VOV4.K’ho- Broă prap gàr mờ bơtàu tơnguh ală bơta kuơ niam chài bơh jo\, tàm hơ\ geh đơs pơnđik, tamya ờ mìng cèng jơnau gơtha niam tàm broă bơto bơtê, yal tơnggit bơta niam bè kòn bơnus tiah làng bol kòn cau mờ gam là bơta [uơn dờng ngan ai bơtàu tơnguh niam chài, nhơl chờ in jat gùng dà kơ\ kơljap.

Jat mò Nguyễn Thị Hải Nhung, Kuang atbồ Vụ niam chài kòn cau, gơ wèt Bộ Văn hóa Thể thao mờ Du lịch đơs, tu\ do bơta tìp mat lơh quèng, mut gơ rờm bal niam chài đah ală lơgar, jơi bơtìan kòn cau ngai sơlơ pràn ngan. Den tàng, niam chài tiah làng bol kòn cau gam ơm tềng đap ua\ jơnau pơhìn, bơta lòng. Broă jòi geh ală broă lơh dipal nàng prap gàr mờ bơtàu tơnguh đơs pơnđik tamya kòn cau tàm tơngai tu\ do là kơ nòl broă kuơmàng mờ jal mhar ngan.

Dùl tàm ală broă lơh kuơmàng ngan rlau jơh mờ mò Nguyễn Thị Hải Nhung đơs tus là broă pờ ală ơdu\ bơto ală gùng đơs pơnđik, tamya ai làng bol kòn cau in: “Tàm tơngai lài den Bộ Văn hóa Thể thao mờ Du lịch kung neh pơgồp bal mờ ală tiah geh ua\ làng bol kòn cau nàng pờ ală ơdu\ bơta niam chài ờ di phan bơna bè đơs pơnđik tamya kòn cau ai làng bol kòn cau in mờ lam lơh lài ai ală jơi bơtìan kòn cau geh khà kờp làng bol hơđơm 10 rbô nă. Tàm 5 nam do, den Bộ neh pờ rlau 20 ơdu\. Bơh ală ơdu\ bơto bơtê hơ\ den ală nghệ nhân neh mblàng wơl ală cau kơ nòm să là oh kòn khi dê nàng prap gàr niam chài kòn cau he dê. Den tàng ală tiah kờ` ngan broă do”.

Là tiah kơh bơnơm nhàr dà lơgar, càr Lạng Sơn geh 7 jơi bơtìan kòn cau ơm kis, ua\ ngan là cau Tày, Nùng. Broă prap gàr mờ bơtàu tơnguh ală bơta kuơ niam chài kòn cau đơs bal mờ niam chài kòn cau Tày, Nùng đơs is, mờ kuơmàng là ală gùng đơs Sli, lượn halà đơs then sùm geh càr lam lơh.

Jat ồng Phan Văn Hòa, Phó Kuang atbồ Sở Văn hóa Thể thao mờ Du lịch càr Lạng Sơn yal, gùt càr tu\ do geh rlau 1 rbô mpồl bè đơs then, đơs sli, lượn, kờp bal mờ đơs Páo Dung bơh cau Dao dê. Den tàng, broă lơh sền gàr mờ bơtàu tơnguh đơs pơnđik, tamya kòn cau tàm càr sùm geh sền gròi. Bơh bơta lơh ngan bơh ală kấp geh gơnoar dê tàm broă prap gàr niam chài kòn cau mờ bơta git wă bơh làng bol kòn cau dê ngai sơlơ geh tơnguh loh làng ngan: “Bol hi crơng gơs ală mpồl li la ngan mờ đơng lam Tiah tờm niam chài đơs crih tamya càr dê lòt tus ală xã, ală kơnhòal nàng pơn jờng làng bol tus bal ală broă lơh đơs pơnđik tamya kòn cau mờ drơng nac nhơl chờ in. Bol hi kờ` bơh broă lơh do geh yal tơnggit nac nhơl chờ tàm lơgar mờ lơgar ndai in git tus niam chài tiah Lạng dê mờ kòn cau Tày, Nùng den geh Then, Sli, lượn hơ\ sồng 2, 3 jơi bơtìan kòn cau ndai bè Páo Dung bơh cau Dao dê, hơ\ sồng bơh cau Mông dê bè đơs pơnđik tamya  kòn cau nàng bơh hơ\ bơtàu tơnguh nhơl chờ dùl bă kơ\ kơljap”.

