VOV4.K’ho – Là phan ngui ờ gơtùi ờ geh tàm rài kis pah ngai, sơ\ bơh làng bol ală kòn cau tàm tiah đah tô Tây Nguyên dê đơs bal mờ càr Gia Lai đơs is bơdìh mờ broă ơn phan ngui den do gam là cơng tàng ai go\ bơta chài rơ gơi bơh cau mòn gơs sơ\ dê.

Bơh yô yau, tàm ală [òn làng bol kòn cau, làng bol neh bơsram git bơta chài tà`, mòn ală phan lơh broă. Sơ\ là phan ngui mờng quèng ngan geh tà` mờ gle, rơyah halà tờm sâm lũ… Sơ\ geh tam cah gơs ua\ bơta mờ geh ngui tàm ală jơnau kờ` krơi is, bơta niam chài bơka kung li la mờ ua\ ngan, ai tơnggo\ bơta niam chài is bơh tơl jơi bơtìan kòn cau dê.

Lài ngan pal đơs tus sơ\ ơn bìai mờ ơn kòi. Sơ\ do geh lơh jòng, jơnhua bơh 60 tus 95 phơng, nàng sơ\ gơtùi kơ,\ den jơng sơ\ geh lơh mờ dơm chi jơnhua mờr 20 phơng ua\ ngan là nàng dong ntàu song mờ jai kong kơn jơ\. Lơh sơ\ do pal rơwah tờm rơyah halà tờm gle krà`, tram tàm dà dùl tu\ tơngai nàng gơ in lơ iang. Che nàng bơka tềng să sơ\ dê kung pal ring, niam mờ lơh gơlik dà trum mờ broă bơr còt nha brê tàm tơl dang che.

Sơ\ ơn phan sa den dềt rlau. Sơ\ do geh 2 tap, tap đah dơlam kung geh tà` bè tap bơdìh sơl, mơya pal kồs gơ in lơ hơ, dềt rlau mờ dang che gle geh kồs nàng tà` đah bơdìh mờ ờ geh bơka; tềng nggùl 2 tap geh jeh nha brê nàng kờ` rơcang sơndră bơta sùh iò. 2 tap do geh rềt kơ\ ndrờm bè 1 nơm tơn, tu\ pa sền den ờ gơtùi git go\. Pơn jat hơ\, cau mòn hơ\ rơwah 4 tờm rơyah halà gle song, ring hơ\ sồng kồs gơ in niam, ai che rơyah bơrkuat kơ\ bơh đang tus hơ đơm, bơrkuat kơ\ tềng 4 gah sơ\ dê, bồ tềng đah hơđang dềt, ai đah hơ đơm den dờng, nàng dong sơ\ gơtùi ntàu kơ\. Jơng sơ\ geh lơh mờ dơm chi gạo halà tờm plai sơmoan, mòn gơs dùl dra đơng kơ\ ngan. Bơrnơp sơ\ kung pal geh lơh niam bè să sơ\ dê sơl, ờ mìng gàr bơta niam mờ gam pal kơ\ tai, nàng [uơn ai broă pờ mờ dơp in. Dut ndơl là che sơ\, 2 nơm che lơh mờ che rơyah, kung digơlan geh bơrkuat bơh kơmhồ chi brê dê.

