VOV4.K’ho- Gơ wèt mờ cau Tây Nguyên đơs bal, jơi bơtiàn M’Nông đơs is, rơpu là jơtài geh kuơ ngan, sùm ngui nàng pơgơl mờ cing, drăp, yăng halà phan ngui kuơmàng ngan. Mờ rơpu kung là jơi phan ndu tàm ngan nàng ơn pơdơng duh khuai lơh yàng. Di tàm dơ\ sa tềp bơhiàn dà lơgar nam Tân Sửu 2021, ồng Điểu Nhót, cau pơgru là cau M’Nông neh rê rlô lơh broă ơm tàm xã Dăk Ndrung, kơnhoàl Dăk Song, càr Dăk Nông yal bè ală bơta niam ngan bè rơpu jăt bơta pin dờn bơh cau M’Nông dê.
Ơ ồng, jăt bơta pin dờn cau M’Nông dê, den rơpu geh deh bè lơi tàm dunia do?
Ồng Điểu Nhót: Jăt yal yau cau M’Nông dê den bơh rài ồng pàng yal wơl den, rơpu là jơtài bơh hơđang trồ geh Bơtau Trồ sồr mù tàm dunia. Jăt yal yau, rơpu lài do kung là kòn bơnus sơl, geh Bơtau Trồ sồr mù tàm dunia nàng rơsìh sơntìl kòi, tơngời tơl ală bơta phan sa, mờ ală bơta gar nhơ\t…Mơya, rơpu ờ go\ rơsìh gar sơntìl kòi lài mờ rơsìh gar sơntìl nhơ\t lài. Nhơ\t hòn lài, tơnơ\ hơ\ den sồng sih gar sơntìl kòi. Sơntìl kòi ờ gơtùi hòn mờ kis, tài bơh tờm nhơ\t gơjram ir, den tàng kòn bơnus ờ tơl phan nàng sa. Go\ bè hơ\, Bơtau Trồ sồr rơpu sa jơh nhơ\t. Dilah ờ sa jơh nhơ\t den jơh dùl rài kis mìng là rơpu lơm, ờ gơ gơs kòn bơnus. Tài bơh neh rlau sih gar sơntìl nhơ\t lài, den tàng ờ gơtùi sa jơh. Rơpu sa lài, nhơ\t hòn tơnơ\ tai, den tàng tus ngai do, rơpu kung gam là rơpu sơl, ờ gơtùi gơ gơs kòn bơnus. Jơnau yal yau yal bè rơpu kung gam geh yal wơl tus rài oh rài kòn tơnơ\ do in.
Ơ ồng, gơ wèt mờ cau Tây Nguyên đơs bal, jơi bơtiàn M’Nông đơs is, rơpu là jơtài dờng, gơ geh kuơ bè lơi?
Ồng Điểu Nhót: Broă sa rơpu geh bơh rài yau, jăt bơhiàn mò pàng rài yau dê, mơya ờ go\ khăt gơboh gơ sơ\t ờ. Bulah hìu bơnhă geh 100, 200 nơm rơpu kung ờ gơtùi gơ sơ\t khăt gơboh gơlềng gơlàng sơl. Rơpu sùm ngui nàng tàm pơgơl mờ drăp, yang kuơ, halà tàm pơgơl mờ ală phan bơna geh kuơ ndrờm pal. Cau M’Nông rài yau ờ go\ gơ sơ\t rơpu nàng sa puăc ờ, dilah ờ geh jơnau lơi dipal.
Mơya cau Tây Nguyên bơh rài yau neh geh dơ\ lơh chờ sa rơpu, nàng ơn pơdơng duh khuai yàng in. Bè hơ\, broă ơn pơdơng rơpu duh khuai yàng geh lơh tàm ală tu\ lơi, ơ ồng?
