VOV4.K’ho - Lồi nhai 5, bồ nhai 6 là tơngai mờ Tây Nguyên sơnđờm mut tàm nhai mìu, là tơngai di ngan nàng làng bol tam tơngời nhai mìu. Bulah buơn bè dà, mơya tàm uă tiah, tơngời nhai do kung ờ geh cồng nha tơnhàu uă tài ù tam neh klàr, ơn phơng ờ di. Jơnau cih tơnơ\ do geh đơs bè bơta do tàm kơnhòal Krông {ông, càr Dak Lak.

Hìu nhă bi Y Kuet Liêng, ơm tàm [òn Krông, ntum Ea Trul, kơnhòal Krông {ông, càr Dak Lak tam 5 sàu tơngời, dùl kàl tơnhàu geh bơh 25 tus 30 tơlak priă. Bi pà git, bulah tam tơngời cèng wơl cồng nha lơh sa uă rlau mờ ală chi tam ndai, mơya broă tơnhàu gơtìp uă ngan kal ke tài ù lơh sa hìu nhă bi dê tềng bơnơm, ù kơh, uă ngan là pơndiang is. Kờp jơh priă ơn phơng, sơngka sền gàr mờ pơndiang, den priă cồng gam wơl ờ huan geh uă. Bal mờ hơ\, tơnơ\ uă nam tam tơngời, ù neh klàr, cồng nha lơh sa bơh tờm tơngời gơmù. Bi yal:“Tài ù hìu nhă a` dê ờ gam niam bè lài tai, sơlơ ngai ù sơlơ klàr, ờ gam niam tai, den tàng tu\ tam tơngời den he pal ơn phơng ngai sơlơ uă, den tàng kal ke ngan bè bơta do.”

Ndrờm bè uă hìu nhă ndai tàm ntum Dak Phơi, kơnhòal Lak, càr Dak Lak, hìu nhă bi ùr H’Lai Cil, ơm tàm [òn Liêng Keh geh tus bal uă ơdu\ bơto pơlam bè bơta chài tam tơngời ai cồng nha tơnhàu uă. Bơh hơ\, bi ùr H’ Lai đòm jat nàng mut lơh tàm 3 lồ tơngời hìu nhă dê. Bi ùr H’ Lai pà git, tơl kàl tam tơngời, hìu nhă bi ùr ơn phơng Urê, Kali, Lân bơrlu\ bal mờ ơn 2 dơ\. Tơl lồ tơngời ơn mờr 300 ki\ phơng. Mơya, bơta lơh bi ùr ờ suk là ù ngai sơlơ klàr den tàng khà phơng ơn ngai sơlơ uă, tàm tu\ cồng nha tơnhàu den ngai sơlơ gơmù. Lài do, mờ 3 lồ ù, hìu nhă bi ùr tơnhàu geh tus 160 bàu ra`, den tu\ do, cồng nha tơnhàu neh gơmù uă, tu\ mìng gam gùl. Bal mờ hơ\, khà priă blơi sơntìl jơnhua mờ khà priă tac tơngời den lơyah, den tàng priă cồng gam wơl ờ uă:“Tu\ do khà priă tơngời lơyah ngan, khà priă phơng den jơnhua, khà priă blơi sơntìl kung jơnhua sơl, tu\ do sơntìl tơngời blơi 75 rbô 1 ki\, tơnơ\ do he tam den tac mìng geh nđờ rbô 1 ki\. Phơng ơn den kung bè hơ\ sơl, lài do mìng 2, 3 rhiang dùl bàu phơng, ai tu\ do den gơguh tus 5, 6 rhiang tàm 1 bàu phơng, den tàng kal ke ngan.”

Jat ồng Đinh Văn Phê, drơng broă lơh chi tam lơh phan sa di anih kơlôi sơnơng bơta chài lơh sa suơn sre brê bơnơm Tây Nguyên, bal mờ broă tam bơrlu\ ală bơta khoah nàng geh niam ù, den pal sền gròi tus broă lơh niam wơl ù, kung bè ơn tai ală bơta phơng tơnơ\ pah kàl tơnhàu. Ồng đơs:“Kuơ màng là he pal git broă lơh niam ù mờ ơn ală bơta phơng kuơ màng, nàng tam tơngời geh cồng nha niam, kờ` gàr cồng nha kàl dơ\ 1, kàl dơ\ 2 tàm ală nam tơnơ\, nàng cồng nha lơh geh bơh tam tơngời geh kơljap den he pal kah bè tơnơ\ do, bơta lài ngan kung là ơn phơng è phan ròng, uă tiah ờ geh è phan ròng den he ơn phơng hữu cơ vi sinh, 1 nam ơn 1 dơ\ nàng ù geh lơbơn, kung bè broă jồp phơng geh niam rlau, làng bol kung pal ơn phơng di mờ jơnau pơlam mờ geh ală anih lơh broă bơto den hơ\ sồng geh cồng nha.”