Geh dùl bơta sơ\ krơi is ngan lời ai cau klau in, hơ\ là sơ\ bè nđar sềm rềt, geh 2 nơm che triau bè ba lô, geh mat sơnđan là Koroh, geh ngui nàng prap pềs, sơna kam mờ ală phan ngui tu\ lòt tam brê ting mòc phan brê. Sơ\ do gơ lì 2 gah, geh 3 tap krơi is, đah hờ đang geh 2 tap dềt tà` rềp bal tơn mờ 2 dang che tơrbo\ mờ bơr tap tàm nggùl dê, geh ngui nàng gơ rềt kơ\ rềp nggkời. Jơng sơ\ geh tơn đềt ală sò tờm rơyah dê jat bơta sap sèng ring bal, nàng dong ală tap sùm geh bơta ha pah. Koroh sùm jơnhua bơh 60 tus 70 phơng, ơnàng bơh 40 tus 45 phơng, khà ơnàng bơh tơl tap dê mìng pơgap bơh 10 tus 15 phơng. Phan tờm ngan nàng tà` gơs Koroh là tờm rơyah mờ tờm sâm lũ. Sền sơ\ Koroh he gơtùi git bơta git wă niam chài kung bè bơta chài rơgơi bơh cau mòn sơ\ do dê. Geh ală sơ\ Koroh ndrờm bè lơh geh tơl khà niam jơh tơn, jơh bal ală gùng bơrkuat che kung ring tus tơl milimet, lơh bol he ờ gơtùi go\ tềl dut ndơl kung bè tềl tơr bo\ bơh ală che rơyah tàm să sơ\ dê.

Geh dùl bơta sơ\ kung là sơ\ ai cau klau in, mơya gơ dềt rlau, mìng geh 1 tap, geh hòi là sơ\ Lep. Sơ\ do jơnhua mìng bơh 50 tus 60 phơng, dờng bơh 30 tus 35 phơng, ơnàng bơh 25 tus 25 phơng geh ngui nàng ơn ală phan lòt tàm brê halà ơn phan sa tu\ lòt ngài, đah bơdìh geh tà` kơ\ mòn gơs 1 rơkàng jơm nàng sền gàr phan geh ơn tàm dơlam.

Bơh đah kiau: Sơ\ Koroh kòn cau Sơdàng mờ kòn cau Ca Dong dê

Tàm mpồl bơtìan ală kòn cau tiah đah tô Tây Nguyên gam geh dùl bơta sơ\ kuơmàng ngan nàng pà cau tờm tàm hìu bơnhă in, hơ\ là sơ\ Reo Răng Teh. Do là phan pà kòn tơnhua in, pà sau kuơmàng tàm hìu bơnhă in tàm ală tu\ bè tòm nhai, lơh yàng khồm tồr… Sơ\ Reh Răng Teh dềt, mìng jơnhua 40 phơng, ơnàng bơr sơ\ dê pơgap 18 phơng, che triau ơnàng 3 phơng mơya pal tà` nền nòn ngan. Sơ\ do niam ngan, tơl gùng tà`, bơta chài bơrkuat che rơyah tus broă lơh che triau bè cèng jơh dùl bơta kờ` gơboh bềng lìu bơh cau tờm dê. Bơdìh mờ broă ngui nàng lơh phan pà, sơ\ do gam cèng dùl bơta kơp kơ nờm dờng ngan bơh cau lơh dê, hơ\ là kơp kờ` rài tơ nơ\ jat jơng bơhìan ờs mờng [òn lơgar dê. Dùl bơta mờng quèng bal bơh mpồl bơtìan ală kòn cau tiah đah tô Tây Nguyên dê là, sùm ơn ală phan ngui hờ đang rơngđa bơnhă ồs nàng ờ gơtìp mo\ sa, den tàng geh ală sơ\ geh sơnam jo\ tus rhiang nam.

Tu\ do, bulah broă tà` phan mờ gle đơr hời rơ hời gơtìp roh hui\ mơya kung gam geh ua\ hìu bơnhă, [òn lơgar sền gàr. Pah nam, Sở Văn hóa-Thể thao mờ Du lịch càr Gia Lai kung gam sùm lơh ală dơ\ pơr lòng niam chài – đơs crih tam ya, broă lơh bơh jo\ đah ală kòn cau tàm càr, kuơmàng là dơ\ pơr lòng tà` sơ\ nàng kờ` sền gàr bơta niam chài rơ gơi krơi is bơh tơl tiah dê, mơkung pơn jờng rơnàng cau kơ nòm să jat jơng broă lơh bơh jo\ do bơh bi bèp dê.

Cau mblàng K’Duẩn