Ồng Điểu Nhót: Broă ai gơnoar gơ sơ\t rơpu geh lơh tàm dơ\ lơh chờ `ô lir bong, hơ\ là lơh yàng sa piang kòi pa. Hơ\ là tu\ lồi sơnam, tơnơ\ tu\ tơnhàu geh 100 sah kòi mìr den hơ\ sồng lơh yàng duh khuai kòi mờ rơpu. ~chi bơh tài lơh yàng duh khuai kòi mờ rơpu taih? Tài bơh làng bol đơs là, kòn bơnus neh tam lơh jai mờ nhơ\t, den tàng kòn bơnus tơnhàu geh 100 sah kòi den hơ\ sồng geh gơ sơ\t rơpu nàng sa puăc. Jăt bơhiàn bơh cau M’Nông dê, dilh gơ sơ\t rơpưu den pal geh drăp tơrnờm Rlung do là yang Rlung, yang kuơmàng ngan mờ ờ huan geh ngan den hơ\ sồng geh `ô sa mờ puăc rơpu. Dilah ờ geh drăp tơrnờm yang Rlung den ờ go\ geh gơnoar gơ sơ\t rơpu ờ. Hơ\ là bơhiàn bơh mò pàng he dê lời wơl. Dơ\ 2 tai, geh ai gơnoar gơ sơ\t rơpu tu\ bơyai lơh `ô bau. Tài bơh `ô bau gal cau tus bal, uă [òn lơgar tus chờ hờp bal. Ai tàm rài kis pah ngai, làng bol ờ go\ gơ sơ\t rơpu nàng sa puăc ờ, kung ờ go\ tăc bro rơpu nàng ai priă jền ngui sa, tài bơh rơpu là jơtài kuơmàng ngan. Bơh rài yau, mò pàng kung gam prăp gàr sơl bơhiàn do. Tu\ do, cau M’Nông kung sền gàr bơhiàn niam chài ròng siam rơpu bè hơ\ sơl.
Ơ ồng, gơ sơ\t rơpu mìng geh lơh tu\ hìu bơnhă halà [òn lơgar geh dơ\ lơh chờ, lơh yàng kuơmàng bè hơ\, den broă lơh rơcăng ai broă lơh do in bè lơi taih?
Ồng Điểu Nhót: Dilah hìu bơnhă tàm dùl nam lơh geh 100 sah kòi mìr, pơgăp bơh 4 tus 5 tấn den lơh yàng duh khuai kòi mờ rơpu. Lài mờ tu\ gơ sơt rơpu den hìu bơnhă jà ơruh pơnu tàm [òn lòt jòi lòng, jòi biăp nàng drơng broă tru\ gơm biăp piang lơh yàng `ô lir bong. Tơnơ\ hơ\ den hơ\ sồng geh gơ sơ\t rơpu. Sồr ơruh pơnu tru\ gơm biăp piang, yờ sa ai làng bol [òn lơgar rềp ngài in, drong cing, ja` sơngơr, đơs jơnau pơnđik, tam ya tàm ngai gơ sơ\t rơpu chờ sa piang kòi pa.
Pah tu\ geh dơ\ lơh chờ, lơh yàng kuơmàng, cau M’Nông den hơ\ sồng gơ sơ\t rơpu. Bè hơ\, phan sa bơh yau cau M’Nông dê geh gơm bơh puăc rơpu là phan sa lơi, ơ ồng?
Ồng Điểu Nhót: Phan sa tru\ gơm bơh puăc rơpu ờs mờng yau bơh cau M’Nông rài yau dê, là puăc tơrcoh lề. Kờ` lơh puăc tơrcoh lề, den pal sac puăc bơkah rềp kềng ntìng den hơ\ sồng tơrcoh lề. Tơnơ\ hơ\, chàng phe kòi mìr halà mhar halà tơngời mbar, bo\ lề tus sin tơn, tơnơ\ hơ\ bơrlu\ bal mờ puăc tơrcoh lề. Puăc tơrcoh lề ờ go\ di ai sin, mìng tơm bà sin dimơ lơm gời. Tơnơ\ hơ\, ai [òk tơngời rơsìh tàm hơ\, klài bơrlu\ bal mờ puăc tơrcoh lề bal mờ phan te\. Hơ\ là phan sa ờs mờng bơh yau bơh cau M’Nông he dê.
Ơ, dan ưn ngài ồng uă ngan neh yal ală jơnau niam ngan bè rơpu!
Cau cih Y Sưng mờ Quốc Học- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến
Viết bình luận