VOV4.K’ho - Tu\ do, cau tam kơphe tàm ală càr Tây Nguyên neh pic mờr jơh kơphe kàl 2016 – 2017. Tơnơ\ tơngai do, làng bol geh lơh niam wơl suơn kơphe he dê nàng rơcang kàl pơnjat tai in. Mơya krơi mờ pah nam, nam do, uă hìu nhă lơh broă sa tàm Daklak gơlik kwi kuơ ngan tàm broă sơngka sền gàr kơphe tơnơ\ mờ tu\ pic, ngan là tu\ trồ tiah ờ niam, trồ mìu, trồ tơngai tam gơl ni sơna:

Hìu nhă ồng Bùi Văn Thống, ơm tàm [òn 3, xã Ea Kly, kơnhoàl Krông Pach, càr Daklak geh rlau 2 lồ kơphe gam tàm tơngai tơnhàu. Bulah neh geh mờng chài tàm broă sơngka sền gàr kơphe, mơya ồng Thống pà git, pơgap 2 nam do, trồ tiah gơlik geh ni sơna, geh tu\ den mìu uă, geh tu\ den prang dờng soat dà. Bơta do neh lơh tam gơl ờ uă bơta tàm broă sơngka sền gàr kơphe hìu nhă ồng dê. Bulah neh lơh ngan, mơya tơngai pràn wơl tơnơ\ mờ tu\ pic tờm kơphe kàl lài in lơyaì rlau tài bơh mìu sơlơ\u kàl den tàng neh lơh aniai tus cồng nha tơnhàu, bơta niam kơphe kàl do dê. Ồng Thống đơs: “ Jat mờ nam lài den ờ gơtùi ndrờm. Dilah nam lài 1 lồ tơnhàu geh 3 tấn den nam do mìng geh rlau 2 tấn dùl êt, ờ gơtùi rlau mờ hơ\. Tài aniai bơh trồ tiah. Dơ\ lì bơkàu nam pa do dê trồ mìu den go\ niam ngan mơya mìng tơr gùm tềng nha den tàng tơt plai ờ huan uă.”

Là tiah tam kơphe bơh jo\, uă ngan cau tam kơphe tàm càr Daklak kơnờm tàm mờng chài là uă, ờ huan jat bơta hòn dờng is tờm kơphe dê bè jơnau pơlam bơh ală anih lơh broă mờng chài dê. Dilah bè ală nam lài, tơnơ\ mờ tu\ pic, làng bol koh ntê, lơh gơs ntê, tờ [ồng, ơn phơng, [ồm dà nàng lơh niam wơl suơn chi tơnơ\ 1 nam ròng plai den nam do, làng bol gơlơh kwi kuơ ngan tu\ mut lơh ală broă do. Tài trồ tiah tam gơl nisơna, kòp tu sa aniai gơlik geh uă, broă bơ tơl bơta pràn mờ khà phơng sih ờ gam jat bơta sap sèng. Bi Lê Minh Tuấn ơm tàm xã Ea Kiết, kơnhoàl Cư Mgar geh rlau 2 lồ kơphe pic mờr jơh pà git: “ Jat mờng chài pah nam, tơnơ\ mờ tu\ pic a` kleh tờk, koh ntê tơ nơ\ hơ\ lời 1 nhai nàng tờm chi in ra` hơ\ sồng [ồm dà nàng gơ in lì bơkàu. Mơya nam do trồ tiah tam gơl, geh tờm den lì bơkàu gờ`, geh tờm den ro, den tàng a` gam gơlơh kwi kuơ ờ git là ơn phơng [ồm dà nàng sơngka sền gàr bè lơi”.

Jat Tiến sĩ Trương Hồng, Phó viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên den tài làng bol gam kwi kuơ tàm broă sơngka sền gàr kơphe tu\ trồ tiah ờ niam bè tu\ do, den tàng uă hìu nhă neh lơh tìs ală broă sơngka sền gàr, khà phơng ơn mờ ngan là tơngai [ồm dà. Tài trồ tiah prang dờng soat dà, kờ` geh dà [ồm, làng bol khat bè [ồm tu\ lơi geh dà mờ ờ sền gròi tus bơta dờng pràn tờm chi dê. Bơta do neh lơh gơs bơta ờ ringbal tàm broă sơngka sền gàr kơphe tơnơ\ mờ tu\ pic, lơh aniai tus bơta pràn tờm chi dê tàm tơngai lì bơkàu, lơh gơbàn kal ke tus mờ broă sơngka sền gàr tơnơ\ do. Tiến sĩ Trương Hồng đơs: “ Làng bol sùm [ồm bè lơi nàng gơ in di mờ bơta geh ngan he dê den tàng khi ờ đal git tơngai [ồm dà bè lơi gơ in di. Geh uă ngan cau tu\ bol a` lòt sền suơn den go\ làng bol [ồm dà gờ` rlau mờ jơnau kờ` bơh tờm chi dê. Pơn yơu bè tơnơ\ mờ tu\ pic dilah bol he sền tàm bơta dờng rpàn tờm kơphe dê den bol he go\ là tơngai [ồm dà dipal tờm kơphe in geh tơnggo\ pàl nha, tơnơ\ mờ tu\ [ồm dà den gơ lì bơkàu mờr 90%, ai dilah [ồm dà ờ dipal tơnơ\ mờ tu\ [ồm den bơkàu mìng lì geh 70%. Do là bơta tìs mờ làng bol sùm gơbàn.”

Tềng đap bơta trồ tiah ờ niam den broă sơngka sền gàr, sền gròi khà phơng, gàr niam dà [ồm tờm kơphe bè lơi gơ in dipal nàng cèng wơl cồng nha tơnhàu uă là bơta mờ làng bol lơh broă sa càr Daklak gam sền gròi ngan.

              Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn