngai geh broă bơh [òn lơgar halà hìu bơnhă bơh cau M’nông dê. Tơrnờm geh cau M’nông ngui tu\ lơh yàng, lơh chờ kis jo\ cau kra in, `ô bau, ies [ồc, lơh hìu, geh nac bơh ngài tus nhơl… Kuơ màng là tàm ală dơ\ lơh yàng drơng broă lơh sa suơn sre, ală dơ\ lơh chờ bơh [òn lơgar dê.
Khat dùl hìu bơnhă lơi bulah pas halà r[ah ndrờm pal geh drap yang tơrnờm prap tàm hìu, rơcang tu\ geh broă kờ` ngui. Ờ geh tơrnờm den ờ geh ală dơ\ `ô bau, ies [ồc, pơrjum [òn lơgar… Tơrnờm là phan pơ dơng ală yàng in. Gơwèt mờ gơp bơyô, tơrnờm là phan nàng tam pà bơta chờ hờp, moat jrùm, tàm sơr bo\ bơta kờ` gơboh ùr klau. Lài mờ tu\ lơh quèng, tơrnờm là phan nàng yal, pơ dơng jà, hòi dan ală yàng sền go\ halà ai pà lơngap lơngai. Bulah ngui tàm tu\ lơi, bơhìan `ô tơrnờm kung gam là dùl bơta niam chài tàm rài kis nùs nhơm bơh cau M’nông dê.
Mơya, tu\ `ô tơrnờm, ờ di cau lơi `ô lài kung gơtùi lơm, mờ pal `ô jat sap sèng. Tàm tơl bơta lơh yàng ndrờm geh ală bơta niam chài `ô krơi is, digơlan là cau dờng sơnam ngan rlau jơh `ô lài, digơlan là cau ùr `ô lài halà kung digơlan là kơnòm dềt `ô lài. Gơ jat tàm tơl bơta tơrnờm mờ ngai hơ\, cau tờm hìu bơnhă ngui tàm broă lơi. Mò Siơp, ơm tàm xã Ea Huar, kơnhoàl Buôn Đôn yal bè bơta sap sèng cau `ô tơrnờm bè do: Dilah tơrnờm ngai hơ\ geh tă kơt nàng lơh ỳang cau lơi in, den cau hơ\ pal `ô lài, tơnơ\ den hơ\ sồng sap sèng tus cau dờng mờ kơnòm dềt tàm hìu bơnhă. Dilah tơrnờm nàng lơh yàng kòi den cau `ô lài pal là cau ùr dờng sơnam bơh hìu bơnhă dê, tơnơ\ hơ\ sap sèng là ală cau ùr ndai. Dilah lơh yàng rơwas, yàng rơpu den cau `ô lài là cau pơ đàu tơn phan hơ\, bulah cau hơ\ dờng sơnam halà dềt sơnam. Mờ cau pơ đàu, ting lềng rơ was pal là cau klau, den jơh ală cau klau geh `ô lài lơm. Ai dilah lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan den cau geh lơh yàng ngai hơ\ là cau `ô lài. Dilah tơrnờm neh tă tơlik 3 drap yang den pal `ô tiam tus jơh sap sèng 3 drap yang. Dilah tơrnờm geh tă 5 drap yang den kung pal `ô jơh 5 drap yang, tơnơ\ hơ\ hơ\ sồng tus hìu bơnhă. Dilah nac geh jà tus bal den ờ gơtùi ai khi in `ô lài, ờ kờp tu\ cau hơ\ là cau rềp mềr tàm jơi nòi.
Tơnơ\ tu\ ală cau tờm tàm hìu bơnhă `ô jơh dơ\ sơn rờp, den khi jà tai `ô tiam jơh dơ\ 2, kung `ô jat bơta sap sèng bè dơ\ sơn rờp… Tơnơ\ tu\ jơh `ô tiam dơ\ 2, tu\ hơ\ hơ\ sồng cau tờm hìu bơnhă jà nac `ô. Cau tờm hìu bơnhă sùm là cau ìa ding bồp drap yang tơrnờm dê, tu\ tơl nă cau neh `ô jơh dar he dê, den cau tờm hìu bơnhă jà tai 1 nă cau ndai, mơya tê den ờ tu\ lơi tă bơh ding bồp.
Cau nggui tuh dà tàm drap yang tơrnờm kung kuơ màng ngan. Sùm den mìng geh 1 nă cau geh gơnoar tuh dà tàm drap yang tơrnờm cau M’nông dê. Khi ờ gơtùi khat bè ala cau ndai tuh dà dilah ờ geh cau tờm hìu bơnhă ai.
Tơrnờm neh kơt mờ tuh dà den cau tờm hìu bơnhă pal geh broă hơ\ sồng gơtùi ngui. Cau Mnông ờ huan ngan `ô tơrnờm mờ ờ geh jơnau dipal. Mò Siơp pà git: Dilah ờ geh broă lơh yàng den kung geh `ô sơl, mơya ờ huan ngan bè hơ\. Hìu a` dê mìng `ô tu\ geh broă bè lơh yàng rơpu, lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan halà geh nac tus nhơl tàm hìu. Dilah neh lơh yàng den sồr cau `ô pal là cau tờm hìu bơnhă dê, tơnơ\ hơ\ cau rềp mềr ngan rlau jơh tàm jơi nòi.
Tàm tu\ `ô, dilah cau tờm hìu bơnhă kờ` jà nac lơi `ô uă rlau, den khi geh tuh tai dà tàm drap yang. Tuh tai dà kàr lơi, nac pal `ô is tus tu\ jơh bơnah tuh hơ\, hơ\ sồng là sền ngềr gơp. Cau git jơnau là cau geh jà geh `ô tàm 2, 3 dơ\ jồp hơ\sồng tuh hờ ly, jà ală cau dờng sơnam halà he `ô is jơh bơnah he dê.
Mò Wit, ơm tàm xã Ea Huar, kơnhoàl Buôn Đôn đơs bè bơhìan jà `ô tơrnờm hìu bơnhă mò dê bè do: Dilah he lơh yàng broă lơh tàm hìu bơnhă den sồr cau tờm hìu bơnhă là cau `ô lài, tơnơ\ hơ\ hơ\ sồng tus cau rềp mềr tàm jơi nòi. Dilah geh nac tus tàm hìu nàng nhơl den cau `ô lài pal là cau nac geh jà hơ\, mơkung lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan cau nac hơ\ in tơn, hơ\ là bơhìan neh geh bơh jo\. Dilah lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan 1 nă oh dềt in mờ oh dềt hơ\ ờ gơtùi `ô tơrnờm den cau mè pal `ô ala kòn he in.
~ô tơrnờm là dùl bơta niam chài bơh rài kis kòn cau M’nông dê. Bal mờ kơ nòl gơ wèt mờ ală yàng, bơta niam chài do gam ai go\ bơta tam klac bal [òn lơgar dê. Tàm tu\ `ô tơrnờm, cau ùr cau klau digơlan đơs crih tamya tai. Ka` tơrnờm bơ`ul lơh nùs nhơm cau dê chờ hờp, gơ rờm bal mờ gơp. Bơta tă pơ gồp tơrnờm bơh ală hìu bơnhă geh broă dê là bơta geh uă tàm tơl [òn lơgar. Sơ lơ uă tơrnờm den dơ\ lơh yàng sơlơ chờ hờp rlau...
Cau mblàng K’Duẩn
Viết bình luận