Bơh tàm lơh sa kàl prang nam 2012, càr Dak Nông neh tơlòng lơh sre jăt broă lơh sre bă  lồ dờng ơnàng tàm 2 kơnhoàl Krông Nô mờ Cư\ Ju\t. Broă lơh sre do kờ` tơnguh rơhời broă lơh sa suơn sre jăt broă lơh sa pa, ngui ring bal ală broă lơh sa pa tàm broă lơh. Ală broă tơlòng do neh tơl^k geh cồng nha uă ngan, tu\ dong kờl cau lơh sre tơnguh cồng nha broă lơh sa mờ lơh sa kơl jăp, đềt mềr mờ tiah kis.

Tàm kơnhoàl Cư\ Ju\t, broă lơh bă sre lồ dờng ơnàng geh lơh jăt mờ ù tiah ơnàng 15 lồ tàm ntum Dak Ndrông, mờ 36 hìu tus bal. Do là ală hìu làng bol kòn cau bơh đah tô dà lơgar ntrờn ơm kis, neh mờng chài tàm broă lơh sre. Làng bol geh dà lơgar dong kờl sơntìl, phơng sih, sơnơm sền gàr phan tam tu\ lơh jăt broă do. Tu\ do, kòi neh să gar, di gơlan geh 7 tấn tàm 1 lồ, uă rơlao mờr 1 tấn jăt mờ ală kàl lơh sa lài do. Ồng Hoàng Văn Yên, kis tàm [òn 11, ntum Dak Ndrông pà g^t, bơta chờ ngan là cau lơh sre ờ gơtìp khih aniai tài sơnơm gơsơ\t tu, mơya kòi geh hòn gơs niam tài kơnờm mờ broă lơh kơl jăp, jăt broă lơh niam ờ do ờ dă sinh học: “He mìng ngui ờ uă sơnơm hoá học, mờ pal ngui uă sơnơm sinh hộc, kờ` sền gàr ală bơta phan geh kuơ”.

Bi Đặng Quốc Khánh kuang bàng lơh broă tàm anih bơto pơlam broă lơh sa suơn sre ntum Dak Ndrông đơs là, cồng nha uă ngan bơh broă lơh do neh ai tơl^k broă lơh ndrờm bal tàm broă lơh sre. Ơla mờ mìng sền mờ bơsram gời tàm pang sră, làng bol nehgeh bơto sồr nền nòn tàm broă sih tam, sền gàr kòi di kàl lơh sa, mờ lơh jăt tơn tàm [làng sre làng bol dê jăt broă lơh attê bơto broă lơh. Lơh jăt ndrờm bal bơh tàm broă lơ-òr tus tàm broă sih kòi, sền gàr, ai dà, sơndră mờ tu, kòp lơh aniai, kơnờm mờ hơ\ den tàng cồng nha geh uă rơlao, mờ tơmù 1 bơnah khà priă tă lơh. Bi Đặng Quốc Khánh đơs:“Ală nam den làng bol ờ hềt geh lơh jăt broă lơh ndrờm bal, mơya kơnòm mờ broă lơh kòi sơntìl bal mờ bă sre dờng ơnàng do den làng bol neh geh bơsram mờ lơh is tàm bă sre tòm, g^t wă rơlao tàm ờ uă broă lơh kòi, sền gàr kòi di mờ broă lơh”.

Dong kờl làng bol ngui ndrờm bal broă lơh sa pa tàm ù tiah ơnàng, lơh sa đềt mềr mờ tiah kis, mờ lơh gơs broă pơgồp bal tus mờ mpồl bơtiàn tu\ sih tam jăt rơndăp broă, hơ\ là cồng nha bơh broă lơh bă sre [làng dờng ơnnàg dê tàm kơnhoàl Krông Nô. Ồng Y Xuân kis tàm [òn Broih, [òn drà Dak Mân pà g^t, lơh sre jăt rơndăp broă, làng bol geh tơnhào uă rơlao mờ broă :Sre cau lơi cau lơh lơh is”: “Jơdu\ lơh sa suơn sre tus bơto sồr, làng bol lơh jăt bal den tàng tơhào kung geh uă. Bơto sồr bơh tàm tu\ lơ-òr sre, tus tàm tu\ sih kòi, hơ\ sồng sền gàr mờ he lơh jăt jơnau bơto sồr sùm. Di lah he lơh is den ờ geh tơnhào kòi uă. Kơnờm mờ ntum, geh rơlao uă lơh tus bơto sồr làng bol, den tàng he lơh geh cồng nha”.