……………………………………

 Nàng wa\ loh rlau tai bè broa\ tuh phơng tus tơngời in, pơgồp cèng wơl tơnhàu ua\, cau ai tơnggit jơnau đơs neh geh jơnau lùp tus mờ thạc sĩ Đinh Văn Phê lơh broa\ gah chi tam phan sa di Gah khoa học kỹ thuật lơh broa\ sa chi brê Tây Nguyên, jà..iat bal:

-Ơ thạc sĩ, bơh tu\ tam tus tu\ tơnhàu tơngời den broa\ tuh phơng tơngời in geh lơh tam pà nđờ dơ\?

Thạc sĩ Đinh Văn Phê: Jat tơngai du\ tuh phơng, bơh tu\ tam tơngồ tus tu\ tơnhàu tơngời deh tam pà lơh dùl dơ\ tuh phơng lài tàm ù mờ 2 dơ\ tuh phơng chul, tơngời la chi tam gơ kờ` phơng ua\ ngan, bè làng bol neh git, kờ` tơnhàu geh tơngời 10 tấn tàm dùl lồ den tơngời pal sa ua\ ngan phơng ròng sa\, bè tơnơ\ do: 269 kg phơng đàm mùl màl, drờm mờ 585 kg đàm Urê bal mờ 111 kg phơng lân mùl màl drờm mờ 694 kg lân mờ tuh tai 269 kg kali mùl màl drờm mờ 479 kg Kaliclorua.

-Ơ thạc sĩ, kờ` tơngời geh cồng nha tơnhàu ua\, den bơta kờ` tuh phơng nền nòn bè lơi, tơngời in la nđờ?

Thạc sĩ Đinh Văn Phê: Kờ` tơngời tơnhàu geh bơh 8 tus 10 tấn tàm dùl lồ, den bơta tuh phơng kờ` ngan bơh tơngồ tàm bơta dờng bơh tơngời dê geh la 5 tus 10 tấn phơng chuờng drờm mờ khà phơng hữu cơ vi sinh mờ khà bơh 2 tus 2 tấn mơ gùl tàm dùl lồ bal mờ 300 kg phơng urê, bal mờ 500 kg phơng lân, bal mờ 100 kg Kaliclorua, do la jơh broa\  lơh tuh phơng tàm 1 lồ tơngời tàm dùl kàl.

-Ơ thạc sĩ, broa\ lơh tuh phơng tơngời in geh tuh lài bè lơi?

Thạc sĩ Đinh Văn Phê: Lài jơh la tuh lài phơng, làng bol tuh jơh khà phơng chuờng hala phơng hữu cơ vi sinh mờ 500 kg phơng lân klài lài mờ tu\ tam gar.

-Den, mờ broa\ tuh chul phơng, den he pal tuh bè lơi?

Thạc sĩ Đinh Văn Phê: Mờ broa\ lơh tuh chul geh tam pà lơh gơs 2 dơ\, tuh chul dơ\ 1 mờ tuh chul dơ\ 2, mờ tuh chul dơ\ 1, làng bol pal sơnđìng tàm broa\ tu\ tơngời neh geh bơh 4 tus 5 nha, hơ\ la gơ neh tam bơh ngai 12 tus ngai 17 tơnơ\ mờ tam, den làng bol geh tuh phơng mờ khà phơng tuh bè do: 50% khà phơng đàm Urê drờm mờ 150 kg đàm urê bal mờ 50% phơng Kaliclorua, drờm mờ 50kg clorua, làng bol pal tuh phơng ngài mờ tờm bơh 4 tus 5 phơng, tơnơ\ hơ\ làng bol he gơtùi bồr tờm nàng gơ geh sa phơng bơh phơng đàm mờ kali geh niam rlau.

-Ưn ngài thạc sĩ ua\ ngan!

                  Cau mblàng K’ Duẩn mờ K’ Brọp