Tamya làng bol kòn cau dê

Bơdìh mờ broă prap gàr ală bơta đơs pơnđik, tu\ do tamya kòn cau tàm rài kis bơh làng bol kòn cau dê kung geh ua\ tiah sền gròi sền gàr. Jat nghệ nhân nhân dân Sầm Văn Dừn tàm kơnhòal Sơn Duơng, càr Tuyên Quang pà git, tamya kòn cau bơh cau Cao Lan dê geh crơng gơs bơh sơn rờp là nàng kờ` drơng jơnau kờ` tàm gah pin dờn, lơh yàng bơh làng bol dê. Tơ nơ\ do, tu\ rài kis bơtàu tơnguh,a lă gùng tamya ờ mìng drơng ai gah pin dờn in lơm gời mờ gam cèng bơta lơh prài bồ tơngoh, tam klac bal [òn lơgar, sền gàr mờ bơtàu tơnguh niam chài mờ bơta tus bal jơh nùs ngan bơh cau ùr dê. Tài jat kơ lôi sơ nơng bơh cau Cao Lan rài yau dê, mìng geh cau klau hơ\ sồng geh tamya, ai cau ùr den ờ gơtùi. Nàng prap gàr ală gùng tamya bơh jo\, tu\ do, cau ùr Cao Lan geh tus bal tamya ngai sơlơ ua\: “Lài do den cau klau hơ\ sồng geh tamya, jơnau kờ` là tamya tàm dơ\ lơh yàng bơh làng bol kòn cau Cao Lan dê, cau ùr mìng tus sền gời. Ai tu\ do den ai cau ùr tamya nàng gơ in niam rlau. Cau ùr tu\ do geh mpồl đơs crih tamya den tàng kung geh ua\ cau tus bal”.

Jat Phó Gíao sư Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Kuang atbồ Viện Văn hóa Nghệ thuật dà lơgar Việt Nam đơs, tu\ do, bal mờ broă pờ ua\ ơdu\ bơ to bè niam chài kòn cau, pơgồp bal ală jơnau đơs pơnđik, tamya tàm broă lơh nhơl chờ den broă lơh jòi tơrgùm, prap gàr, lip gơs ală sră nggal tơl tiah, mpồl lơh broă pal sền gròi lam lơh. Tài do geh là anih prap ơn niam chài tơ nơ\ do ai tơl jơi bơtìan kòn cau in: “Pah nam den Viện kung gam geh broă lơh bơtàu tơnguh niam chài, tàm broă lơh do den Viện neh bơyai lơh kơ lôi sơ nơng, jòi tơrgùm, kup rùp, kup sap mờ prap gàr jơh sră nggal do tàm anih prap ơn sră nggal bơh Viện dê. Broă lơh do là kuơmàng ngan dilah bol he ờ geh broă lơh prap gàr den gơtìp ua\ kal ke tu\ kờ` prap gàr mờ bơtàu tơnguh ală bơta kuơ niam chài do. Den tàng tu\ bol he geh sră nggal tàm tê den gơtùi crơng gơs ală broă lơh dipal mờ tơl jơi bơtìan kòn cau, jat tơl bă tiah”.

Broă chồl pràn rlau tai broă lơh prap gàr, tơnguh bơta kuơ đơs pơnđik, tamya kòn cau đơs is, ală phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna đơs bal sùm là broă kal ke. Bơdìh mờ ală broă lơh ngan tàm pơ dờn bơh ală nghệ nhân dê den pal sơlơ tơnguh rlau tai bơta sền gròi, đơng lam jơh nùs, di tu\ bơh ală kấp, mpồl, gah broă lơh mờ bơta at tê bal, pơgồp bal bơta pràn bơh jơh gùt mpồl bơtìan dê nàng kờ` lam lơh ring bal ală broă lơh bè sơlơ tơnguh broă lơh atbồ dà lơgar; chồl pràn mờ tơnguh broă lơh mblàng yal, yal tơnggit; ai tơngume prap gàr, lơh wơl mờ tơnguh bơta kuơ đơs pơnđik, tamya kòn cau mờ ală bơta niam chài bơh jo\ mut tàm broă lơh bơto bơtê tàm ală hìu bơsram chính trị, ală ơdu\ bơto pơlam kuang bàng, broă lơh bơto bơtê bơdìh mờ tu\ jơ bơsram tàm ơdu\ bơh ală hìu bơsram dê. Mơkung cih mờ lip sră bè ală bơta đơs pơnđik, tamya kòn cau bơh ală làng bol kòn cau dê nàng lam lơh jat ngan ngồn mờ prap gàr sră nggal, bơto bơtê wơl rơnàng tơnơ\ do in.

Cau mblàng K’Duẩn