Jăt ồng Phạm Ngọc Ánh kuang jăt jơng atbồ anih duh broă ntum Nam Đà, kơnhoàl Krông Nô yal, lơh sre jăt broă lơh bă lồ sre dờng ơnàng là broă lơh niam kờ` làng bol ai sơntìl kòi pa geh cồng nha tơnhào uă tàm broă lơh sa, mờ ntum kung rơcang tàm broă lơh bơtơ\t rơbòng dà kờ` tuh dà, sơndră mờ trồ prang, dà tih dà cò. Tu\ do, cồng nha tơnhào kòi geh tàm ntum dê là mờr 7 tấn tàm 1 lồ, mờ khà priă tăc geh 6 rơbô priă tàm 1 k^, tơl kờ` làng bol geh priă cồng di pơgăp 20 tơlăk priă. Ồng Phạm Ngọc Ánh đơs:“Khà ngui ù ờ tam gơl uă, mơya cồng nha broă lơh den geh niam, tài sơlơ ngai làng bol ngui ală sơntìl kòi pa pràn, geh cồng nha tàm broă lơh sa uă. Mờ tàm kàl prang den làng bol ngui sơntìl kòi bè ờs, bè sơntìl kòi hương thơm 1, do là 1 tàm ală sơntìl kòi geh phe sa bơkah, gơtùi tăc mờ lơgar bơdìh, mờ sơntìl kòi do kung pràn mờ broă sơndră mờ trồ prang”.

            ……………………………………………….

Sơng ka sền gàr kòi sre jat broa\ lơh blàng sre lồ dờng la broa\ lơh sa dùl ròt, geh ngui bơta jak chài pa mờ lơh sa kơljap tàm dùl ba\ ù, nàng tơnù khà pria\, tơngguh cồng nha kòi geh mờ khà niam. Mờ ala\ [òn  làng bol tàm Tây Nguyên, làng bol gơtùi ngui broa\ bơyai lơh lơh sa drờm bal jat gah lơh broa\ sa pơlam,  geh ngui dùl bơta sơntìl chi tam tàm jơh mờ blàng sre, mờ kung geh mut lơh bal sơng ka sền gàr, sơndra\, bồm sơnơm tu sa aniai…

Tu\ do,  gah lơh broa\ lơh sa neh geh ngui tơ lòng mờ rwah geh ua\ ngan sơntìl kòi di pal mờ ù tiah, trồ tiah tàm Dak Nông bè kòi Nhị Ưu 838, Như hương 2308, BTE1, RVT, VND 9520, OMCS 2000. Ala\ bơta sơntìl kòi do geh bơta niam la  tam dra\ geh mờ ờ ua\ bơta tu kòp lơh aniai  tờm bè nhui,  kòp ro kòi, ro nha, pàl nha, gơ ai sa\ gar phe niam tơl gơtùi nàng tơlik mờ lơgar cau.

Broa\ lơh lơh gơs kòi  geh ngui bal dùl ròt ala\ broa\ lơh bơta chài bơh sơnrờp la ngui sơntìl kòi niam, sih tam dùl ròt bal bal mờ dùl blàng sre. Mut lơh 3 tơmù, 3 gơguh, tơmù sơntìl, phơng tuh mờ sơnơm tu, tơngguh cồng nha geh, khà kòi geh mờ  bơta kuơ kòi.

Nền nòn, la khà kòi sih bơh 100 tus 120 kg tàm dùl lồ. Làng bol gơtùi sih kòi mờ ma\y sih  jat sèng nàng tềm pềr sơntìl, dong kòi hòn dờng pràn, kơryan geh tu sa aniai mờ pleh kòi gơbàn gơ pừ tàm lồi kàl.

Lài mờ tu\ sih tam, ù pal geh lơ òr nền nòn, lơh kloh nhơt mờ ala\ phan jơng kah bơh  kàl sih tam lài hơ\. Lời dà tàm sre di 30 ngai nàng gơ ồm jơh ala\ tờm rhe, kòi gơ bàn gơ jrùh bơh kàl lài mờ nhơt ồm lề. Sre pal geh lơ òr, sơ kam mờ kơr ring, tuh 500 kg  vôi tàm dùl lồ sre nàng geh lơh niam ù.

Tơnơ\ tu\ sih  di 10 ngai, tơl lồ kòi làng bol he pal tuh 90 kg phơng urê, 40 kg phơng kali. 20 ngai tơnơ\, tuh chul tai 80 kg phơng Urê, 50 kg phơng akli mờ geh bal broa\ lơh nhơt. Tơnơ\ dùl nhai, làng bol pal tuh phơng dơ\ 3 mờ 50 kg phơng urê mờ 60 kg phơng kali nàng ròng kòi bun sa\ gar.

Làng bol pal geh  lơh lài broa\ rcang sơndra\ tu sa aniai mờ broa\ ngui chế phẩm sinh học nấm xanh. Khà ngui la 1 kơldung nấm xanh klài mờ 60 lit dà, bồm  tàm 2 sào ù sre. Tơl kàl bồm 2 dơ\, dơ\ sơnrờp bồm tu\ kòi di 20 ngai bơh tu\ sih, dơ\ 2 bồm ngài bơh dơ\ dùl di 1 nhai. Broa\ tơnhàu kòi pal ngui rơndeh tơ wès nàng kơryan bơta gơbàn kòi gơ jrùh, roh hoàc ua\.

                                    Cau mblàng Ndong Brawl mờ K’ Brọp.